Брандттын кирписи
Брандттын кирписи (Hemiechinus (Paraechinus) hypomelas, Brandt, 1836):
Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Пакистан, Афганстан, Оман, Ирак, Түркмөнстан, Өзбекстан, Тажикстан, Казакстан, Кыргызстандын чегинде сыягы Ош, Баткен, Жалалабат областарынын тоо этектеринде кездешет.
Жашаган аймактары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Оазистер, тоо этектердеги талаалар жана жарым чөлдөр.
Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Республикада узун тикендүү кирпинин саны боюнча маалымат жок.
==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Кыргызстанда изилденген эмес. Адабият маалымат боюнча марттан тартып октябрң бою активдүү, түнкүсүн жүрүүчү жаныбар. Кыштоо үчүн жана жашыруун жүрүү үчүн кемирүүчүлөрдүн ийиндерин пайдаланат. Үйүүгүшүүсү март-апрелде, майда 2-5 тууйт, алар июнда уя ийиндеринен кетишет. Биринчи кышташынан кийин жыныстык жагынан жетилет. Негизинен курт кумурскалар, сойлоочулар жана өсүмдүктөрдүн мөмөлөрү менен азыктанат.
Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Дың жерлерди өздөштүрүү, айыл чарбалык айдоолорду сугаруу жана айдоо.
Көбөйтүү (колдо багуу)[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Кыргызстанда колдо кармалып багылбайт.
Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Учурдагы коргоо чаралары жок.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Жасалма жол менен көбөйтүү, кичи коруктарда коргоо.
Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
VIII категория, Data Deficit, DD: R. Сейрек кездешүүчү түр. Кыргызстандын түштүгүндө бирин-серин жабылганы белгилүү. 1990-жылы Кыргызстандын түштүгүндө Prucha Kaler деңиз денгээлинин 1400 м бийиктикте бир экземпляр эле кармалган жана ушул түрдүн баш сөөгүнүн калдыгы Сары үкүнүн кусундусунан табылган, аны кара тикендүү кирпиге киргизген - Paraachinum hupomelas (тагыраак аты Hemicchinus( Paraachimus) hypomeles Brandt,1836 - узун тикендүү кирпи).
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2