Батыш Тоголенд

Батыш Тоголенд (фр. Togoland de l'Ouest)Гана Республикасындагы аймак болуп саналат. Батыш Тоголанддын аймагы беш аймакка бөлүнөт: Вольта, Оти, Түндүк аймак, Түндүк Чыгыш аймагы жана Жогорку Чыгыш аймагы. 2020-жылы сентябрда Батыш Тоголанддагы сепаратисттер Гана Республикасынан көз карандысыздыгын жарыялашкан.

Батыш Тоголанд 2017-жылдан бери Өкүлү жок улуттар жана элдер уюмунун (UNPO) мүчөсү болгон.

Тарыхы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Герман Империясы 1884- жылы Тоголанддын протекторатын түзгөн. Германиянын администрациясы астында протекторат үлгү колония же Мустерколония катары каралып, алтын доорду башынан өткөргөн. 1914-жылы Биринчи дүйнөлүк согуш учурунда Уулубритания менен Франция протекторатка кол салышкан. Германиянын жеңилишинен жана Версаль келишимине кол коюлгандан кийин Тоголанддын батыш бөлүгү британдык мандатка, Британ Тоголандына өткөн.

Экинчи дүйнөлүк согуштан кийин Британиялык Тоголенд Бириккен Улуттар Уюмунун ишенимдүү аянты болуп, Британиянын башкаруусу астында болгон.

1957-жылы Батыш Тоголуктар плебисцитте азыркы Гананын бир бөлүгү болууга добуш беришкен.

2017-жылдын 9-майында Мекенди изилдөө тобу Фонду (фр. Fondation du Groupe d'étude de la Patrie) Батыш Тоголандын кез каранды эместигин жарыялоого аракет-тенгени ийгиликсиз болгон.

2019-жылдын 7-майында Вольта сепаратисттик тобунун улуттук аткаруучусу, Homeland Study Group Foundation (HSGF/FGEP) Эммануэль Агбавор топтун аскердик милициясы бар деген дооматтарды четке какты.

Жылдын 25-сентябрындагы, 2020-жылы, сепаратисттер Ганалык коопсуздук күчтөрү бир нече полиция бекеттерин чабуул кийин Вольта Аймак кетишин талап Тонгу боюнча Вольта аймагында . Ганадан бөлүнүп чыгууну жарыялаган басма сөз билдирүүсүндө Чарльз Корми Кудзордздун жетекчилиги астындагы Мекенди изилдөө тобу бул аймактын суверенитетин жарыялады. ^[1] ^[2] Коопсуздук боюнча белгилүү эксперт Адиб Сани өкмөттү бул маселени улуттук коопсуздукка коркунуч катары кароого үндөгөнүнө карабастан , Гана өкмөтү декларацияны олуттуу кабыл алган жок, аны "тамаша" деп эсептеди. ^[2]

Эгемендүүлүктү жарыялангандан кийинки кагылышууларда жарадар болгондор жана каза болгондор болду, бирок Гана Республикасы бул кагылышуулар боло электе эле маалымат алганын ырастайт.

Гана булактарынын айтымында, көз карандысыздык кыймылын жетектеген жикчил топ, Мекенди изилдөө тобу көзөмөлгө алынган. Бирок, жикчилдер курал алып, жол тосмолорун орнотушкан. Гана Республикасынын президенти жикчилдер менен сүйлөшүүлөрдү четке какты.

Демография[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Батыш Тоголендте 11 миллионго жакын адам жашайт. Батыш Тоголандын тилдерине француз, эве, дагомба, га, дангме жана англис тилдери кирет.

Негизги диндер - христиандык, ислам жана вуудуу жана бул аймактагы элдин көпчүлүгү эвес.

↑ Western Togoland: Secessionists order Ghana Security forces out of Volta Region (en-US) (25 -сентябрь (аяк оона) 2020). Текшерилген күнү 8 -сентябрь (аяк оона) 2020. Түп булактан архивделген күнү 6 -октябрь (тогуздун айы) 2020.
↑ ^2.0 ^2.1 98.9FMWhy Ghana must not laugh off Western Togoland secessionist movement - Security Expert reveals (29 September 2020). Текшерилген күнү 4 -октябрь (тогуздун айы) 2020.

[1] Western Togoland: Secessionists order Ghana Security forces out of Volta Region (en-US) (25 -сентябрь (аяк оона) 2020). Текшерилген күнү 8 -сентябрь (аяк оона) 2020. Түп булактан архивделген күнү 6 -октябрь (тогуздун айы) 2020.

[Serious-2] 2.0 ^2.1 98.9FMWhy Ghana must not laugh off Western Togoland secessionist movement - Security Expert reveals (29 September 2020). Текшерилген күнү 4 -октябрь (тогуздун айы) 2020.

[1]

[2]