Брандттын кирписи
Брандттын кирписи (Hemiechinus (Paraechinus) hypomelas, Brandt, 1836):
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Пакистан, Афганстан, Оман, Ирак, Түркмөнстан, Өзбекстан, Тажикстан, Казакстан, Кыргызстандын чегинде сыягы Ош, Баткен, Жалалабат областарынын тоо этектеринде кездешет.
Жашаган аймактары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Оазистер, тоо этектердеги талаалар жана жарым чөлдөр.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Республикада узун тикендүү кирпинин саны боюнча маалымат жок.
==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Кыргызстанда изилденген эмес. Адабият маалымат боюнча марттан тартып октябрң бою активдүү, түнкүсүн жүрүүчү жаныбар. Кыштоо үчүн жана жашыруун жүрүү үчүн кемирүүчүлөрдүн ийиндерин пайдаланат. Үйүүгүшүүсү март-апрелде, майда 2-5 тууйт, алар июнда уя ийиндеринен кетишет. Биринчи кышташынан кийин жыныстык жагынан жетилет. Негизинен курт кумурскалар, сойлоочулар жана өсүмдүктөрдүн мөмөлөрү менен азыктанат.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Дың жерлерди өздөштүрүү, айыл чарбалык айдоолорду сугаруу жана айдоо.
Көбөйтүү (колдо багуу)
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Кыргызстанда колдо кармалып багылбайт.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Учурдагы коргоо чаралары жок.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жасалма жол менен көбөйтүү, кичи коруктарда коргоо.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]VIII категория, Data Deficit, DD: R. Сейрек кездешүүчү түр. Кыргызстандын түштүгүндө бирин-серин жабылганы белгилүү. 1990-жылы Кыргызстандын түштүгүндө Prucha Kaler деңиз денгээлинин 1400 м бийиктикте бир экземпляр эле кармалган жана ушул түрдүн баш сөөгүнүн калдыгы Сары үкүнүн кусундусунан табылган, аны кара тикендүү кирпиге киргизген - Paraachinum hupomelas (тагыраак аты Hemicchinus( Paraachimus) hypomeles Brandt,1836 - узун тикендүү кирпи).
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2