Пандемия: нускалардын айырмасы

Википедия дан
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
 
No edit summary
2-сап: 2-сап:
'''Пандемия''' ([[Грек тили|грек тилинен]] πανδημία — бүтүндөй эл) — жугуштуу оорулардын бир же бир нече өлкөнүн, континенттин калкына массалык түрдө таралышы менен мүнөздөлгөн эпидемия. <br />
'''Пандемия''' ([[Грек тили|грек тилинен]] πανδημία — бүтүндөй эл) — жугуштуу оорулардын бир же бир нече өлкөнүн, континенттин калкына массалык түрдө таралышы менен мүнөздөлгөн эпидемия. <br />
Пандемиялык таралууга инкубациялык (жашыруун) мезгили кыска, аба аркылуу тез таралуучу жугуштуу оорулар мүнөздүү (мисалы, [[грипп]], [[холера]]).
Пандемиялык таралууга инкубациялык (жашыруун) мезгили кыска, аба аркылуу тез таралуучу жугуштуу оорулар мүнөздүү (мисалы, [[грипп]], [[холера]]).
[[Файл:1918FluVictimsStLouis.jpg|right|thumb|250px|Испан грибинин пандемиясы]]
== Кара чечек ==
== Кара чечек ==
Табигый же кара чечек- жугуштуу вирустуу ылаң, аны менен кишилер гана ооруйт. Жер жүзүндө кеңири тараган, ооругандардын 40%и өлүшкөн.<br /> Чыгышта орто кылымдарда (Индияда VIII кылымда, Кытайда- X кылымдардагы бул оору жөнүндө жазуулар сакталып калган) ооруну алдын алуу үчүн эмдөө жүргүзүлгөн андан кийин чечек оңой формада болгон. Чогултулган материал (саанчы аялдар уй чечегин менен оорушчу, бирок андан кийин кара чечек менен оорушчу эмес, англия армиясынын атчандары, жөө аскерлерге караганда кара чечек менен аз оорушчу) малдан жугузуп алган чечек мененооругандар кара чечекке иммунитеттүү болуп калат деген ойго түрткү берген.
Табигый же кара чечек- жугуштуу вирустуу ылаң, аны менен кишилер гана ооруйт. Жер жүзүндө кеңири тараган, ооругандардын 40%и өлүшкөн.<br /> Чыгышта орто кылымдарда (Индияда VIII кылымда, Кытайда- X кылымдардагы бул оору жөнүндө жазуулар сакталып калган) ооруну алдын алуу үчүн эмдөө жүргүзүлгөн андан кийин чечек оңой формада болгон. Чогултулган материал (саанчы аялдар уй чечегин менен оорушчу, бирок андан кийин кара чечек менен оорушчу эмес, англия армиясынын атчандары, жөө аскерлерге караганда кара чечек менен аз оорушчу) малдан жугузуп алган чечек мененооругандар кара чечекке иммунитеттүү болуп калат деген ойго түрткү берген.<br />
Ошондон кийин кишилерге уй чечегин сайышкан. Ал кара чечек оорусун алдын алган жана түрү бузулуудан же өлүмдөн сактаган. Бирок убакыт өткөн сайын бул эмдөө өз күчүн жогото баштаган. Бул феномен экинчи эмдөөнү-ревакцинацияны жүргүзүш керек экенин көргөзгөн. Ага карабастан, эмдөөнү брөөнүн ооруганын көргөндө гана кылдырышкан<br />
Ошондон кийин кишилерге уй чечегин сайышкан. Ал кара чечек оорусун алдын алган жана түрү бузулуудан же өлүмдөн сактаган. Бирок убакыт өткөн сайын бул эмдөө өз күчүн жогото баштаган. Бул феномен экинчи эмдөөнү-ревакцинацияны жүргүзүш керек экенин көргөзгөн. Ага карабастан, эмдөөнү брөөнүн ооруганын көргөндө гана кылдырышкан<br />
1870-1874 жылдары Европада, Түндүк Америкада жана Россияда кара чечек пандемия оорусу болуп тараган.<br />
1870-1874 жылдары [[Европа|Европада]], [[Түндүк Америка|Түндүк Америкада]] жана [[Россия|Россияда]] кара чечек пандемия оорусу болуп тараган.<br />
Пандемия вакцинацияга карабастан тараган. 1928-жылга жакын Россия кара чечекти контролго алган. Азыр дүйнө жүзү боюнча бул оору жоюлган. Бирок оорунун вирусу АКШда жана мурунку СССР лабораторияларда 2014 жылга чейин сакталат.
Пандемия вакцинацияга карабастан тараган. 1928-жылга жакын Россия кара чечекти контролго алган. Азыр дүйнө жүзү боюнча бул оору жоюлган. Бирок оорунун вирусу [[АКШ]]да жана мурунку [[СССР]] лабораторияларда 2014 жылга чейин сакталат.
== Пандемия оорулары ==
== Пандемия оорулары ==
* Кара тумоо (чума)
* Кара тумоо (чума)
12-сап: 13-сап:
* [[Грипп]]
* [[Грипп]]
* [[СПИД|ВИЧ инфекция]]
* [[СПИД|ВИЧ инфекция]]
== Колдонулган адабият ==
Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. «Ден - соолук» Медициналык энциклопедия. - Ф.:1991, ISBN 5-89750-008-8

