Сиз категорияларды таап, же жаңы ачып макалага кошуп, долбоорго жардам бере аласыз.
Нерв системасы аркылуу организмдеги процесстердин тейлениши нервди жонго салуу болуп саналат. Бирок органдардын функцияларына кандагы биологиялык активдуу заттар да озунун таасирин тийгизип,анын функцияларын жонго салып турат. Бул жол гумордук ,,гумор-суюктук,, деп аталат. Гумордук тейлоо кызматы кобунчо гормондор аркылуу аткарылат.
Ички секреция бездеринин гормондору коп иштелип чыгарылса - гиперсекреция, ал эми аз болунуп чыгарылса - гипосекреция деп аташат. Бул эки процесс тен организмге жакшы таасир тийгизбейт. Маселен, уйку безден инсулин аз болунуп чыкса - адамдын организми эн оор дартка - кант диабетине чалдыгат. Бул ооруда кандагы глюкоза клеткаларга синбей, пайдаланылбай анын олчому канда ото коп болуп кетет. Оорулуу адамдын канында жана заарасында глюкозанын олчому да коп болот. Оорулуу адам суусайт, сууну коп ичет. Клеткаларда глюкоза жетишпеген сон,белоктор жана майлар коп пайдаланылат. Ошондуктан, оорулу адам арыктайт, булчун кучун жоготот.Эгерде инсулин организмде коп болсо, канда глюкозанын олчому азаят, адамдаын башы айланат, адам озун ачка сезип, титиреп-калтырап, эс учуе жоготушу мумкун.
Ал эми тамак - ашта, сууда йоддун олчому аз болсо калкан безинин функциясы томондойт. Бездин колому чоноет, клеткаларынын арасынабезге кереги жок клеткалар осот да, гипотиреоз деген дарт пайда болот. Бул оору биздин республикада коп кездешери байкалат. Биздин тоолорубуздагы сууларда йоддун саны аз экенин дуйного озунун илими жана практикалык иштери менен таанылган эн корунуктуу хирургубуз, академик И.К.Ахунбаев ачкан. Гипотиреозду дагы эндемикалык богок оорусу менен боюнда бар аял ооруса туйулдук жакшы оспойт, торолгон бала кем акыл, бою кичине болуп калышы мумкун.
