Арча: нускалардын айырмасы

Википедия дан
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
19-сап: 19-сап:


Урууда 50 - 67 чейин түрлөр бар. GRINВ сайтына шилтеп төмөнкү тизмеге 66 түрдү киргиздик.
Урууда 50 - 67 чейин түрлөр бар. GRINВ сайтына шилтеп төмөнкү тизмеге 66 түрдү киргиздик.
{||-
Juniperus angosturana R.P.Adams
|
Juniperus ashei J.BuchholzМексика арчасы
* Juniperus angosturana R.P.Adams
Juniperus barbadensis L. — Барбадосс арчасы
Juniperus bermudiana L. — Бермуд арчасы
* Juniperus ashei J.BuchholzМексика арчасы
Juniperus blancoi MartinezБланко арчасы
* Juniperus barbadensis L.Барбадосс арчасы
Juniperus brevifoliaАзорий арчасы
* Juniperus bermudiana L.Бермуд арчасы
Juniperus californica CarriereКалифорния арчасы
* Juniperus blancoi MartinezБланко арчасы
Juniperus caucasica Fisch. ex GordonКавказ арчасы
* Juniperus brevifoliaАзорий арчасы
Juniperus cedrus Webb & Berthel.Жыгач арча, же кедр арчасы
* Juniperus californica CarriereКалифорния арчасы
Juniperus chinensis L. — Кытай арчасы
* Juniperus caucasica Fisch. ex GordonКавказ арчасы
* Juniperus cedrus Webb & Berthel. — Жыгач арча, же кедр арчасы
Juniperus coahuilensis (Martinez) Gaussen ex R.P.Adams
Juniperus comitana Martinez
* Juniperus chinensis L. — Кытай арчасы
* Juniperus coahuilensis (Martinez) Gaussen ex R.P.Adams
Juniperus communis L. typus[8]* — Кадимки арча
* Juniperus comitana Martinez
Juniperus conferta Parl. * — Суу жээктеген арча
* Juniperus communis L. typus[8]* — Кадимки арча
Juniperus convallium Rehder & E.H.Wilson
Juniperus davurica Pall. * — Даур арчасы
* Juniperus conferta Parl. * — Суу жээктеген арча
Juniperus deppeana Steud. — Калың терилүү арча
* Juniperus deppeana Steud. — Калың терилүү арча
Juniperus drupacea Labill. — Данектүү арча
* Juniperus drupacea Labill. — Данектүү арча
Juniperus durangensis Martinez
* Juniperus durangensis Martinez
Juniperus excelsa M.Bieb. * — Бийик арча
* Juniperus excelsa M.Bieb. * — Бийик арча
Juniperus flaccida Schltdl.
* Juniperus flaccida Schltdl.
Juniperus foetidissima Willd. — Сасык арча
* Juniperus foetidissima Willd. — Сасык арча
Juniperus formosana Hayata — Формоз арчасы
* Juniperus formosana Hayata — Формоз арчасы
Juniperus gambona Martinez
* Juniperus gambona Martinez
Juniperus gracilior Pilg.
* Juniperus gracilior Pilg.
Juniperus grandis R.P.Adams — Чоң арча
* Juniperus grandis R.P.Adams — Чоң арча
Juniperus horizontalis Moench — Жайылган арча
* Juniperus horizontalis Moench — Жайылган арча
Juniperus indica Bertol. — Индия арчасы
* Juniperus indica Bertol. — Индия арчасы
Juniperus jaliscana Martinez
* Juniperus jaliscana Martinez
Juniperus komarovii Florin — Комаров арчасы
* Juniperus komarovii Florin — Комаров арчасы
Juniperus macrocarpa Sm. — Чоң жемиштүү арча
* Juniperus macrocarpa Sm. — Чоң жемиштүү арча
Juniperus maritima R.P.Adams — Примор арчасы
* Juniperus maritima R.P.Adams — Примор арчасы
Juniperus martinezii Perez de la Rosa — Мартинеса арчасы
* Juniperus martinezii Perez de la Rosa — Мартинеса арчасы
|
Juniperus monosperma (Engelm.) Sarg. — Бир уруктуу арча
