Кем-Кемжиут
Кэм-Кэмжигүт мамлекети — Энесай дарыясынын өйдөсүндө жайгашкан. Араб даректери тууралуу Монгол империясы кыргыздарды басып алуусунун астында Кыргыз каганаты эки мамлекетке: Кыргыз жана Кэм-Кэмжигүткө ажыраган. Кыргыз мамлекетин моңголдор 1219 жылы басып алган, Кэмжигүттү болсо 1293 жылы гана басып алышкан. [1] [2]
| Кэм-Кэмжигүт облус, мамлекет | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| Дин | Теңирчилик | |||
| Калк | Энесай кыргыздары | |||
| Инал[4] | ||||
| Өтүүчүлүк | ||||
| ← Улуу Кыргыз дөөлөтү Монгол империясы → | ||||
Рашид-ад Дин жазууларында[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Улуу Кыргыз дөөлөтү доорунда азыркы Тыванын жерлерин Кем-Кемжиут деп атаганын Рашид-ад Дин жазмаларында окууга болот. [5]
Орто кылымдагы араб (мусулман) булактарынын айтымында, Кыргыз мамлекети менен Кем-Кемжиут бири-бирине чектеш эки облус, экөө тең бир ээликти түзөт. Алардын чек аралары дарыянын түштүк-чыгышында болчу. Селенга, Ангаранын тундук жана тундук-чыгышында. Улуг-Хем жана Хемчик дарыяларынан алган Кем-Кемжиут аймагы ошол кезде Минусинск ойдуңунун түштүгүндө Саян жана Танну-Ола кырка тоосунун ортосунда жайгашкан, түштүк тарабында наймандар турган жерлер деп түшүнүлгөн. да журду. [6]
Чыңгызкан өзүнүнүн Алтан жана Букран элчилерин эки кыргыз бектерине Баш ийсин деп жөнөтөт. Алар Чыңгызканга кайта үч эмирдерин элчидей жөнөтөт — Урут Утуджа (Урут Утужа), Элик-Тимур, Аткирак улуунун алдында кичүүгө ызаат көрсөтүү деген ой менен ак шумкарды тартуулоо менен жөнөтүшөт.
Тарыхы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1199 жылы Темүчин наймандардын Бурук-Хандын аскерлерин кырат. Бурук-Хан утулуп, кыргыздардын Кем-Кемжигүт мамлекетине качат. [7]
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- ↑ http://kronk.spb.ru/mono/5.03.htm
- ↑ архив көчүрмөсү. Текшерилген күнү 26 -март (жалган куран) 2022. Түп булактан архивделген күнү 23 -октябрь (тогуздун айы) 2020.
- ↑ https://multiurok.ru/files/etapy-etnogeneza-kyrgyzov.html
- ↑ http://kronk.spb.ru/mono/5.03.htm
- ↑ https://cyberleninka.ru/article/n/interpretatsiya-nekotoryh-sakralnyh-toponimov-sayano-altaya-v-svete-etnogonicheskih-tyurko-mongolskih-mifov/viewer
- ↑ http://www.russian-travels.ru/?p=713&page=7(жеткиликсиз шилтеме)
- ↑ http://www.russian-travels.ru/?p=713&page=7(жеткиликсиз шилтеме)