Физика

Комплекстүү илим

Илим
Физика
Темасы	Табият таануу
Изилдөө багыты	Материя
Түптөлгөн мезгили	XVII кылым
Негизги багыттары	механика, термодинамика, оптика, электродинамика ж.б.
Олуттуу окумуштуулары	Эйнштейн Альберт ж.б.
Физика Викиказынада

Физика (б.-грек. φυσική — «жаратылыш», φύσις — «табият») — табиятты, анын ичинде материянын түзүлүшүн, кыймылын, өз ара аракеттенүүсүн жана энергиянын формаларын жана алардын өзгөрүшүн изилдеген негизги табигый илим. Физика — илимдердин арасында эң фундаменталдуу деп эсептелинет, анткени ал башка көптөгөн илим тармактарынын — химиянын, астрономиянын, биологиянын жана инженериянын — негизгин түзөт. Физика — так илим.

Тарыхы

Физика илими байыркы доорлордон тарта өнүгүп келген. Байыркы Грецияда Аристотель сыяктуу ойчулдар кыймыл жана материя жөнүндө теорияларды иштеп чыгышкан. Кийин Ибн Сина, Ибн аль-Хайсам сыяктуу ислам ойчулдары оптика жана механика боюнча изилдөөлөрдү жүргүзүшкөн. XVI–XVII кылымдарда Галилео Галилей жана Исаак Ньютон классикалык механиканын негизин түптөп, илимий революциянын баштоочулары болушкан.

XX кылымда физикада чоң өзгөрүүлөр болуп, Альберт Эйнштейндин ыктымалдуулук теориясы жана кванттык механика сыяктуу жаңы теориялар пайда болгон. Бул теориялар микродүйнө жана жогорку ылдамдыкта кыймылдаган телолор жөнүндө түшүнүктөрдү түп-тамырынан өзгөрттү.

Физиканын негизги бөлүмдөрү

Макроскопиялык физика

Макроскопиялык физика дүйнөдөгү кубулуштарын жана мыйзамдарын изилдейт:

• Механика
  • Классикалык механика
  • Релятивисттик механика
  • Үзгүлтүксүз чөйрөнүн механикасы
    • Гидродинамика
    • Акустика
    • Катуу заттардын механикасы
• Термодинамика
• Оптика
  • Толкун оптикасы
  • Кристаллдык оптика
  • Молекулалык оптика
  • Сызыксыз оптика
• Электродинамика
• Термелүүлөрдүн жана толкундардын физикасы
• Салыштырмалуулуктун жалпы теориясы

Микроскопиялык физика

Микроскопиялык физика дүйнөдөгү көлөмү кичинекей заттардын кубулуштарын жана мыйзамдарын изилдейт:

• Атом физикасы
• Статистикалык физика
  • Статистикалык механика
  • Статистикалык талаа теориясы
  • Физикалык кинетика
  • Кванттык статистика
• Конденсацияланган чөйрөнүн физикасы
  • Катуу заттардын физикасы
  • Суюктуктар физикасы
  • Атомдордун жана молекулалардын физикасы
  • Наноструктуралардын физикасы
• Кванттык физика
  • Кванттык механика
  • Кванттык талаа теориясы
    • Кванттык электродинамика
    • Кванттык хромодинамика
• Ядролук физика
  • Гиперядролук физика
• Элементардык бөлүкчөлөр физикасы
  • Жогорку энергия физикасы

Башка илимдер менен байланышкан физиканын тармактары

• Агрофизика
• Акустикалык оптика
• Астрофизика
• Биофизика
• Эсептөө физикасы
• Гидрофизика
• Геофизика
  • Петрофизика
  • Сейсмология
  • Тектонофизика
  • Геофизикалык гидродинамика
• Космология
• Математикалык физика
• Материал таануу
  • Кристаллография
• Медициналык физика
• Метрология
• Радиофизика
  • Кванттык радиофизика
  • Статистикалык радиофизика
• Техникалык физика
• Термелүү теориясы
• Динамикалык система
• Атмосфера физикасы
• Плазма физикасы
• Физикалык химия
• Химиялык физика

Тышкы шилтемелер

• Физиканын жана техниканын энциклопедиясы