Микология

Ак козу-карын (Boletuses)

Микология (б.грек.μύκης — козу-карын) — биологиянын бөлүмү, козу-карындар жөнүндө илим . Козу-карындар көп убакыт бою өсүмдүктөр дүйнөсүнө киргендиктен, микология биологиянын өз алдынча бөлүмү катары каралбай ботаникалык илимдерге кирчү. Учурда бул илимде ботаникага байланыштуу көптөгөн илимий көз караштар сакталып келе жатат.

Брокгауз жана Ефрондун энциклопедиялык сөздүгүндөгү сүрөт (1890-1907)

Микология изучает эукариоттук, гетеротрофтук организмдерди жана алардын ткандарын, клеткалык кабын, спораларын изилдеп келет. Мындай мүнөздөмөгө ээ болгон организмдер — козу-карындар, б.а. накта козу-карындар жана козу-карын сымалдуулар бир классификацияга биригишип Fungi seu Mycota дүйнөсүн түзүшөт.

Микология козу-карындардын систематикасын, жаратылышта алардын таралышын, экологисын, морфологиясын жана ультраструктурасын, физиологиясын, генетикалык жана биохимиялык түзүлүшүн, ошондой эле:

• адамдар тарабынан козу-карындын колдонулушу:

• азык зат катарында (жэй турган козу-карындар, боёк чыгаруу өндүрүшүндө, шарапта, сырада),
• рециклизацияда,
• азык түлүктүн биотехнологиясында, анын ичинде фармацевтикада (мисалы, пенициллин ж.б.),
• козу-карындар, ото чөптөргө патогендер

• Козу-карындардын зыяны:

• азык түлүктөрдү бузушат,
• жыгач, текстил ж.б. материалдарды бузушат,
• өсүмдүктөр үчүн оору козгогучтар,
• микотоксикоздор (козу-карындардын токсиндери - микотоксиндер),
• мицетизм (козу-карындар менен уулануу),
• микогендик аллергиялар (козу-карындардан болот),
• микоза (козу-карындар адамдарга жана жаныбарларга оору жугузушат).

Микология жана фитопатология

Фитопатология — айыл чарбасындагы биологиянын бөлүмү, өсүмдүктөрдөгү фитопатогендерди, алардын өтүгүүсүн жана дарылоо, жоготуу методикасын изилдейт. Микология менен тыгыз байланышкан, анткени микологиялык объектилерде көптөгөн фитопатогендер табылган.

Ошондой эле:

• Кошумча: микологиялык терминдердин тизмеси

Адабияттар

• Э. Мюллер, В. Лёффлер. Микология. — Москва: Мир, 1995. — 343 с.
• Мир растений. В 7 т./Редкол. А. Л. Тахтаджян (гл.ред.) и др. Т.2. Грибы /Под ред. М. В. Горленко. — 2-е изд., перераб. — М.: Просвещение, 1991. — 475 с.

Шилтемелер

• Микология Улуттук Академиясы орусча
• British Mycological Society англисче