Түркия: нускалардын айырмасы

Википедия дан
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
толуктоо
No edit summary
1-сап: 1-сап:
{{Мамлекет
{{мамлекет
|Кыргыз аты=Түркия Республикасы
|Кыргызча аталышы = Түркия Республикасы
|Мамлекеттик аты=Türkiye Cumhuriyeti
|Расмий аталышы = Türkiye Cumhuriyeti
|Кыскача аталышы = Түркиянын (TUR)
|Желек=Flag_of_Turkey.svg
|Мамлекеттик дини =
|Илик жөндөмө=Түркиянын
|Герб=Emblem of Turkey.svg
|Герб = Emblem of Turkey.svg
|Желек = Flag_of_Turkey.svg
|Девиз= Yurtta Sulh, Cihanda Sulh<br />({{lang-ky|«Үйдө тынчтык, дүйнөдө тынчтык»}})
|Гимн аты=İstiklâl Marşı
|Гимндин аталышы = İstiklâl Marşı
<!-- |Аудио= -->
|Аудио = IstiklalMarsi-2013.ogg
|Девизи = Yurtta Sulh, Cihanda Sulh<br />({{lang-ky|«Үйдө тынчтык, дүйнөдө тынчтык»}})
|Эгемендүүлүк күнү=[[29-чи октябрь]] [[1923]]
|Карта =
<!-- |Кимден= -->
|lat_dir = N
|Дүйнөдөгү Орду=Turkey (orthographic projection).svg
|lat_deg = 40
|Тил=[[Түрк тили]]
|lat_min =0
|Башкалаа=[[Анкара]]
|lat_sec = 0
|Башкаруу формасы=[[Президенттик башкаруу системасы|Президенттик республика]]
|lon_dir = W
|Эң ири шаарлар=[[Ыстанбул]], [[Анкара]], [[Измир]], [[Бурса]], [[Адана]]
|lon_deg = 100
|Башчылар кызматтары=[[Түркиянын президенттери|Президент]]
|lon_min = 0
|Башчылар=[[Режеп Тайип Эрдоган]]
|lon_sec = 0
|Аянт боюнча орун=36
|Аянт=780 580
|region = US
|CoordScale = 20000000
|Суу аянты=1,3
|Негизделген = [[29 Октябрь (Тогуздун айы)|29-чи октябрь]] [[1923]]
|Калкынын саны боюнча орун=17
|Башкаруу формасы =
|Калк=73 193 000
|Тили = [[Англис тили|Аңглисче]]
|Каттоо жылы=2005
|Эгемендүүлүк күнү = [[29 Октябрь (Тогуздун айы)|29 Октябрь]]
|Калкынын жыштыгы=93
|Эгемендүүлүгүн алды =
|ИДП=612.3 млрд.
|Борбор шаары = [[Анкара]]
|ИДП эсептөө жылы=2005
|Ири шаарлар =[[Ыстанбул]], [[Анкара]], [[Измир]], [[Бурса]], [[Адана]]
|ИДП боюнча орун=18
|Башчыларынын милдеттери = [[Түркия президентти|Президентти]]<br />[[Түркия вице-президентти|Вице-президентти]]<br />[[Түркия Улуу Улуттук Жыйынынын төрагасы|Ассамблеянын президенти]]
|Жан башына ИДП=8,385
|Башчылары = [[Режеп Тайип Эрдоган]]<br />[[Фуат Октай]]<br />[[Мустафа Сентоп]]
|Акча бирдиги=[[Түрк лирасы]]
|Аянты боюнча орду = 4-чү
|Домен=[[.tr]]
|Аянты = 783.562 km2
|Телефон коду=90
|Суу пайызы = 13.930 km2
|Убакыт алкагы=+2
|Калкы боюнча орду = 18-чү
|Калкы = 83.154.997
|Калкты каттоо жылы = 2019
|Калктын жыштыгы = 105/km2
|ИДП (САМ)= 2,274 трлн
|ИДП (САМ) эсептөө жылы = 2019
|ИДП (САМ) боюнча орду = 13-чи
|ИДП (САМ) ар бир жанга = 27.391
|ИДП (номинал)= 45-чи
|ИДП (номинал) =
|ИДП (номинал) боюнча орду =
|ИДП (номинал) ар бир жанга =
|Акча бирдиги=[[Түрк лирасы]]<br />(TRY, [[Түрк Лирасы Символу|₺]])
|АДӨИ= {{өсүү}} 0.806<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf|title=Human Development Report 2019|publisher=БУУнун текшерүү программасы|accessdate=2019-09-13|lang=en |description=Доклад о человеческом развитии (2019) на сайте Программы развития ООН}}</ref>
|АДӨИ эсептөө жылы = 2018
|АДӨИ боюнча орду = 59-чи
|АДӨИ деңгээли = <span style="color:#090;">өтө жогору</span>
|МОК = TR
|Этнохороним = Түрктөр,<br />жана Түркия кирет
|Домени = [[.tr]]
|Телефон коду =90
|Убакыт аралыгы = +3
|Штрих коду=
}}
}}


37-сап: 60-сап:


== Борбору ==
== Борбору ==
Түркия Республикасынын борбору - [[Анкара]] ('''Ankara'''). Деңиз денгеелинен 950 м жайгашкан. Стамбул шаарындан кийин экинчи чоң шаар. Байыркы аты Ангора (Angora). Калкы - 5.153.000 киши.
Түркия Республикасынын борбору - [[Анкара]] (''Ankara''). Деңиз денгеелинен 950 м жайгашкан. Стамбул шаарындан кийин экинчи чоң шаар. Байыркы аты Ангора (Angora). Калкы - 5.153.000 киши.


