Нурсултан Назарбаев

Википедия дан
Назарбаев, Нурсултан Абишевич‎»‎ барагынан багытталды)
Нурсултан Абыш уулу Назарбаев
Нурсултан Абыш уулу Назарбаев
Желек
Желек
Казакстан Республикасынын 1-Президенти
желек
желек
24-апрель 1990-жыл — 20-март 2019-жыл
Андан мурунку: Кызмат орун түзүлгөн
Андан кийинки: Касым-Жомарт Токаев (м.а.)
Желек
Желек
Казакстан КП БКнын биринчи секретары
22-июнь 1989-жыл — 28-август 1991-жыл
Андан мурунку: Генадий Васильевич Колбин
Андан кийинки: Кызмат орун жоюлган
Желек
Желек
Казак ССР-инин Жогорку Советинин төрагасы
22-февраль — 24-апрель 1990-жыл
Андан мурунку: Кийлыбай Усенович Медеубеков
Андан кийинки: Ерик Магзумович Асанбаев
Желек
Желек
Казак ССРинин министрлер Советинин төрагасы
22-март 1984-жыл — 27-июль 1989-жыл
Андан мурунку: Байкен Ашимович Ашимов
Андан кийинки: Узакбай Караманович Караманов
 
Жарандыгы: СССР желеги ССРСКазакстан желеги Казакстан
Туулган жылы: 6-июль 1940-жыл
Туулган жери: Шамалган айылы, Алма-Ата облусу, Казак ССР, ССРС
Атасы: Абыш Назарбаев (1903-1971)
Апасы: Алжан Назарбаева (1910-1977)
Жубайы: Сара Алпысовна Назарбаева (1941)
Балдары: Дарига Назарбаева
Динара Кулибаева
Алия Назарбаева
Партиясы: КПСС (1962—1991)
«Нур Отан» партиясы (1999-жылдан тарта)
 
Сайты: http://www.akorda.kz/

Назарбаев Нурсултан Абыш уулу (каз. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев; орус. Нурсултан Абишевич Назарбаев; 6 июль 1940, Шамалган, Алма-Ата облусу, Казак ССР, ССРС) — казакстандык мамлекеттик жана саясий ишмер, Казакстан Республикасынын туңгуч президенти. Назарбаев Қазақстанды отыз жылға жуық басқарған, президенттік мерзімі аяқталғаннан кейін Қауіпсіздік Кеңесіне төрағалық етуді есептемегенде, әлемдегі ең ұзақ билік жүргізген корольдік емес көшбасшылардың бірі болды. Ол 1989 жылы Қазақ КСР Коммунистік партиясының Бірінші хатшысы деген атаққа ие болды және сайланған Кеңес Одағынан тәуелсіздік алғанға дейін елдің тұңғыш президенті.

1962 жылы зауыт болат құюшы болып жұмыс істеген кезінде Назарбаев Кеңес Одағы Коммунистік партиясы (КОКП) қатарына қабылданып, комсомол көрнекті мүшесі және партияның тұрақты қызметкері болды. 1984 жылдан бастап Назарбаев Қазақ КСР Премьер-Министрі болды. Қызметі кезінде ол 1989 жылы ең қуатты қызмет болып табылатын Қазақстан Коммунистік партиясы (ҚКП) бірінші хатшысы болып тағайындалды. сәуірде 1990 ж., Жоғарғы Кеңес Назарбаевты Қазақстанның тұңғыш президенті етіп тағайындады. Сол жерден ол 1991 жылғы тамыздағы төңкеріс әрекетіне қарсы Ресей президенті Борис Ельцин-ді қолдады. Кеңес Одағы содан кейін 1991 жылғы Кеңес Одағының төңкерісі сәтсіз аяқталды кейін ыдырады, дегенмен Назарбаев жақындығын сақтау үшін көп күш жұмсады. Ресей Қазақстанды Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (ТМД) және сайып келгенде Евразиялык экономикалык биримдик (ЕАО) құрамына енгізу арқылы Ресей экономикалық байланыстарын орнату.

Назарбаев Қазақстанда Авторитаризм режим басқарды, адам құқықтарының бұзылуы ауыр болды, қарсы пікір басып-жаншылды, сайлау еркін әрі әділ болмады. 1991 жылы өткен елдегі бірінші ашық тікелей президенттік сайлауда ол қарсылас кандидаттарсыз бюллетеньге жалғыз шығып, жеңіске жетті. 98% дауыс. 1995 жылғы сәуірдегі референдум Назарбаевтың өкілеттігін 2000 жылға дейін ұзартты және сол жылдың тамызында конституциялық референдум 1995 ж. Қазақстан Конституциясы президенттік өкілеттіктерді айтарлықтай күшейтті. 1999 Назарбаев екінші мерзімге және 2005 және 2011 кейін 2011 қайта сайланды. Қазақстан Конституциясына өзгерістер|конституциялық түзетулер]] оған президенттікке шексіз мерзімге қатысуға мүмкіндік берді. 2010 жылы ол билеуші ​​Нұр Отан-ның төменгі палатаны бірпартиялық бақылауына қарсы әрекет етіп, көппартиялық жүйе ынталандыру бойынша реформалар туралы жариялады. [[Мәжіліс]] 2007. Бұл [[2012 жылғы Қазақстандағы заң шығарушы сайлаудан кейін Парламенттегі әртүрлі партиялардың қызметін қалпына келтіруге әкелді.

Өмүр баяны[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Yй-бүлөcү жана балалык кези[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Нурсултан Назарбаев 1940 жылы 6 июлда Алматы облусунун Карасай районуна караштуу Шамалган айылында Абыш жана Элжандын үйбүлөсүндө жарыкка келген. Ага ата-энеси Нурсултан деген ат коюшкан.

Китептери[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Н.Назарбаев бир катар илимий эмгектердин жана экономикалык өнүгүү масалелери менен коомдук-саясий темалар боюнча китептердин автору:

  • «Важнейшее условие интенсификации» (А., 1983),
  • «Стальной профиль Казахстана» (А., 1984),
  • «Экономика Казахстана: реальность и перспектива становления» (А., 1988),
  • «Без правых и левых» (М., 1991), «Стратегия развития Казахстана как суверенного государства» (А., 1992),
  • «Стратегия ресурсосбережения и переход к рынку» (М., 1992),
  • «Идейная консолидация общества как условие прогресса Казахстана» (А., 1993),
  • «Нарық және әлеуметтік-экон. даму» (А., 1994),
  • «Ғасырлар тоғысында» (А., 1996),
  • «Евразийский союз: идеи, практика, перспективы» (М., 1997),
  • «Тарих толқынында» (А., 1997),
  • «О времени, о судьбах, о себе...» (Лондон, 1997),
  • «Стратегия трансформации общества и возрождение евразийской цивилизации» (М., 2002),
  • «Бейбітшілік кіндігі» (А., 2002),
  • «Сындарлы он жыл» (А., 2002),
  • «В сердце Евразии» (А., 2005).

Шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]