Абдуль-Басит Абдус-Самад
| Абдуль-Басит Абдус-Самад | |
|---|---|
| عبد الباسط محمد عبد الصمد سليم داوود | |
| |
| Жеке маалымат | |
| Төрөлгөндөгү аты | Абдуль-Басит Мухаммад Абдус-Самад Салим Дауд |
| Туулган датасы | 1-январь, 1927 |
| Туулган жери | Армант, Египет |
| Каза болгон датасы | 30-ноябрь, 1988 (61 жашында) |
| Каза болгон жери | Каир, Египет |
| Диний ишенимдери | |
| Дини | Ислам |
| Агымы | Ахли сүннөт вал жамаат |
| Ишмердиги | |
| Адистиги | Куран карысы, Аалым |
| Кызматы | Египет карыларынын биримдигинин биринчи башчысы (1984) |
| Сыйлыктары | |
| Египеттин биринчи даражадагы Илим жана искусство ордени, Сириянын "Эмгек сиңирген" ордени, Ливандын "Кедр" ордени | |
Абдуль-Басит Мухаммад Абдус-Самад (ар. عبد الباسط محمد عبد الصمد سليم داوود; 1927 — 30-ноябрь 1988) — египеттик атактуу Куран карысы, өз доорунун эң көрүнүктүү аалымдарынын бири. Кереметтүү үнү жана кайталангыс кыраат стили менен ислам дүйнөсүндө "Алтын тамак" жана "Мекке үнү" деген лакап аттар менен таанылган[1]. Ал Мухаммад Сыддык аль-Миншави, Мустафа Исмаил жана Махмуд Халил аль-Хусари менен бирге ислам дүйнөсүнө эң чоң таасир калтырган төрт улуу карынын бири болуп эсептелет[2][3]. 1984-жылы Египеттеги Куран карыларынын биримдигинин (синдикатынын) биринчи башчысы (накыбы) болуп шайланган[4].
Өмүр баяны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Балалыгы жана билим алуусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Абдуль-Басит Абдус-Самад 1927-жылы Египеттин түштүгүндөгү Кина мухафазасына караштуу Армант шаарындагы аль-Марааза айылында туулган. Ал Куранды терең урматтаган чөйрөдө өскөн. Анын чоң атасы шейх Абдус-Самад жана атасы шейх Мухаммад Абдус-Самад да Куранды тажвид эрежелери менен мыкты окуган карылардан болушкан. Абдуль-Басит алты жашында агалары Махмуд жана Абдуль-Хамид менен бирге айылындагы куттабга (Куран мектебине) кирип, устаты шейх Мухаммад аль-Амирден сабак ала баштаган.
Устаты анын зээндүүлүгүн, үндүн кооздугун жана Куранга болгон сүйүүсүн байкап, ага өзгөчө көңүл бурган. 10 жашында Куранды толук жаттап бүтүргөн. Өзүнүн эскерүүлөрүндө ал мындай дейт: Калып:Cquote Он эки жашынан баштап, устаты шейх Мухаммад Салимдин колдоосу менен Кина мухафазасынын бардык айыл-шаарларына диний кечелерге чакырыла баштайт.
Карьерасы жана таанылышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Египет радиосуна келиши
[түзөтүү | булагын түзөтүү]1951-жылдын аягында, ал Каирде Саййида Зайнабдын туулган күнүнө арналган чоң салтанатка катышат. Ал жерде Мустафа Исмаил сыяктуу доордун алп карылары Куран окуп жаткан эле. Жакындарынын өтүнүчү менен кеченин уюштуруучулары жаш Абдуль-Баситке 10 мүнөт убакыт беришет. Ал "Нахл" сүрөсүнөн окуй баштаганда, мечиттеги эл анын кереметтүү үнүнө таң калып, "Аллаху акбар!" деген кыйкырыктар менен коштоп турушат. Он мүнөттүк кыраат элдин суранычы менен дээрлик эки саатка созулуп, таңга маал аяктайт.