== Аймактары ==
== Аймактары ==
51-сап: 74-сап:
== Дин ==
== Дин ==
Қалқтын 99 % пайызы мусулман (Ислам динин тутушат).
Қалқтын 99 % пайызы мусулман (Ислам динин тутушат).

== Демография ==
Туркиянын [[1927]] - [[2007]] жылдары арасындагы [[Демография|Демографик]] айрымы.

{| class="wikitable sortable centre" style="text-align:center"
|+Калктын акыркы тенденциялары<ref>{{cite web |langue=en |title=Welcome to Turkish Statistical Institute (TurkStat)'s|url=http://www.turkstat.gov.tr/Start.do;jsessionid=h21vdk0Q7fpgCwdGY2VYMsG7nZ38t5GXRHJVQD2WGzp8hGD82W5L!1369711750 |publisher=Turkstat.gov.tr |date=2019-06-09}}.</ref>
! scope=col |жыл !! scope=col |калктын саны<br /><small>(31-декабрга карата)</small> !! scope=col |эволюция
|-
| 2008 || 71517100 ||
|-
| 2009 || 72561312 || + 1,46 %
|-
| 2010 || 73722988 || + 1,60 %
|-
| 2011 || 74724269 || + 1,36 %
|-
| 2012 || 75627384 || + 1,21 %
|-
| 2013 || 76667864 || + 1,38 %
|-
| 2014 || 77695904 || + 1,34 %
|-
| 2015 || 78741053 || + 1,35 %
|-
| 2016 || 79814871 || + 1,36 %
|-
| 2017 || 80810525 || + 1,25 %
|-
| 2018 || 82003882 || + 1,47 %
|}


== Кооз жерлер ==
== Кооз жерлер ==
58-сап: 111-сап:
<gallery>
<gallery>
Anit Kabir (6526103103).jpg|[[Аныткабир]], [[Анкара]].
Anit Kabir (6526103103).jpg|[[Аныткабир]], [[Анкара]].
Aya sofya.jpg|[[Истанбул]].
Istanbul2010.jpg|[[Истанбул]].
Bluemosquefront.jpg|Истанбул.
Bluemosquefront.jpg|Истанбул.
DolmabahceMainGate.JPG|Истанбул
DolmabahceMainGate.JPG|Истанбул
64-сап: 117-сап:
State Painting and Sculpture Museum of Ankara.jpg|Анкара.
State Painting and Sculpture Museum of Ankara.jpg|Анкара.
İzmir clock tower.jpg|[[Измир]].
İzmir clock tower.jpg|[[Измир]].
Pamukkale00.JPG|
Pamukkale00.JPG|Памуккале травертин
Istanbul Levent skyline.jpg|Levent
Eskişehir-Aycan.jpg|
Eskişehir-Aycan.jpg|Эскишехир
Antalya falezler.jpg|[[Анталья]].
Antalya falezler.jpg|[[Анталья]].
Alanya.jpg|Анталья.
Alanya.jpg|Анталья.
Diyarbakir P1050751 20080427135832.JPG|
Diyarbakir P1050751 20080427135832.JPG|Диярбакыр
Turkey-3019 - Hagia Sophia (2216460729).jpg|Ayia Sophia музейи
Halic.png
Şehzadeler şehri Amasya....jpg|Улуу жазуучу, Осмон үйү
Am Yachthafen.JPG|Анталия
Ani, Kostel Tigran Honenst - panoramio.jpg|Карс, Ани урандылары
57.Alay Şehitliği (57th Regiment) - Turkish memorial and cementery (8709797084).jpg|57-полктун шейиттери
View Over Olu Deniz (7023377615).jpg
</gallery>
</gallery>


== Түрк акындары ==
== Түрк акындары ==
Негизги ; [[Жемал Огуз Өжал]], [[Юнус Эмре]]
Негизги ; [[Жемал Огуз Өжал]], [[Юнус Эмре]]

== Демография ==
Туркиянын [[1927]] - [[2007]] жылдары арасындагы [[Демография|Демографик]] айрымы.


