Самбо

Самбо (акроним — куралсыз коргонуу) — советтик, ал эми 1966 — жылдан тартып-1920-1930-жылдары дзюдо, джиу-джитсу күрөштүн негизинде Василия Ощков, Виктор Спиридонов жана Анатолий Харлампиевдин жетекчилиги алдында иштелип чыккан спорттук жана прикладдык өнөрдүн эл аралык түрү.

Самбо таанымал болгондон кийин 1966-жылы самбо жана 1973-жылдан баштап классикалык жана эркин күрөш менен катар күрөш боюнча дүйнө чемпионатынын программасына (1977-жылдан тартып Пан америкалык чемпионаттын программасына, 1983-жылдан Пан Америка оюндарынын программасына) киргизүү, эл аралык таанымал толкун болсо, 1970-жылдардын ортосунда самбо эл аралык спорт укугунда 1980-жылдан бери жайкы Олимпиадалык оюндардын программасына аны киргизүүгө ылдам жакындаган[1]. Бирок олимпиаданын-80 бойкотунан келип чыккан саясий кыйынчылыктардын натыйжасында самбо эл аралык олимпиадалык Статусунда демонстрациялык спортко чейин төмөндөтүлгөн, андан кийин демонстрациялык спорттун статусу МОК жокко чыгарылган.

20 июль 2021-жылы Эл аралык олимпиадалык комитет (МОК) биринчи жолу самбо спорттун олимпиадалык түрү катары таанылган. Бул чечим Токиодо (Япония) сессиясында Олимпиада оюндарынын-2020 алдында өттү.

Эки туруу

Самбо эки башкы багытка: спорттук жана күжүрмөн болуп бөлүнөт. Эгер биринчи учурда негизги милдет болуп сооттук техникаларды же техникаларды илүү керек болсо, анда күжүрмөн самбо биринчи кезекте жоокердин каршылык көрсөтүү мүмкүнчүлүгүнөн максималдуу натыйжалуу жана тез ажыратуу жөндөмү эсептелет. Жарым-жартылай буга байланыштуу 1947-жылдан 1991-жылга чейин самбо күжүрмөн бөлүгү күч түзүмдөрү үчүн гана жеткиликтүү болгон. Бүгүнкү күндө спорт искусствосунун бардык спорт чеберлеринен пайдаланылган ыкмалардын арсеналы менен согуш самбо эң жакын экендигин элестетет.

Дзюдо, джиу-джитсу жана өзүн коргоо ыкмаларынын, Штык салгылашуунун, фехтования негизинде болгон күжүрмөн самбо, ошондой эле спорттук самбо спорттун массалык түрү катары, анын ичинде күжүрмөн самбо ыкмаларын үйрөнүүгө даярдануу үчүн да спорттун массалык түрү катары түзүлгөн, ошондой эле улуттук коопсуздуктун машыктыруучу жана тренердик курамынын кызматкерлери жана 1930-жылдары УКВДНЫН офицерлерин жана ички аскерлердин аскер кызматчыларын (атайын дене тарбиялык даярдоо курсунун алкагында, ӨКЖАнын муктаждыктары үчүн да түзүлгөн. "атайын"). Күжүрмөн самбо боюнча спорт самбо ыкмалары да камтылды. Самбо туулган расмий дата 16-ноябрь 1938-жылы болуп эсептелет, качан СССРдин спорт комитети самбо спорту СССРде колдонулуучу спорттун түрлөрүнүн санына киргизген. Спорттук жана күжүрмөн самбо 1947-жылы самбо күрөшү процессинде А.А. Харлампиевдин жетекчилиги алдында так бөлүнгөн. См.күрөш (жаңы убакыт).

Самбо-эл аралык таанылган спорттун жалгыз түрү, анын расмий тили болуп орус тили эсептелет. Самбо-салыштырмалуу жаш, бирок абдан популярдуу жана абдан өнүккөн спорттук таймаштын түрү. Самбо техникалык арсеналынын негизи катары күжүрмөн искусствонун ар кандай түрлөрүнөн жана дүйнөнүн көптөгөн элдеринин улуттук күрөшүнөн тандалган эң натыйжалуу коргонуу жана кол салуу ыкмаларынын комплекси кызмат кылат. Самбо куралдарынын саны спорт таймаштыктын бул түрүнүн өнүгүшүнө жараша үзгүлтүксүз өсүүдө.

