Бета-ажыроо: нускалардын айырмасы
Created page with "Бета-ажыроо (β-ажыроо) – ядродон электрондордун же позитрондордун бөлүнүп чыгышы менен ш..." |
No edit summary |
||
| 1-сап: | 1-сап: | ||
Бета-ажыроо (β-ажыроо) – [[ядро]]дон [[электрон]]дордун же [[позитрон]]дордун бөлүнүп чыгышы менен шартталган [[атом]]дук ядронун [[радиоактивдүү ажыроо]]су. Бета-ажыроонун үч түрү бар: 1-ажыроочу ядро электронду, 2–позитронду нурлантат, 3–[[ядро]]го жакын турган k -катмарынан электронду тартып алат (k-кармоо). Бета-ажыроонун схемасы: |
Бета-ажыроо (β-ажыроо) – [[ядро]]дон [[электрон]]дордун же [[позитрон]]дордун бөлүнүп чыгышы менен шартталган [[атом]]дук ядронун [[радиоактивдүү ажыроо]]су. Бета-ажыроонун үч түрү бар: 1-ажыроочу ядро электронду, 2–позитронду нурлантат, 3–[[ядро]]го жакын турган k -катмарынан электронду тартып алат (k-кармоо). Бета-ажыроонун схемасы:<br> |
||
<sup><small>A</small></sup><sub>z</sub>X→<sup><small>A</small></sup><sub><small>z+1</small></sub>+<sup>0</sup><sub>-1</sub>e +v <br> |
|||
Мында [[ядронун атомдук номери]] бирге жогорулап, массалык саны өзгөрбөйт. Ажыроодо ядронун заряды бирге чоңойгондуктан, жаңы пайда болгон элемент [[мезгилдүү система]]дан оң жакка бир клеткага жылат. Бета-ажыроодо ядродогу радиоактивдүү нейтрон өзүнөн өзү протонго айланып, электронду жана [[антинейтрин]]ону бөлүп чыгат. Бета-ажыроодо [[α-ажыроо]]догудай дүүлүккөн абалда болот. Дүүлүккөн түрдөн дүүлүкпөгөн түргө келгенде γ-нурланат. Мис., |
Мында [[ядронун атомдук номери]] бирге жогорулап, массалык саны өзгөрбөйт. Ажыроодо ядронун заряды бирге чоңойгондуктан, жаңы пайда болгон элемент [[мезгилдүү система]]дан оң жакка бир клеткага жылат. Бета-ажыроодо ядродогу радиоактивдүү нейтрон өзүнөн өзү протонго айланып, электронду жана [[антинейтрин]]ону бөлүп чыгат. Бета-ажыроодо [[α-ажыроо]]догудай дүүлүккөн абалда болот. Дүүлүккөн түрдөн дүүлүкпөгөн түргө келгенде γ-нурланат. Мис., |
||
<gallery> |
|||
Файл:beta-division.png |
|||
</gallery> |
|||
Ар бир топто өзүнчө белгилүү энергияга ээ болгон α-бөлүкчөлөрдөн айырмаланып, β-электрондор нөлдөн баштап максималдуу энергияга Еmax чейинки ар кандай энергияга ээ болот. Б.а-нун 2-түрү позитрондук ажыроо (β±ажыроо): |
Ар бир топто өзүнчө белгилүү энергияга ээ болгон α-бөлүкчөлөрдөн айырмаланып, β-электрондор нөлдөн баштап максималдуу энергияга Еmax чейинки ар кандай энергияга ээ болот. Б.а-нун 2-түрү позитрондук ажыроо (β±ажыроо): |
||
<gallery> |
|||
Файл:beta-division_2.jpg |
|||
</gallery> |
|||
Схемада пайда болгон [[ядро]]нун [[атом]]дук номери ажыроочу [[ядро]]нукунан бирге кемдигин көрсөтүп, процессте позитрон менен нейтрино жана γ-нуру бөлүнүп чыгат. Позитрон электрондун, нейтрино антинейтринонун тескери бөлүкчөсү. β±а. процессинде [[ядро]]догу протон өзүнөн өзү нейтронго айланып, позитрон менен нейтринону нурлантат, б. а. . Б.-а-нун 3-түрүндө (k-кармоо же e-кармоо) [[ядро]] өзүнүн [[атом]]унун k-катмарындагы электрондордун бирин тартып алат, натыйжада протондордун бири нейтронго айланып, нейтринону бөлүп чыгарат: Пайда болгон дүүлүккөн [[ядро]] дүүлүкпөгөн абалга өтүп γ-фотонун нурлантат. Бул процесстин схемасы: |