== Жазуулар ==
== Жазуулар ==
{{Портал|Түркия}}
<references />
<references />
<br />
<br />
{| class="wikitable" style="font-size:90%;width:80;text-align:center;"
! colspan=3; style="background-color:#ccccff;" | Türkiye
|-
! colspan=3 | Демографи
|-
| '''Жыл'' || '''адам саны'''
|-
| [[1927]] || 13.648.987
|-
| [[1935]] || 16.158.567
|-
| [[1940]] || 17.821.543
|-
| [[1945]] || 18.790.987
|-
| [[1950]] || 20.947.155
|-
| [[1955]] || 24.065.543
|-
| [[1960]] || 27.755.532
|-
| [[1965]] || 31.391.651
|-
| [[1970]] || 35.605.653
|-
| [[1975]] || 40.348.789
|-
| [[1980]] || 44.737.321
|-
| [[1985]] || 50.664.654
|-
| [[1990]] || 56.473.653
|-
| [[2000]] || 67.804.543
|-
| [[2007]] || 73.586.256
|-}}


== Шилтемелер ==
== Шилтемелер ==

23 апрель 2020, саат 14:38 учурдагы нуска

Түркия Республикасы
Türkiye Cumhuriyeti

Герб
Туу Герб
Мамлекеттик Гимни
Файл:Turkey (orthographic projection).svg, LocationTurkey.svg и Turkey in Europe (-rivers -mini map).svg
Негизделген 29-чи октябрь 1923
Эгемендүүлүк күнү 29 Октябрь
Расмий тили Аңглисче
Борбор шаары Анкара
Ири шаарлар Ыстанбул, Анкара, Измир, Бурса, Адана
Президентти
Вице-президентти
Ассамблеянын президенти
Режеп Тайип Эрдоган
Фуат Октай
Мустафа Сентоп
Аянты
• Жалпы
• Суу бетинин %.
4-чү - дүйнөдө
783.562 km2 км²
13.930 km2
Калкы
• Бааланган (2019)
Жыштыгы

83.154.997 адам (18-чү)
105/km2 ад./км²
АДӨИ ( 2018) 0.806[1] (өтө жогору) (59-чи)
Этнохороним Түрктөр,
жана Түркия кирет
Акча бирдиги Түрк лирасы
(TRY, )
Домени .tr
ISO коду TR
ЭОК коду TUR
Телефон коду +90
Убакыт аралыгы UTC +3

Түркия же Турция (түрк. Türkiye), расмий аты Түркия Республикасы (түрк. Türkiye Cumhuriyeti) — Европа жана Азия материктеринин ортосунда, Кичи Азиянын түндүгүндө жайгашкан.

Борбору

Түркия Республикасынын борбору - Анкара (Ankara). Деңиз денгеелинен 950 м жайгашкан. Стамбул шаарындан кийин экинчи чоң шаар. Байыркы аты Ангора (Angora). Калкы - 5.153.000 киши.

Аймактары

7 чоң аймагы бар. 1.Акдеңиз аймагы (Akdeniz Bölgesi) 2. Чыгыш Түркия аймагы (Doğu Anadolu Bölgesi) 3.Эге аймагы (Ege Bölgesi) 4. Түштүк-чыгыш аймагы (Güneydoğu Anadolu Bölgesi) 5. Орто Түркия аймагы (İç Anadolu Bölgesi) 6. Мармара аймагы (Marmara Bölgesi) 7. Карадеңиз аймагы (Karadeniz Bölgesi)

Шаарлары

Шаар калкынын саны боюнча 1 миллион кишиден көп тогуз ири шаарлары бар: Ыстанбул - 11 174 257, Анкара - 4 140 890, Измир - 3 175 133, Бурса - 1 979 999, Адана - 1 611 262, Конйа - 1 412 343, Газыантеп - 1 342 518, Анталья - 1 127 634, Мерсин - 1 056 331 киши.

Тил

Ыстамбул шаарынын диалекти ырасмий тил катары кабыл алынган.

Дин

Қалқтын 99 % пайызы мусулман (Ислам динин тутушат).

Демография

Туркиянын 1927 - 2007 жылдары арасындагы Демографик айрымы.

Калктын акыркы тенденциялары[2]
жыл калктын саны
(31-декабрга карата)
эволюция
2008 71517100
2009 72561312 + 1,46 %
2010 73722988 + 1,60 %
2011 74724269 + 1,36 %
2012 75627384 + 1,21 %
2013 76667864 + 1,38 %
2014 77695904 + 1,34 %
2015 78741053 + 1,35 %
2016 79814871 + 1,36 %
2017 80810525 + 1,25 %
2018 82003882 + 1,47 %

Кооз жерлер

Каунос шаары азыркы Түркиянын аймагында жайгашкан, бирок, туристтер үчүн жетиштүү популярдуу эмес. Бирок, ошентсе да бул жакка келгендердин көпчүлүгү биздин доорго чейин угулуучу майда көмүү үчүн биринчи болуп кетишүүдө.[3]

Gallery

Түрк акындары

Негизги ; Жемал Огуз Өжал, Юнус Эмре

Жазуулар

  1. Human Development Report 2019 (англ.). БУУнун текшерүү программасы. — Доклад о человеческом развитии (2019) на сайте Программы развития ООН. Текшерилген күнү 13 -сентябрь (аяк оона) 2019.
  2. Welcome to Turkish Statistical Institute (TurkStat)'s. Turkstat.gov.tr (9 -июнь (кулжа) 2019)..
  3. Түркия кызыктуу.


Шилтемелер