Минархизм

Пальма майы сыгылат. minarchism; Латын чейин. minimus-дегенде + башкалар. - грек. ἄρι кароо — стол, бийлик) — ыйгарым укуктары мамлекеттин аймагында жүргөн ар бир жарандын же адамдын тышкы жана ички агрессорлордон эркиндигин жана менчигин коргоо менен чектелген зарыл минимумдарга чейин кыскартылган мамлекеттин модели. Минархизм, анархо-капитализм менен катар эле либертариандык саясий философия эки бутагынын бири болуп саналат. Ошондой эле кээде "мамлекет түн күзөтүндө"деп аталат.

Минархизм жекече эгемендиктин пайдасына мамлекеттин жок болуу жана капитализм институттарын өнүктүрүү процесстерин өбөлгөлөөгө багытталган, башкача айтканда, азыркы аймактык мамлекеттин жана коомдун анархо-капиталисттик моделинин ортосундагы аралык этап катары каралат. Башка либертарианчылар (мисалы, Роберт Нозик) анархо-капиталисттик коомдун иштөө мүмкүндүгүн жокко чыгарып, минималдуу мамлекетти эркин коом түзүлүшүнүн жалгыз мүмкүн боло турган формасы катары негиздеген.

Мамлекеттин минархиялык модели жарандарды агрессорлордон коргоо функциясы менен гана чектелген жана ыктыярдуу каржылоодо болгон мамлекет Борбордук либертариандык постулатты — прессия принцибин бузбайт, ошол эле учурда коомдун башка ар кандай мамлекеттик формалары либертарийликке карама-каршы келет.

Бул терминди Сэмюэл Конкин 1970-1971 - жылдары киргизген жана башында терс түсү болгон.

Мамлекет-түнкү күзөт

Либертариандык саясий философиянын минималдуу мамлекет — бул "түнкү күзөт", анын жалгыз функциялары болуп өз жарандарын армия, полиция жана соттор менен камсыздоо, Ошентип, аларды агрессиядан, уурдоодон, контракттардын бузулушунан жана алдамчылыктардан коргоо эсептелет. Батыш өлкөлөрүнүн арасында Улуу Британиянын бийлик түрлөрүн түптөгөн Чарлз Таунсенд аттуу тарыхчы катары XIX кылымда жашаган.

Ал (А) "түнкү күзөт" деген термин өзү. Nachtwächterstaat)мамлекеттин ылайык, Берлин 1862 жыл сүйлөгөн Германиянын социалисттик киргизүү. Ал буржуазиялык-либералдуу мамлекетти Өкмөт тарабынан чектелген, уурулуктун алдын алуу милдети болгон түнкү күзөтчүгө салыштыруу менен сындаган. Фраза бул капиталисттик Өкмөттүн баяндамасы катары бат эле тирилип кетти, ал тургай либерализм экономикадагы негизги жоопкерчилик чөйрөсү менен көбүрөөк тартылган мамлекет же мамлекетти белгилей баштаган.  Людвиг фон Мизес Лассанын чектелген жоопкерчилик тартуу аракети, өз кезегинде, "камакталган капустаны даярдоо, шымы бар пускаларды даярдоо же гезит чыгаруу менен иштеген мамлекеттердин бар экендигинен кем эмес эле абсурд мамлекеттердин болгонун билдирген.

Минималдуу мамлекеттин негиздемеси

Анархизм шарттарында мыйзамдарды аткаруу атаандаштык үчүн ачык, анткени либертарианчылардын кээ бирлери анархизм максатка ылайык эмес, анткени анархия жактырбоо принцибин сактоону камсыз кылуу үчүн жетиштүү эмес деп ырасташат. Башка таралган актануу болуп саналат, бул жеке оборонные жана соттук фирмалар склонны берүүгө кызыкчылыгын тигил, ким төлөйт жетиштүү өлчөмдө.

Кээ бир либертариандар мамлекет сөзсүз деп ырасташат, ошондуктан анархия пайдасыз деп ойлойм. "Анархия, мамлекет жана Утопия" китебиндеги минималдуу мамлекеттин идеясын элге жарыялап, Роберт Нозик түнкү күзөтчүнүн мамлекет негизги жеке укуктарды сыйлаган ар кандай саясий системаны эске алат, жана ошону менен мамлекеттин бар экендигин моралдык жактан актайт деп ырастаган.

Классикалык либерализмдин ортосундагы айырмачылыктар

Минархизм жана классикалык либерализм менен либертарийлик — бир эле максат менен байланышкан саясий агымдар: эркин базар принциптери менен курулуп жаткан коомду орнотуу жана адамдардын жашоосунда мүмкүн болуучу болушунча мамлекеттин кийлигишпөөсү. Классикалык либералдар мамлекеттин табигый же утилитардык негизинде жаралган жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин, компромисс жана зарыл болгон жамандык катары эмес, кепил катары кабылдаган, башкача айтканда, алар утилитардык зарыл же этикалык жактан акталган деп эсептеген мамлекеттин ыйгарым укуктары үчүн чыга алат. Мамлекеттик бийликтин ыйгарым укуктары боюнча позициясынан тышкары көбүнчө минархисттер жана классикалык либералдар (өзгөчө утилитардык багыттагы) ошондой эле укук генезисине, демократияга, сот жана укук коргоо системасына болгон көз караштары менен айырмаланат.