Juniperus monticola MartinezНагор арчасы
* Juniperus monosperma (Engelm.) Sarg.Бир уруктуу арча
* Juniperus monticola MartinezНагор арчасы
Juniperus morrisonicola Hayata
Juniperus mucronata R.P.Adams
* Juniperus morrisonicola Hayata
Juniperus navicularis Gand.
* Juniperus mucronata R.P.Adams
Juniperus occidentalis Hook. — Батыш арчасы
* Juniperus navicularis Gand.
* Juniperus occidentalis Hook. — Батыш арчасы
Juniperus osteosperma (Torr.) Little — Катуу жемиштүү арча
* Juniperus osteosperma (Torr.) Little — Катуу жемиштүү арча
Juniperus oxycedrus L. * — Саюучу арча же кызыл арча
* Juniperus oxycedrus L. * — Саюучу арча же кызыл арча
Juniperus phoenicea L. — Кызыл дандуу арча
* Juniperus phoenicea L. — Кызыл дандуу арча
Juniperus pinchotii Sudw. — Пинчот арчасы
* Juniperus pinchotii Sudw. — Пинчот арчасы
Juniperus pingii W.C.Cheng
* Juniperus pingii W.C.Cheng
Juniperus poblana (Martinez) R.P.Adams
* Juniperus poblana (Martinez) R.P.Adams
Juniperus polycarpos K.Koch * — Көп жемиштүү арча
* Juniperus polycarpos K.Koch * — Көп жемиштүү арча
Juniperus procera Hochst. ex Endl. — Түндүк-африка арчасы
* Juniperus procera Hochst. ex Endl. — Түндүк-африка арчасы
Juniperus procumbens — Жатып өсүүчү арча
* Juniperus procumbens — Жатып өсүүчү арча
Juniperus przewalskii Kom. — Пржевальский арчасы
* Juniperus przewalskii Kom. — Пржевальский арчасы
Juniperus pseudosabina Fisch. & C.A.Mey. * — Казацкий сымал арча
* Juniperus pseudosabina Fisch. & C.A.Mey. * — Казацкий сымал арча
Juniperus recurva Buch.-Ham. ex D.Don — Ийилген арча
* Juniperus recurva Buch.-Ham. ex D.Don — Ийилген арча
Juniperus rigida Siebold & Zucc. * — Катуу арча
* Juniperus rigida Siebold & Zucc. * — Катуу арча
Juniperus sabina L. * — Казацкий арчасы
* Juniperus sabina L. * — Казацкий арчасы
Juniperus saltillensis M.T.Hall — Салтилло арчасы
* Juniperus saltillensis M.T.Hall — Салтилло арчасы
Juniperus saltuaria Rehder & E.H.Wilson
* Juniperus saltuaria Rehder & E.H.Wilson
Juniperus saxicola Britton & P.Wilson
* Juniperus saxicola Britton & P.Wilson
Juniperus scopulorum Sarg. — зоо арчасы
* Juniperus scopulorum Sarg. — зоо арчасы
Juniperus semiglobosa Regel * — Жарымшар арчасы
* Juniperus semiglobosa Regel * — Жарымшар арчасы
Juniperus sheppardii (hort. Veitch) Melle — Шеппард арчасы
* Juniperus sheppardii (hort. Veitch) Melle — Шеппард арчасы
Juniperus squamata Buch.-Ham. ex D.Don — Кабырчыктуу арча
* Juniperus squamata Buch.-Ham. ex D.Don — Кабырчыктуу арча
Juniperus standleyi Steyerm. — Стенли арчасы
* Juniperus standleyi Steyerm. — Стенли арчасы
Juniperus taxifolia Hook. & Arn. — Тисс сымал арча
* Juniperus taxifolia Hook. & Arn. — Тисс сымал арча
Juniperus thurifera L. — Ладан арчасы
* Juniperus thurifera L. — Ладан арчасы
Juniperus tibetica Kom. — Тибет арчасы
* Juniperus tibetica Kom. — Тибет арчасы
Juniperus virginiana L. * — Виргин арчасы
* Juniperus virginiana L. * — Виргин арчасы
Juniperus wallichiana Hook.f. & Thomson ex Brandis — Валлиха арчасы
* Juniperus wallichiana Hook.f. & Thomson ex Brandis — Валлиха арчасы