Самбо философиясы самбо — спорттук таймаштыктын түрү жана каршылашка курал колдонбостон каршы туруу системасы гана эмес, ошондой эле тарбиялоо системасы да моралдык-эрктүүлүк сапаттарынын өнүгүшүнө көмөктөшкөн турат.

Самбо спорттук күрөшүүлөрдүн, күрөш искусстволорунун жана күрөштүн элдик түрлөрүнүн ар кандай түрлөрүнүн тактикасын жана натыйжалуу ыкмаларын камтыйт: япон дзюдо, Джи-житсу, сумо, эркин-америкалык, Ланкашир жана кемберленд стилиндеги англис күрөшү, грузин (чидаоба), армян (кох), тажик гуштингири, куреш карачаев күрөшү, Азербайжан (Гюлеш, ага перс күрөшү жана ыкмалары кирген), казак (казакпш куреш, өзбек (ўзбекча кураш), татар (көрәш), башкирск (башкортс көрәш), бурятиялык күрөш (бухэ барилдаан); -молдавалык (трынта), грек-рим күрөшү (финск-француз), Швейцария күрөшү, ошол кезде орус цирктеринде, кулач уруусунда, "топтук бокста" деген орус күрөшүн, орус, саваттын, бокс жана кармаштардын башка түрлөрүн күрөштүн, ошондой эле фехтовканын, Штык жана кол салгылашуулардын элементтерин орус күрөшүн түзүшкөндөй эле болгон.

Токиодо эл аралык олимпиада комитетинин аткаруу кеңешинин 30-ноябрында, 2018-жылы Эл аралык самбо Федерациясы (FIAS) тарабынан 25 Олимпиадалык Хартиянын эрежесине ылайык таанылган. 20-июль 2021-жыл.самбо эл аралык федерациясы (FIAS) эл аралык олимпиадалык комитет тарабынан толук таанылган.

Эрежелер

Самбо боюнча ылайыктуу буюмдарды тагууга, кармап турууга жана бутуна оорууга уруксат берилет. Самбо соотун колду, бутту жана тулку боюнун жардамы менен жасоого болот.

Самбо боюнча баллдар броне жана кармап калгандыгы үчүн ыйгарылат.

Чыгаруу-бул кабыл алуу, самбист анын балансы атаандашты чыгарып, тулку бойдун же тизе айрым бөлүктөрү үчүн килем ыргытып колдонот.

Самбисти кармап жатканда, дененин каалаган бөлүгүнүн атаандашы кысып, 20 секунданын ичинде бул абалда, аны сактайт.

Самбист алдын ала жеңүүнү жөкүндө калуу менен, каршылаштын артына ыргагын аткарса, 8 баллга жеткен атаандашты ала алат.

Баллдарды чегерүү:

4 балл ыйгарылат:

атак-даңктын кулап калышынан улам атаандашынын урунуку;

атак-даңктын кулап калуусуна атаандашып, кулап калгандыгы үчүн;

20 секунд кармап туруу үчүн.

2 балл ыйгарылат:

атак-даңктын кулап калуусуна атаандашып, кулап калгандыгы үчүн;

абышка, ийиндерине, ашказан, жамбаш, кол тамчы жок кулап үчүн;

10 секунд кармап туруу үчүн.

1 упай ыйгарылат:

душмандын көкүрөгүнө, ийиндерине, куралына, жамбаш, кашына кол салган.

Улуу кабыл алуу жатып, душмандын колуна салып мажбур каршы күрөшүү боюнча техникалык иш-аракет болуп саналат. Самбо атаандашынын колун жана бутун чектеп алганга, рычагдарды жана булчуңдарды кысымга алууга уруксат берилет. Убакыт кармап таза убакыт 3-5 мүнөт