Классикалык либералдар аскердик контролдоо, сот системасын, салык жыйноо үчүн иш-аракет кылып, албетте, чакан этаптары (өз кезегинде, кээ бир минархисттер ыктыярдуу салыктарды же салык ошол эле тармактын жеке менчик компаниялардын башка белекке алмаштыруу үчүн жактап). Айрым классикалык либералдардын кээ бирлери интеллектуалдык менчик, УМБНЫН болушу жана мамлекеттик лицензиялоо жана продукциянын бар болушу үчүн, ал эми өтө сейрек учурларда бул идеологияны колдогондор мамлекеттик билим берүү үчүн жүрүшөт.

Классикалык либерализм идеясынан келип чыгат ажыратылгыс табигый укуктар же утилитардык алардын бар экендигин негиздейт. Либералдардын жана либералдык логиканын көз карашынан алганда мамлекет блюсти жана алардын укуктарын жүзөгө ашырууга көмөктөшкөн, жарандарга кепилдик берген коомдук келишим, ошондой эле (либерализмдин 19-кылымдын экинчи жарымынан кийин гана) дүйнө жүзү боюнча либералдык идеологияны тартууга (алардын расасына, жарандыгына, улутуна же динине карабастан), анткени либералдардын көз карашында бардык адамдар (алардын расасына, жарандыгына, улутуна же динине карабастан) бирдей укуктарга ээ, ал эми мамлекеттин милдети ушул укуктарды коргоо жана сактоону камсыз кылуу болуп саналат.

Минск: мамлекет компромисс катары карайт. Ошондуктан либертарицлар мамлекетке, жадагалса түнкү күзөтчүгө да терс мамиле кылууну улантышууда. Каржы министрлигинин тышкы саясатка карата күн тартиби жок, бул жагынан мамлекеттин бардык ишмердүүлүгү өз жарандарын тышкы коркунучтардан коргоого гана багытталышы мүмкүн жана эч кандай идеологиялык негиз салык төлөөчүлөрдүн акчаларын бир гана жердеги-түнкү Тараптын мамлекетинин ыйгарым укуктарынын чегинен чыгуучу кандайдыр-бир нерсеге коротпоосун актай албайт.

Экономикалык илимдин жалпы өнүгүшүнөн жана адамзаттын жалпы өнүгүшүнөн келип чыккан маселелер классикалык либерализм менен либертарийликтин ортосундагы терең айырмачылыктарга алып келүүдө. Классикалык либерализм атүгүл "татыктуу болгондорго мамлекеттин жардамын" көрсөткөн заманбап лейборсторго гана ылайык келет (мындан ары карагыла).

Заманбап көз караштардын контекстинде мүнөздөмөсү

Дипак Лал заманбап көз караштардын контекстинде классикалык либерализм муноздогон:

Анткени, саясий экономика негизги көйгөй — бул азыраак чыгымдар менен "коомдук жыргалчылыкты" камсыз кылуу үчүн салык эсебинен мамлекет жол жолдорун аныктоо болуп саналат. Бул толугу менен макул болгон, классиктер жана алар тарабынан сунуш кылынган саясат laissez-faire мамлекеттин табиятын реалдуу баа берүү негизделген. Келечекте классикалык либерализмдин саясий концепциялары "анархия плюс констебль "деген сөз жана ошондой эле" түн кароолчу мамлекет "деген афоризм менен" Мораллдын" афоризми менен коштолду " (Robbins 1952:37). Бирок, Роббинс (Robbins 1976) жана Мюинт (Myint 1948) көрсөткөндөй, анын чыныгы инсандары менен эч кандай байланышы жок. Либерализмдин классикалык окумуштуулары мамлекетке душмандык менен мамиле кылышкан эмес жана алардын экономика чөйрөсүндө маанилүү роль гана ойноого тийиш деп эсептешкен эмес. Алар мамлекеттин ролун жакшы баалашты, жана Роббинс белгилегендей, анын негизги үч функцияларынын белгилүү аныктамасы — Адам Смит тийиштүү, - 1) жалпы коомду Бөтөн баскынчылар тарабынан коргоо жана 2) коомдун бардык мүчөлөрүн мүмкүн болушунча, коомдун башка мүчөлөрү тарабынан эзүү жана адилетсиздиктен коргоо; жана 3) "коомдук жыргалчылыкты" камсыз кылган ар кандай мамлекеттик ишканаларды жана институттарды түзүү жана колдоо (Smith [1759] 1982 II: 184-185) — ал "акырында laissez-faire"негизделбеген Кейнс формуласынан дээрлик айырмаланбайт: "Бул өкмөт жакшы же жаман, же ошондой эле адамдарды аткара турган ошол иш-милдеттерди жүзөгө ашыруу үчүн эмес, маанилүү, ал эми эмне кылууга тийиш" (Keynes 1926: 46-47). Бул постулаттардан келип чыккан экономикалык либерализм миллион доордун "негиздеринде" так айтылган жана азыркы доордо алардын эң ынанымдуу баяндалышын Хайекадан "табасыз.

Минархизмдин белгилүү жактоочулары Бенжамам Константин, Герберт Спенсер, Леонард Рид, Людвиг фон Мизес, Фридрих фон Хайек, Жеймс М.Бьюкенен, Милтон Фридман, Роберт Нозик болуп саналат.