Он эки тишчелүү пияз

Он эки тишчелүү пияз (лат. Allium dodecadontum, Vved.) - Көп жылдык пияз түптүү чөп өсүмдүк, геофит, ксеромезофит. Пияз түптөрү бирден, тоголок, жылмакай, диаметри 8-10 (12) мм, күрөң кагаз сымал кабыктуу. Сабагынын бийиктиги 60-80 см, диаметри 1,5-5 мм, кырдуу, теги жалбырак кучагы менен оролгон. Жалбырактары 2- ден, жалпак, эни 2,5-6 мм, четтери бодуракай. Гүл тобу жарым шар сымал же тоголок, жыш, көп гүлдүү. Гүл сабы 1,5-2 см, тегинен жылаңач. Жылдызчадай гүл коргонунун жалбыракчалары көгүлтүр-кызгылт, билинер-билинбес ортоңку боочолору менен, ичке үч бурчтуу ланцеттей, гүлдөгөндөн кийин чырмалышкан жана имерилген. Аталыгынын жипчелери гүл коргонунан 1,5 эсе кыска 2 тишчелүү, тегинен кирпикчелүү. Мөмөлүгү узун бутчалуу, жылмакай эмес.

Биологиялык өзгөчөлүгү

Май – июнда гүлдөп жана уруктанат.

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Чаткал тоо кыркасы.

Өсүү шарттары

Бадалдардын арасы, тоолордун ортоңку алкагы, токой четтери.

Саны

Маалымат жок.

Чектөөчү факторлор

Адамдын чарбачылык ишкердүүлүгү: жазында мал жайып, гүлдөрүн чогултуп, пияз түптөрүн казып алуу.

Өстүрүү

Маалымат жок.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Сарычелек коругунда коргоого алынган.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Түр жыш кездешкен жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруп, популяциясынын абалына иликтөө жүргүзүү. Гүлүн үзүп, пияз түбүн казып алууга тыюу салуу.

Статусу

VU. Чаткал тоо кыркасынын эндем түрү.

Колдонулган адабияттар

• Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2