Сонга өрөөнүндөгү салгылашуу
Сонга өрөөнүндөгү салгылашуу – 710/711-жылы кышында Батеневский кырка тоосунун токой ашууларынын биринде, Сон дарыясынын өрөөнүндө (азыркы Хакасия Республикасы) болгон салгылашуу. Согуш Чыгыш Түрк каганатынын аскерлери менен Энесай кыргыздарынын мамлекетинин ортосунда болгон. Бул 710-711-жылдардагы согуштун чечүүчү салгылашы болгон. Согуштун натыйжасында Енисей кыргыздарынын башкаруучусу Барс-Каган каза болуп, Энесай кыргыздары бир нече жылдар бою Чыгыш Түрк каганатынын кол астында болгон.
| Сонга өрөөнүндөгү салгылашуу | |||
| Дата |
кыш 710-711 | ||
|---|---|---|---|
| Орун | |||
| Себеп |
Түрк кагандыгында "сепаратизмге каршы согуш". | ||
| Натыйжа |
Кыргыз каганатынын ыдыроосу, Түрк кагандыгынын курамына кирүүсү. | ||
| Каршы тараптар | |||
| |||
| Колбашчылар | |||
| |||
| Тарап күчтөрү | |||
| |||
| Жоготуулар | |||
| |||
Тарыхы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
VI кылымда Энесай кыргыздарды губернатор-Элтебер башкарып, Орто Азиянын ар кандай мамлекеттеринин княздыгын түзгөн.
8-кылымдын башында жергиликтүү башкаруучу Барс өзүн каган, башкача айтканда император деп жарыялаган. Каган титулу Кытайдын императору Хуан-ди титулуна барабар болгон. Энесай кыргыздарынын бөлүнүп чыгышы жана эгемендүү Кыргыз мамлекетин жарыялоо үчүн масштабдуу кыймыл башталган.
Барс Түрк кагандыгына каршы ири коалиция түзүп, аны жетектеген, анын курамына Енисей кыргыздарынан тышкары Түргөш каганаты жана Тан империясы кирген.
Чыгыш Түрк каганатынын башкаруучулары «сепаратизмге» каршы күрөшүшү керек болуп – Барс-Каганды жок кылуу үчүн кышкы жортуулду башташкан.
710-жылы кышында Күл-Тегин жетектеген түрк аскерлери Энесайдын музун басып өтүп, Саяндарды жеңип, Она дарыясынын өрөөнүнө тымызын киришкен. 150 чакырымдай жол жүрүп, Барс-Кагандын штабы жайгашкан Батеневский кырка тоосунун этектерине келишти.
Байыркы кыргыз жазуулары боюнча согуш түн ичинде токойдо болуп, Барс-Каган ошол жерде каза болгон. 711-жылы түргөштөр талкаланган.
Түрктөр Энесайдык кыргыздарды башкарууга Барс кагандын уулдарын калтырып, бир жылдан кийин алар Кытайга да барышкан, анткени Енисей кыргыздарынын башкаруучулары кытай императорунун тууганы катары эсептелген.
Барс-каган өлгөндөн кийин, ал Алтын-Көл көлүнүн жээгине (Хакасия Республикасынын Бей району) коюлган болушу мүмкүн, ал жерде Алтын-Көл I жана Алтын-Көл II руникалык эстеликтери ( Минусинскиде сакталган) турган. Музей ).