7 февраль 2011, саат 22:47 учурдагы нуска

Латынча аталышы - (juniperus), кээ бир булактарда *joini-parus* «бүчүр байлоо», ал эми кельт сөзүнөн Jeneprus — «саюучу» дегенди түшүндүрөт. Бул жалбырактарынын ийне сымал болушу менен түшүндүрүлөт.

Таралышы жана экологиясы

Бул ууруга киргендер Тұндұк жарым шарда, Арктикадан тарта субтропикалык тоолу аймактарга чейин таралышкан. Бир гана Африкада өскөн батыш-африка арчасы (Juniperus procera), 18° түштүктө байырлайт. Көпчүлүк түрлөрү майда ареалдарды түзүшүп тоолу өлкөлөрдүн тоо системаларында бири-бирин толуктап өсұп келишет. Баарыбызга белгилүү болгон кадимки арча — Juniperus communis, чоң ареалды ээлейт. Дарак сымал арчалар, бийиктиги 10—15 м жетет. Мындай арчалар чакан токойлорду түзүп келишет. Буларды көбүнчө Борбордук Азиядан (Кыргызстан, Казакстан, Өзбекстан, Тажикстан ж.б.) жана кургак чөлкөмдүү Мексикадан, ошондой эле Түштүк Американын түштүк бөлүгүнөн жолуктурса болот. Арчанын башка түрлөрү майда бадалчалар болуп саналышат жана тоо этектерде чакан токойчолорду түзүп өсүшөт. Бойлору кичине болгон жайылып өскөн арчаларды тоо-таштуу жайлардан кезиктиребиз. Булар көбүнчө токойлодон жогору жайланышып аска тектүү кургак жайларда өсүшөт. Арчалардын баардык түрлөрү күнөстүү жайларды сүйүүчү өсүмдүктөр, көпчүлүгү субстрат тандабайт жана ысыкка, туздуулукка, минералдык заттардын жетишсиздигине чыдамдуу келишет. Суукка чыдамдуулугу боюнча арчалар жогору турушат, кээ бир түрлөрү арктикалык зонада да өсүшөт.

Арчалардын көбөйүшү

Уруктар менен көбөйүшөт. Бирок уруктарын сепкенден кийин бир жылда өнүп чыгышат; Калемчелер менен көбөйүшөт; Тамырлары менен көбөйүшөт — көбүнчө жайылып өскөн арчалар; Кыйыштыруу менен көбөйүшөт — декоративдик арчаларды өстүрүүдө. Арчалар 600 жылга дейре жашашат. Жаратылышта калыбына келүүлөрү кыйынчылык менен жүрөт.

Ботаникалык мүнөздөмө

Бүчүрлөрү кабырчыксыз, (Кадимки арча - Juniperus communis) кээ бир учурларда эки жагынан кичинекей жалбыракчалар менен капталган. Ал эми сөөктү арчанын (Juniperus drupacea) бүчүрлөрү көптөгөн кабырчыктар менен оролгон. Жалбырактары үч - үчтөн биригип турат, ийне сымал, учтуу келишет, узун-ланцеттүү, үстүнкү жагында үттөр менен кошо тарамыштар орун алышкан.

Арчалардын тизмеги

Урууда 50 - 67 чейин түрлөр бар. GRINВ сайтына шилтеп төмөнкү тизмеге 66 түрдү киргиздик.

