Комаров лепидолофасы
Комаров лепидолофасы (лат. Lepidolopha komarowii, C.Winkl) - Бийиктиги 1 м ге чейин жетип, түбүнөн баштап бутактанган бадал өсүмдүк. Бир жылдык бутактары түз, жабышып түктөнгөн, төмөнкү бөлүгү жыш жалбырактанган, ал эми жогору жагында бирин-серин жалбырактуу. Жалбырактары көгүлтүр-жашыл жабышкан түктүү; төмөнкүлөрүнүн узундугу 4-10 см, жалбырак саптуу, сызгычтай бөлүктүү, үчүлүк айчыктуу. Себеттери кыска гүл кармагычта 5-20 калкандай топ гүлгө чогулган. Ороочтору көп катарлуу, цилиндр сымал, алардын жалбыракчалары жыш, ыкталган түкчөлүү. Көкүлү урукчасынан эки эсе кыска.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Июнң-июлң айларында гүлдөп, август-сентябрда мөмө байлайт. Уругу аркылуу көбөйөт.
Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Памир-Алай: Нуратоо, Койташ, Зарафшан, Гиссар тоо кыркаларыжана Батыш Тянңшанң: Пскем, Угам, Чаткал жана Сырдарыя Каратоосунун тизмеги (Тажикстан, Өзбекстан, Кыргызстан, Түштүк Казакстан). Кыргызстан үчүн гербарийдик чогултууда бир гана жерден белгилүү (Карасуу суусунун Нарын дарыясына кошулган куймасы).
Өсүү шарттары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Тоолордун төмөнкү жана ортоңку алкактарындагы майда жана таштак топурактуу, шагылдуу беттериндеги шлейфтерде өсөт.
Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Жаратылышта өтө чектелген. Жалпы саны аныкталган эмес.
Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Адамдын чарбачылык аракеттеринин өсүшү. Жайкы мезгилде малдарды эсепсиз жаюу.
Өстүрүү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Азыркыга чейин маданиятташтырылып, изилденген эмес.
Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Кыргыз ССРинин Кызыл китебине (1985) киргизилген.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Түрдүн эң жыш өскөн аймактарында ботаникалык заказниктерди уюштуруп, Кыргыз Республиканын УИАнын Ботаникалык багына интродукциялоо иштерин жүргүзүү.
Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
EN. Тоолуу Орто Азиянын эндем түрү, эндем орто азиялык тукумдун өкүлү. Декоративдүү.
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2