Барскоон капчыгайы

Барскон капчыгайы Тескей Ала-Тоонун түндүк. капталынд аг ы ирикапч ыгайлардын бири . Тескей Ала Тooнун суу бөлгүч тилкесинен Ысык-Көлдүн түштүк. жээгине чейин 60 км аралыкта созулуп жатат. Деңиз деңг. 1608– 3500 м бийикте. Капчыгай протерозой жана палеозойдун кристаллдык тектеринен (гранит, сланец , гранитдиорит ж .б.)
Тоо этектеринеоген менен төртүн чүлк мезгилдин чөкмө тектеринен. төмөнкү бөлүгү көл жээгиндеги аллювийпролювийч өкмөлөрүнөн турат. Капталдары тик (60 –70° чейин) жана бийик (2 км.ге чейин ); таманытөр жагында кууш (150 – 300 м).
Генезистикти бибча көпбөлүгү кууш эрозиялык капчыгай, жогорку жагытөр тибинде. Капчыгай неогендин акырында (плиоцендин 2-жарымы) жан тропoгенде (плейстоценде) пайда болгон . Рельефи боюнча үч бөлүктөн турат. Жогорку бөлүгү бийик тоолуу аймакка туура келет; байыркы жана азыркы мөңгүлөр өөрчүг өн; төр, тепшисымал өрөөндөр, аска ж.б . морфоскульптуралар мүн өздүү; ортоң кубөлүгү орто бийиктиктеги жана жапыз тоолор зонасында ; эрозияденудациялык морфоскульптуралар негизин ен терең капчыгaйлар (1 кмге чейин куюлма шагылдар ж.б.) мүнөздүү ; кооз шаркыратмаларбар; төмөнкү бөлүгү көл жээгиндеги түздүккө туура келет (капчыгайдын оозунан көлгө чейин ); aллювий , пaролю вийшиленди конусу ээлейт; дарыянугунун түбү жайык (50 0–600 м.ге чейин ), капталдары тик. Капчыгай аркылуу Барскон суусу агып өтөт. Климаты мелүүн кон тиненттик; кышы суук, жайысалкын , январдын орт. темпеоатурасы –5.–8°С, июлдуку 12–17°С. Жылдык жаанчачыны 350 – 600 мм. Капчыгайда жалпы аянты 0,48 км2 жеткен чакан көлдөр бар. Көл жээгиндеги түздүккө кургак талаа , тоо этегине шалбаалуу талаа , орто бийиктиктеги тоолорго карагай бадалдуу токой , бийик тоолуу бөлүгүнө субалып, альпшалбаасы жана бийик тоолуу субнивалдык ландшафттары мүнөздүү . Токой чарбасы бар. Жайкы жана кышкы жайыт үчүн пайдаланылат. Капчыгай аркылуу Жогорку Нарын, Акшыйрак сырттарына жана Кумтөргө баруучу автo. жолу өтөт .

Колдонулган адабияттар

• Кыргызстандын географиясы, Бишкек-2004. ISBN 9967-14-006-2

Интернеттеги айрым шилтемелер

Барскон капчыгайы