Преформизм

Преформизм (лат. praeformo - алдын ала түзөм) – организмдердин жыныс клеткаларында түйүлдүктүн өнүгүшүн аныктоочу жана организмди түзүүчү белгилердин материалдык түзүлүштөрү кармалат, -деген ойду билдирген окуу. Преформистик көзкараштар узак жылдар бою топтолгон. ХVIII к-га чейин, биол-да – түйүлдүк клеткаларында толук түзүлгөн түйүлдүк бар деген ой үстөмдүк кылып келген. ХVII к-дагы биринчи микроскопияны жүргүзгөндөр (Я. Свамердам, М. Мальпиги, А. Левенгук жана башка) оюу боюнча түйүлдүк жумуртка клеткасында (овизм) же уруктукта (анималькулизм) түзүлгөн абалында кармалат да, өөрчүү процессинде өлчөмдөрү гана чоңойот, -деген ойдо болушкан. Андан ары преформация жөнүндөгү окууну А. Галлер, Ш. Бонне, Л. Спалланцани жана башка улантышкан. ХVIII к-дын экинчи жарымынан баштап өөрчүүдөгү өзгөрүүлөр же бузулуулар, аталык жана энелик белгилердин тукум куугучтугу , кээ бир организмдердин регенерацияга жөндөмдүүлүгү жөнүндөгү маалыматтардын топтолушу менен организмдердин өөрчүшүндө кезектенүү менен жаңы белгилер пайда боло тургандыгы жөнүндөгү окуу басымдуулук кылган.

Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Биология: Энциклопедиялык окуу куралы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. -Б.:2004, ISBN 9967-14-002-4