  • Juniperus angosturana R.P.Adams
  • Juniperus ashei J.Buchholz — Мексика арчасы
  • Juniperus barbadensis L. — Барбадосс арчасы
  • Juniperus bermudiana L. — Бермуд арчасы
  • Juniperus blancoi Martinez — Бланко арчасы
  • Juniperus brevifolia — Азорий арчасы
  • Juniperus californica Carriere — Калифорния арчасы
  • Juniperus caucasica Fisch. ex Gordon — Кавказ арчасы
  • Juniperus cedrus Webb & Berthel. — Жыгач арча, же кедр арчасы
  • Juniperus chinensis L. — Кытай арчасы
  • Juniperus coahuilensis (Martinez) Gaussen ex R.P.Adams
  • Juniperus comitana Martinez
  • Juniperus communis L. typus[8]* — Кадимки арча
  • Juniperus conferta Parl. * — Суу жээктеген арча
  • Juniperus deppeana Steud. — Калың терилүү арча
  • Juniperus drupacea Labill. — Данектүү арча
  • Juniperus durangensis Martinez
  • Juniperus excelsa M.Bieb. * — Бийик арча
  • Juniperus flaccida Schltdl.
  • Juniperus foetidissima Willd. — Сасык арча
  • Juniperus formosana Hayata — Формоз арчасы
  • Juniperus gambona Martinez
  • Juniperus gracilior Pilg.
  • Juniperus grandis R.P.Adams — Чоң арча
  • Juniperus horizontalis Moench — Жайылган арча
  • Juniperus indica Bertol. — Индия арчасы
  • Juniperus jaliscana Martinez
  • Juniperus komarovii Florin — Комаров арчасы
  • Juniperus macrocarpa Sm. — Чоң жемиштүү арча
  • Juniperus maritima R.P.Adams — Примор арчасы
  • Juniperus martinezii Perez de la Rosa — Мартинеса арчасы
  • Juniperus monosperma (Engelm.) Sarg. — Бир уруктуу арча
  • Juniperus monticola Martinez — Нагор арчасы
  • Juniperus morrisonicola Hayata
  • Juniperus mucronata R.P.Adams
  • Juniperus navicularis Gand.
  • Juniperus occidentalis Hook. — Батыш арчасы
  • Juniperus osteosperma (Torr.) Little — Катуу жемиштүү арча
  • Juniperus oxycedrus L. * — Саюучу арча же кызыл арча
  • Juniperus phoenicea L. — Кызыл дандуу арча
  • Juniperus pinchotii Sudw. — Пинчот арчасы
  • Juniperus pingii W.C.Cheng
  • Juniperus poblana (Martinez) R.P.Adams
  • Juniperus polycarpos K.Koch * — Көп жемиштүү арча
  • Juniperus procera Hochst. ex Endl. — Түндүк-африка арчасы
  • Juniperus procumbens — Жатып өсүүчү арча
  • Juniperus przewalskii Kom. — Пржевальский арчасы
  • Juniperus pseudosabina Fisch. & C.A.Mey. * — Казацкий сымал арча
  • Juniperus recurva Buch.-Ham. ex D.Don — Ийилген арча
  • Juniperus rigida Siebold & Zucc. * — Катуу арча
  • Juniperus sabina L. * — Казацкий арчасы
  • Juniperus saltillensis M.T.Hall — Салтилло арчасы
  • Juniperus saltuaria Rehder & E.H.Wilson
  • Juniperus saxicola Britton & P.Wilson
  • Juniperus scopulorum Sarg. — зоо арчасы
  • Juniperus semiglobosa Regel * — Жарымшар арчасы
  • Juniperus sheppardii (hort. Veitch) Melle — Шеппард арчасы
  • Juniperus squamata Buch.-Ham. ex D.Don — Кабырчыктуу арча
  • Juniperus standleyi Steyerm. — Стенли арчасы
  • Juniperus taxifolia Hook. & Arn. — Тисс сымал арча
  • Juniperus thurifera L. — Ладан арчасы
  • Juniperus tibetica Kom. — Тибет арчасы
  • Juniperus virginiana L. * — Виргин арчасы
  • Juniperus wallichiana Hook.f. & Thomson ex Brandis — Валлиха арчасы