[[Категория:Медицина]]
[[Категория:Ден-соолук]]
[[Категория:Дарыгерлик]]
[[Категория:Оорулар]]

[[af:Pandemie]]
[[an:Pandemia]]
[[ar:جائحة]]
[[ast:Pandemia]]
[[az:Pandemiya]]
[[be:Пандэмія]]
[[be-x-old:Пандэмія]]
[[bg:Пандемия]]
[[bs:Pandemija]]
[[ca:Pandèmia]]
[[cs:Pandemie]]
[[cy:Pandemig]]
[[da:Pandemi]]
[[de:Pandemie]]
[[en:Pandemic]]
[[eo:Pandemio]]
[[es:Pandemia]]
[[et:Pandeemia]]
[[eu:Pandemia]]
[[fa:همه‌گیری جهانی]]
[[fi:Pandemia]]
[[fr:Pandémie]]
[[fy:Pandemy]]
[[gl:Pandemia]]
[[he:מגפה]]
[[hi:विश्वमारी]]
[[hr:Pandemija]]
[[hu:Pandémia]]
[[id:Pandemik]]
[[is:Heimsfaraldur]]
[[it:Pandemia]]
[[ja:パンデミック]]
[[ka:პანდემია]]
[[ko:범유행]]
[[la:Pandemia]]
[[ln:Pandemia]]
[[lt:Pandemija]]
[[lv:Pandēmija]]
[[ms:Pandemik]]
[[nah:Cocoliztli īpan mochīuh nepapan āltepētl]]
[[nl:Pandemie]]
[[nn:Pandemi]]
[[no:Pandemi]]
[[oc:Pandèmia]]
[[pl:Pandemia]]
[[pnb:وبا]]
[[pt:Pandemia]]
[[ro:Pandemie]]
[[ru:Пандемия]]
[[sah:Пандемия]]
[[sh:Pandemija]]
[[si:මහා වසංගත]]
[[simple:Pandemic]]
[[sk:Pandémia]]
[[sl:Pandemija]]
[[sq:Pandemia]]
[[sr:Пандемија]]
[[sv:Pandemi]]
[[ta:உலகம்பரவுநோய்]]
[[te:విశ్వమారి]]
[[th:โรคระบาดทั่ว]]
[[tl:Pandemya]]
[[tr:Pandemi]]
[[uk:Пандемія]]
[[ur:عالمگیر وبا]]
[[vi:Đại dịch]]
[[war:Pandemya]]
[[zh:瘟疫]]

14 август 2012, саат 04:35 учурдагы нуска

Файл:Metro-Graf kuga.png
Европада 1347-1351 жылдары чумадан ("Кара өлүм") 34млн кишиге чейин өлгөн.

Пандемия (грек тилинен πανδημία — бүтүндөй эл) — жугуштуу оорулардын бир же бир нече өлкөнүн, континенттин калкына массалык түрдө таралышы менен мүнөздөлгөн эпидемия.
Пандемиялык таралууга инкубациялык (жашыруун) мезгили кыска, аба аркылуу тез таралуучу жугуштуу оорулар мүнөздүү (мисалы, грипп, холера).

Испан грибинин пандемиясы

Кара чечек

Табигый же кара чечек- жугуштуу вирустуу ылаң, аны менен кишилер гана ооруйт. Жер жүзүндө кеңири тараган, ооругандардын 40%и өлүшкөн.
Чыгышта орто кылымдарда (Индияда VIII кылымда, Кытайда- X кылымдардагы бул оору жөнүндө жазуулар сакталып калган) ооруну алдын алуу үчүн эмдөө жүргүзүлгөн андан кийин чечек оңой формада болгон. Чогултулган материал (саанчы аялдар уй чечегин менен оорушчу, бирок андан кийин кара чечек менен оорушчу эмес, англия армиясынын атчандары, жөө аскерлерге караганда кара чечек менен аз оорушчу) малдан жугузуп алган чечек мененооругандар кара чечекке иммунитеттүү болуп калат деген ойго түрткү берген.
Ошондон кийин кишилерге уй чечегин сайышкан. Ал кара чечек оорусун алдын алган жана түрү бузулуудан же өлүмдөн сактаган. Бирок убакыт өткөн сайын бул эмдөө өз күчүн жогото баштаган. Бул феномен экинчи эмдөөнү-ревакцинацияны жүргүзүш керек экенин көргөзгөн. Ага карабастан, эмдөөнү брөөнүн ооруганын көргөндө гана кылдырышкан
1870-1874 жылдары Европада, Түндүк Америкада жана Россияда кара чечек пандемия оорусу болуп тараган.
Пандемия вакцинацияга карабастан тараган. 1928-жылга жакын Россия кара чечекти контролго алган. Азыр дүйнө жүзү боюнча бул оору жоюлган. Бирок оорунун вирусу АКШда жана мурунку СССР лабораторияларда 2014 жылга чейин сакталат.

Пандемия оорулары

Колдонулган адабият

Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. «Ден - соолук» Медициналык энциклопедия. - Ф.:1991, ISBN 5-89750-008-8