Карапапактар
Карапапактар же таракамалар — Түндүк Кавказдагы Дербент,Грузиядагы Квемо-Картли , Азербайжандагы Газах , Ирандагы Сулдуз жана жалпы Түндүк- Чыгыш Анадолудагы Түркияда жашаган азербайжан түрктөрүнө тектеш уруу. [1] [2] [3] [4] Калкы негизинен мал чарбачылыгы менен алектенет жана көбүнчө көчмөндөр катары кездешет. [5] 1917-1918 жылы, Карапапактар өзүнүн эркин, таанылбаган Борчалы Карапапак Республикасын ээлеген.
| Каракапапактар азер. Qarapapaqlar, карапапак. Qarapapaxdar | |
 | |
| Расмий аталышы |
Карапапахлар |
|---|---|
| Учурда жайгашкан ареалы жана саны | |
|
Бардыгы: 170.000 | |
| Тили |
азербайжан тилинин карапапак диалекти |
| Дини | |
| Тууган элдер | |
Тарыхы[оңдоо | булагын оңдоо]
Алар мурда Сыр-Дарыянын оң жээгинде жашашкан. Огуз түрктөрү (түркмөндөр) XI кылымдан баштап Иранга, Закавказьеге, Кичи Азияга жана Месопотамияга тараган. Көчмөн турмушта жашаган түрктөрдүн айрымдары таракама (арабча «таракима» - түркмөн) деп аталчу. Кээ бир булактарда таракамалар этникалык топ катары каралат. Бирок андай эмес, Тарекамалар биринчиден эле этникалык топ болгон. Анан алардын саны көбөйгөн сайын эл болуп калыптанган. Терекамалар Азербайжан, Дагстан, Түркия жана Грузияда жашайт. Кур-Араз ойдуңунда, Азербайжандын Мил-Карабах, Муган жана Ширван түздүгүндө, Батыш Азербайжандын Гойча районунда жашаган жана жамаат болуп түздүккө барган терекамалар да дыйканчылык менен алектенишкен. Калган таракамалар талаада эгин чаап-жыйноону аяктап, куздук себууге даярданып жатышты. Негизинен мал чарба азыктарын (май, сыр, жүн ж. б.) өндүрүп, данга, кол өнөрчүлүккө алмаштырышкан. Килем токуу, токуу ж.б. да өнүккөн. «Таракама» элдик бий жана музыка Таракама менен байланыштуу. Таракамалар Азербайжан, Түркия, Грузия, Дагестан жана Ирандын аймактарында жашашат.
Колдонулган адабияттар[оңдоо | булагын оңдоо]
- ↑ Азербайджанцы. Большая Советская Энциклопедия (цитаты)
- ↑ Значение слова «Карапапахи» в Большой Советской Энциклопедии
- ↑ Теорию происхождения карапапахов от огузов обосновали турецкий историк Фахреттин Кырзыоглу и ранее другой известный историк Заки Валиди Тоган
- ↑ Алиев Камиль Кумыкские общины за рубежом: история и современность / Kumukia. Кумысский мир. История, культура, география. Размещено: 2005-09-09. Опубликовано: журнал "Возрождение", Махачкала. 1999, № 5. С. 35—42.. Текшерилген күнү 13 -июль (теке) 2022. Түп булактан архивделген күнү 7 -февраль (бирдин айы) 2012.
- ↑ Sakinat Hajiyeva (1990). Дагестанские терекеменцы: XIX - начало XX в. Наука. p. 3. ISBN 5-02-016761-4.