Аксы району

Википедия дан
Аксы‎»‎ барагынан багытталды)
Аксы району
Белгиси
Белгиси

Аксы району картада

Өлкө:

Кыргызстан

Абалы:

Район

Киргени:

Жалал-Абад облусу

Курамында:

1 шаар, 11 айыл өкмөтү,
78 айыл

Акимий борбору:

Кербен

Ири шаары:

Кербен

Түзүлгөн убакыты:

6-март, 1992-жыл

Аким:

Замирбек Сыдыков[1]

Калкы (2017):

135 010 адам[2]

Улуттук курамы:

кыргыздар — 95,1%
өзбектер — 4,2%
орустар — 0,3 %[2]

Диний курамы:

ислам,

Саат алкагы:

UTC+6

Телефон коду:

+996 3724

Унаа коду:

04

Расмий сайты

Аксы району (1992-жылга чейин — Жаңы-Жол району) — Кыргызстандын Жалал-Абад облусундагы район. Административдик борбору — Кербен шаары[3].

География[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Район облустун борбору Жалал-Абад шаарынан түндүк-батыш тарапта, деңиз деңгээлинен 1200 метр бийиктикте, Фергана өрөөнүнүн түндүк четинде жайгашкан.

Аксы району Өзбекстандын Наманган облусунун төрт району менен чектешет (Жаңы-Коргон, Чартак, Үйчү, Үч-Коргон). Аксы районунун Өзбекстан Республикасы менен болгон чек арасынын узундугу 142 км түзөт.

Райондун аймагында азыркы убакта төмөнкү коруктар түзүлгөн жана иштейт:

Калк[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кыргызстандын 2009-жылкы элди каттоосу боюнча райондун калкынын саны 113010 адам. Алардын ичинен кыргыздардын саны 107447 адам (95,1 %), өзбектер — 4802 адам (4,2 %), орустар — 305 адам (0,3 %).

Аксы районунун түштүгү

Административдик бөлүнүш[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Райондо 1 райондук маанидеги шаар, 11 айыл аймагы жана алардын курамына кирген 78 айыл бар[4].

Райондук маанидеги шаар жана анын курамындагы айылдар:

Айыл аймактары жана алардын курамындагы айылдар:

Эскертүү: Таш-Көмүр — Жалал-Абад облусунун облустук маанидеги шаары. Шамалды-Сай жана Кызыл-Жар шаар тибиндеги посёлоктору (штп), Теңдик, Кашкулак-Сай, Чүйүт-Сай, Кызыл-Алма жана Кудук-Сай айылдары Таш-Көмүр шаарынын курамына кирет.

Талаш аймактар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Аксы районунун Өзбекстан менен болгон мамлекеттик чек арасынын бөлүктөрүндө 8 талаш жерлер бар, алардын жалпы аянты 513 га. Чек аранын белгисиздиги эки өлкөнүн жарандары ортосунда болуп чыккан чыр-чатактардын негизги себеби.

2002-жылы Аксы районунда калк менен укук коргоо органдары ортосунда жаңжал чыккан. Калктын талаптарынын бири болуп кыргыз-кытай мамлекеттик чек арасы жөнүндөгү келишимден баш тартуу болгон.

Тарых[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Мурда Ош облусунун курамына кирчү. 1990-жылы Жалал-Абад облусуна өткөн. 1992-жылга чейин Жаңы-Жол району деп аталган.

Белгилүү инсандар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жеңижок Нүзүп Бий Токтосун Тыныбеков Бекназар Баатыр Алымкан Көксулуу

Бир катар даңазалуу инсандар, илимпоздор, коомдук ишмерлер чыккан.

Алардын арасында тарых илимдеринин кандидаты Туратбек Жоробеков (1946-2016), экономика илимдеринин кандидаты Кадыржан Райымбеков, педагогика илимдеринин доктору Сатканбай Момуналиев, биология илимдеринин кандидаты Максатбек Казакович Мамытбеков, саясат таануу илимдеринин кандидаты Уран Токтоназарович Ботобеков, ж.б. чыккан.

Булактар[түзөтүү | булагын түзөтүү]