Схемада пайда болгон [[ядро]]нун [[атом]]дук номери ажыроочу [[ядро]]нукунан бирге кемдигин көрсөтүп, процессте позитрон менен нейтрино жана γ-нуру бөлүнүп чыгат. Позитрон электрондун, нейтрино антинейтринонун тескери бөлүкчөсү. β±а. процессинде [[ядро]]догу протон өзүнөн өзү нейтронго айланып, позитрон менен нейтринону нурлантат, б. а. . Б.-а-нун 3-түрүндө (k-кармоо же e-кармоо) [[ядро]] өзүнүн [[атом]]унун k-катмарындагы электрондордун бирин тартып алат, натыйжада протондордун бири нейтронго айланып, нейтринону бөлүп чыгарат: Пайда болгон дүүлүккөн [[ядро]] дүүлүкпөгөн абалга өтүп γ-фотонун нурлантат. Бул процесстин схемасы: |
||
<gallery> |
|||
Файл:beta-division_example1.jpg |
|||
</gallery> |
|||
Мис., |
Мис., |
||
<gallery> |
|||
Файл:beta-division_example2.jpg |
|||
</gallery> |
|||
==Колдонулган адабият== |
==Колдонулган адабият== |
||
8 декабрь 2012, саат 13:45 учурдагы нуска
Бета-ажыроо (β-ажыроо) – ядродон электрондордун же позитрондордун бөлүнүп чыгышы менен шартталган атомдук ядронун радиоактивдүү ажыроосу. Бета-ажыроонун үч түрү бар: 1-ажыроочу ядро электронду, 2–позитронду нурлантат, 3–ядрого жакын турган k -катмарынан электронду тартып алат (k-кармоо). Бета-ажыроонун схемасы:
AzX→Az+1+0-1e +v
Мында ядронун атомдук номери бирге жогорулап, массалык саны өзгөрбөйт. Ажыроодо ядронун заряды бирге чоңойгондуктан, жаңы пайда болгон элемент мезгилдүү системадан оң жакка бир клеткага жылат. Бета-ажыроодо ядродогу радиоактивдүү нейтрон өзүнөн өзү протонго айланып, электронду жана антинейтринону бөлүп чыгат. Бета-ажыроодо α-ажыроодогудай дүүлүккөн абалда болот. Дүүлүккөн түрдөн дүүлүкпөгөн түргө келгенде γ-нурланат. Мис.,
Ар бир топто өзүнчө белгилүү энергияга ээ болгон α-бөлүкчөлөрдөн айырмаланып, β-электрондор нөлдөн баштап максималдуу энергияга Еmax чейинки ар кандай энергияга ээ болот. Б.а-нун 2-түрү позитрондук ажыроо (β±ажыроо):
Схемада пайда болгон ядронун атомдук номери ажыроочу ядронукунан бирге кемдигин көрсөтүп, процессте позитрон менен нейтрино жана γ-нуру бөлүнүп чыгат. Позитрон электрондун, нейтрино антинейтринонун тескери бөлүкчөсү. β±а. процессинде ядродогу протон өзүнөн өзү нейтронго айланып, позитрон менен нейтринону нурлантат, б. а. . Б.-а-нун 3-түрүндө (k-кармоо же e-кармоо) ядро өзүнүн атомунун k-катмарындагы электрондордун бирин тартып алат, натыйжада протондордун бири нейтронго айланып, нейтринону бөлүп чыгарат: Пайда болгон дүүлүккөн ядро дүүлүкпөгөн абалга өтүп γ-фотонун нурлантат. Бул процесстин схемасы:
Мис.,
Колдонулган адабият
- © Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. Физика. Энциклопедиялык окуу куралы. 2004 Бишкек.
- ISBN 9967-14-010-0