Каркыра

Википедия дан
Demoiselle Cranes at Tal Chappar.jpg
Grus virgo

Каркыра (Anthropoides virgo), (Linnaeus, 1758):

Жалпы жана өлкөдө таралышы[оңдоо | булагын оңдоо]

Евразиянын жана Түндүк Африканын талаалары менен жарым чөлдөрү. Индия менен Пакистанда кыштайт. Кыргызстанда деңиз деңгээлинен 3000 м ге чейинки бийикте талаалар менен шалбалуу талааларда жашайт.

Жашаган аймактары[оңдоо | булагын оңдоо]

Боздоңдорго, шалбалуу талааларга, кээбирде саздарга жана чарбалык талааларга уя салат. Жаз-күз учуп өтүү мезгилинде маданий өсүмдүктөр эгилген жайытта оттошот.

Саны[оңдоо | булагын оңдоо]

Чүй өрөөнү, Суусамыр, Кетментөбө, Ысыккөл ойдуңунда, Соңкөлдө, Арпада, Аксай өрөөнүндө, Атбашы, Нарын дарыяларынын өзөндөрүндө уялайт. Уялоочу куштардын жалпы саны 100 жупка жакын. Жазгы жана күзгү учуп өтүүдө көп санда болот. Чүй өрөөнүндө жазгы учуп өтүүсүндө 60000 особдон кем болбойт.

Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)[оңдоо | булагын оңдоо]

Жыныстык жагынан 3 жылда жетилет. Суудан алыс эмес, ачык, жайык жерге уялайт. Бир же эки балапан басып чыгарат. Жайдын аягында куштар топко биригишет.

Чектөөчү факторлор[оңдоо | булагын оңдоо]

Өрөөндүү райондордо уялоочу жерлерин казып, айдоо кылуу жана тоолуу райондордо малдын жайылышы. Киши тарабынан түздөн-түз кырып жоготуу.

Көбөйтүү (колдо багуу)[оңдоо | булагын оңдоо]

Зоопарктарда оңой эле көбөйүшөт. Кыргызстанда колдо багылбайт.

Уюштурулган коргоо аракеттери[оңдоо | булагын оңдоо]

1985-жылы Кыргыз ССРинин Кызыл китебине киргизилген. Казакстандын Кызыл китебине да жазылган.Аңчылык кылууга тыюу салынган. Караталжапырык коругунун Соңкөл аймагынын территориясында бир нече жуп коргоого алынган.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер[оңдоо | булагын оңдоо]

Коргоо үчүн атайын чаралар талап кылынбайт.Республиканын территориясында уялоочу популяциясынын санын тактоо өтө зарыл.

Статусу[оңдоо | булагын оңдоо]

VI категория, Near Threatened, NT: R. Монотиптүү түр. Кыргызстандын фаунасында уруунун бир гана өкүлү.

Колдонулган адабияттар[оңдоо | булагын оңдоо]