Рубидий: нускалардын айырмасы
Automated import of articles |
{{Элементтердин мезгилдик системасы}} + RbH.JPG |
||
1-сап: | 1-сап: | ||
[[Файл:RbH.JPG|thumb|Рубидий.]] |
|||
'''Рубидий |
'''Рубидий''' ([[Латын тили|лат.]] rubidium) — [[Д. И. Менделеев]] мезгилдик системасы IА группа элементи; к.н. 37; [[ат. м.]] 85,47. Жаратылышта 2 изотобу белгилүү: массалык сандары 85Rb (72,15%) 87Rb (27,85%) b- радиоактивдүү (Т1/2 =50 миллиард жыл). 24 жасалма радиоактивдүү изотоптору алынган. Жаратылышта Р. кеңири таралган, жер кыртышынын (м. б-ча) 3,1 ×10-2 % түзөт. Р. – күмүш түстүү, ак металл. Кычкылтек менен күйүү реакциясына кирип, Rb2O2 жана RbO2 пайда кылат. Rb2O – кычкылтек эң аз өлчөмү менен рубидий окистенгенде пайда болот. Суу менен жеңил аракеттенишип гидрооксидин - RbOH пайда кылат. RbOH - түссүз кристалл, 301оС эрийт. Р. галогениддери (RbCl, RbF, RbBr) – түссүз кристаллдар, жогорку температурада кайнап жана балкып эришет, сууда жакшы эришет. Башка элементтер галогениддери менен комплекстик бирикмелер пайда кылат, мисалы, RbCl, MgCl2×6H2O. Rb2SO4–түссүз зат, RbOH же Rb2CO3 күкүрт кислотасын таасир этүүдөн алынат. Р. карбонаты Rb2CO3-түссүз зат, эрүү температурасы 837оС. 900оС диссоциацияланат; сууда жакшы эрийт. Р. карбонатынан Р-дин бардык бирикмелери алынат. Rb2S-сульфиди, RbH-гидриди, Rb3N-нитриди, Rb2C2-карбиди, Rb4Si-силициди белгилүү. Р. үч элемент (K, Rb жана Cs) аралашмасынан өзүнчө ажыратуу м-н; вакуумда 700-8000 С Р. галогенидинен кальций металлы менен калыбына келтирүүдөн алынат. Р. металлы парафин майынын астында же атайын жасалган суутек менен толтурулган айнек ампулада сакталат. Р. фотоэлементте, түстүү жарык берген түтүктө, медицинада колдонулат. 1861-ж. Берлин илимдер академиясында Р.Бунзен жана Г.Кирхгофф спектралдык анализ ыкмасы менен жаңы бир щелочтуу [[металл]] ачылгандыгын маалымдашып, аны Р. деп аташкан. Ал лат. «rubedus» – «кызыл түстүү» дегенди билдирет. Р. лепидолит деген минералдан Р.Бунзен тарабынан 1863-ж. бөлүнүп алынган. |
||
==Колдонулган адабияттар== |
==Колдонулган адабияттар== |
||
* [[Химия: Энциклопедиялык окуу куралы]]/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2004. - 422 б. ISBN 9967-14-021-6 |
* [[Химия: Энциклопедиялык окуу куралы]]/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2004. - 422 б. ISBN 9967-14-021-6 |
||
{{Элементтердин мезгилдик системасы}} |
|||
[[Категория: Химия]] |
[[Категория: Химия]] |
2 июль 2017, саат 13:42 учурдагы соңку нуска
Рубидий (лат. rubidium) — Д. И. Менделеев мезгилдик системасы IА группа элементи; к.н. 37; ат. м. 85,47. Жаратылышта 2 изотобу белгилүү: массалык сандары 85Rb (72,15%) 87Rb (27,85%) b- радиоактивдүү (Т1/2 =50 миллиард жыл). 24 жасалма радиоактивдүү изотоптору алынган. Жаратылышта Р. кеңири таралган, жер кыртышынын (м. б-ча) 3,1 ×10-2 % түзөт. Р. – күмүш түстүү, ак металл. Кычкылтек менен күйүү реакциясына кирип, Rb2O2 жана RbO2 пайда кылат. Rb2O – кычкылтек эң аз өлчөмү менен рубидий окистенгенде пайда болот. Суу менен жеңил аракеттенишип гидрооксидин - RbOH пайда кылат. RbOH - түссүз кристалл, 301оС эрийт. Р. галогениддери (RbCl, RbF, RbBr) – түссүз кристаллдар, жогорку температурада кайнап жана балкып эришет, сууда жакшы эришет. Башка элементтер галогениддери менен комплекстик бирикмелер пайда кылат, мисалы, RbCl, MgCl2×6H2O. Rb2SO4–түссүз зат, RbOH же Rb2CO3 күкүрт кислотасын таасир этүүдөн алынат. Р. карбонаты Rb2CO3-түссүз зат, эрүү температурасы 837оС. 900оС диссоциацияланат; сууда жакшы эрийт. Р. карбонатынан Р-дин бардык бирикмелери алынат. Rb2S-сульфиди, RbH-гидриди, Rb3N-нитриди, Rb2C2-карбиди, Rb4Si-силициди белгилүү. Р. үч элемент (K, Rb жана Cs) аралашмасынан өзүнчө ажыратуу м-н; вакуумда 700-8000 С Р. галогенидинен кальций металлы менен калыбына келтирүүдөн алынат. Р. металлы парафин майынын астында же атайын жасалган суутек менен толтурулган айнек ампулада сакталат. Р. фотоэлементте, түстүү жарык берген түтүктө, медицинада колдонулат. 1861-ж. Берлин илимдер академиясында Р.Бунзен жана Г.Кирхгофф спектралдык анализ ыкмасы менен жаңы бир щелочтуу металл ачылгандыгын маалымдашып, аны Р. деп аташкан. Ал лат. «rubedus» – «кызыл түстүү» дегенди билдирет. Р. лепидолит деген минералдан Р.Бунзен тарабынан 1863-ж. бөлүнүп алынган.
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Химия: Энциклопедиялык окуу куралы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2004. - 422 б. ISBN 9967-14-021-6
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|