Бул окуя анын бүткүл Египетке таанылышына жол ачкан. Көп өтпөй, шейх ад-Даббаанын сунушу менен Египет радиосуна сынактан өтүп, 1951-жылы расмий кары болуп кабыл алынган. Анын үнүн угуу үчүн элдер атайын радио сатып ала баштап, анын кырааттары эфирге чыккан маалда көчөлөрдөгү үйлөрдөн анын үнү жаңырып турчу[5].
1952-жылы ал Имам аш-Шафии мечитине, ал эми 1958-жылы шейх Махмуд Али аль-Баннанын ордуна Аль-Хусейн мечитине кары болуп дайындалган[4].
Эл аралык сапарлары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Абдуль-Басит Курандын "элчиси" катары дүйнөнүн көптөгөн өлкөлөрүн кыдырган.
- Сауд Арабиясы: 1952-жылы алгачкы жолу ажылыкка барып, Харам мечитинде жана Пайгамбардын мечитинде Куран окуган[6]. Ал жерде анын үнүн жаздырып, радиодон тарата башташкан, ошондон кийин ал "Мекке үнү" деген лакап атка ээ болгон.
- Индонезия: Жакартадагы эң чоң мечитте Куран окуганда, мечит жана анын айланасындагы бир чакырым аянтка 250 миңден ашык адам чогулуп, таң атканча ордуларында туруп угушкан.
- Индия: Ал жерде бир салтанатта Куран окуп жатканда, чогулган элдин баары бут кийимдерин чечип, башын ийип, көз жашын төгүп укканына өзү да таасирленип, көзүнө жаш алган.
- Башка өлкөлөр: Ал Пакистан, Сирия, Ливан, Түштүк Африка, АКШ, Улуу Британия, Франция сыяктуу ондогон өлкөлөргө сапар тарткан. Ал Акса мечитинде, Ибрахим мечитинде (Хеврон), Омейяддар мечитинде (Дамаск) жана дүйнөнүн башка атактуу мечиттеринде Куран окуган.
Сыйлыктары жана наамдары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Абдуль-Басит Абдус-Самад өз доорунда эң көп сыйлык алган карылардын бири.
- Сирия: Эмгек сиңирген ордени (1959).
- Малайзия: Алтын медалы (1965).
- Сенегал: Эмгек сиңирген ордени (1975).
- Ливан: Кедр ордени.
- Пакистан: Алтын медалы (1980) жана "Аалымдар" ордени (1984).
- Египет: Египет радиосунун 50 жылдык ордени жана президент Хосни Мубарак тарабынан "Дааватчылар күнүндө" ыйгарылган "Эмгек сиңирген" ордени (1987).
Оорусу жана кайтыш болушу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Өмүрүнүн акыркы жылдарында кант диабети жана боор оорусу менен жабыркаган. Дарылануу үчүн Лондонго барып, бир жума жаткан соң, өзүнүн өтүнүчү менен мекенине кайтарылган.
Ал 1988-жылы 30-ноябрда, шаршемби күнү Каирде каза болгон. Анын жаназасына дүйнөнүн булуң-бурчунан элчилер, мамлекет башчыларынын өкүлдөрү жана миңдеген адамдар катышкан. Сөөгү Имам аш-Шафиинин күмбөзүнүн жанындагы көрүстөнгө коюлган[7].
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Qari Abdul Basit Abdul-Samad Biography عبد الباسط عبد الصمد Great Muslim Lives. YouTube.
- ↑ Taha Shoeb. Khalaf from Hamzah – A look at the features of recitation of al-Qur'an by Shahzada Husain Bhaisaheb (2 Feb 2018).
- ↑ Ejaz Taj. A Meeting with the Egyptian Giants, al-Minshāwī, al-Huṣrī, Muṣṭafā Ismāʿīl and ʿAbdul-Bāsit ʿAbdus-Ṣamad. islam21c.com (6 Sep 2018).
- ↑ 4.0 4.1 Шейх Абдуль-Басит Абдус-Самаддын өмүр баяны.
- ↑ Ал алгачкы кырааты үчүн 3 фунт алган: Абдуль-Басит Абдус-Самад тууралуу 12 маалымат.
- ↑ Wife of Legendary Egyptian Qari Dies (англ.) (6 January 2019).
- ↑ Basit, Tarek Abdul. Heavenly Voice (in англисче). Claritas Books. p. 57. ISBN 978-1-80011-985-7.