Досалиева, Бүбүкан Акматжановна

Википедия дан
Бүбүкан Досалиева

Журналист, илимпоз Бүбүкан Досалиева.
Жалпы маалымат
Төрөлгөндө берилген аты: Бүбүкан Досалиева
Туулган жылы: 1958-жыл 01-жетинин айы
Туулган жери: Саруу айылы, Жети-Өгүз району, Ысык-Көл облусу
Өлкө: Кыргызстан желеги Кыргызстан
Каза болгон жылы: 2020-жыл 05-теке айы
Иштеген жери: “Азаттык Медиа” мекемесинин журналисти
Ишмердүүлүгү: журналист, окумуштуу
Альма-матер: Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университети, 1983-ж.
Илимий тармагы: журналистика, саясат таануу
Мурда аткарган кызматтары:
  • КТРКда алып баруучу, продюсер, редактор
  • “Азаттык” үналгысынын Бишкектеги кабарчысы, редактор, сыналгы продюсери
  • КУУнун, БГУнун журналистика кафедрасынын доценти; ж.б.
Наамы. Сыйлыктары: “Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамы (2005), Эл аралык Айтматов академиясынын анык мүчөсү (1994); ж.б.

Бүбүкан Акматжан кызы Досалиева (Bübükan Dosalieva; орусча Бюбюкан Акматжановна Досалиева; 01.11.1958 -- 05.7.2020) – Кыргызстандагы белгилүү журналист айым, саясат таануучу, педагог, саясат таануу илимдеринин кандидаты, "Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамынын ээси (2005); Эл аралык Айтматовдук Коомдук Академиянын журналистика боюнча академиги (1994). Азыркы тапта – «Азаттык» үналгысынын журналисти.

Кыскача өмүр таржымакалы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Бүбүкан Акматжан кызы Досалиева 1958-ж. 1-ноябрда Кыргызстандын Ысык-Көл облусундагы Жети-Өгүз районунун Саруу айылында туулуп, ошол эле кыштакта орто мектепти ийгиликтүү аяктаган.
Атасы - Акматжан Досалиев (1930-жылы туулган), апасы - Бейшекан Досалиева (1934-ж. туулган). Алар өмүр бою айылдап иштеп, ардагер болгон (апасы Ак-Суу районуна караштуу Кереге-Таш айылында туулган).

Чоң атасы Досалы Күрөңкөй уулу өз доорундагы билим-таалимдүү киши болгон, ошондуктан аны кадырлап Молдоке дешчү. Ал Маргалаңдан Кашкарга мата ташыган эл аралык соода кербендерине нечен ирет Ысык-Көлдүн чек ара аймагында жол көрсөткөн деп да айтышат.
Совет бийлигинин башында Досалы ата айылда артел башчысы болгон. Сталиндик куугунтук учурунда "9 торпок жоготту" деген кине менен 1939-жылы Ыраакы Чыгышка айдалган. Улуу согуш башталаарда андан "карагай кыйып жатабыз" деген кат келген. Досалы атанын качан жана кайсы жерде өлгөнү так эмес.

1976–1977- Жети-Өгүз районундагы Саруу айылындагы Куйбышев атындагы колхоздун колхозчусу болуп эмгек жолун айылда баштаган.
1977–1978 – Бишкек шаарындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин (КМУ; азыркы Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети) даярдоо бөлүмүнүн угуучусу болгон.
1978–1983
КМУнун журналистика бөлүмүндө күндүз окуган.
1983–1985 – Бишкекте Республикалык балдар китепканасынын библиографы, илимий-методикалык бөлүмдүн ага редактору болуп иштеген.
1985–1993 – Кыргыз ССРинин Мамлекеттик телерадиоберүүлөр комитетинин жаштар редакциясынын редактору, социалдык-экономикалык программалар редакциясынын ага редактору, шеф-редактору.
1993–1996 – Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин журналистика факультетинин окутуучусу, ага окутуучусу, телевидение жана радиожурналистика кафедрасынын башчысы болуп иштеген.
1995–2010 – “Азаттык”/“Эркин Европа” үналгысынын Кыргыз кызматынын кабарчысы, мультимедиа жетекчиси, сыналгы берүүлөрүнүн башкы редактору.
2010–2012 – Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу мамлекеттик сыйлыктар боюнча комиссиянын Жооптуу катчысы.
2012–2014 – Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин бөлүм башчысы.
2014–2015 – TOPNEWS.KG маалымат-аналитикалык порталынын Башкы редактору болуп иштеген. [1]
2015–2017
Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясынын ага илимий кызматкери, “Илим” маалымат-басма борборунун директору болгон.
2017-жылдан өмүрүнүн соңуна чейин “Азаттык” үналгысынын "Азаттык Медиа" мекемесинде сыналгы берүүлөрүн даярдоо продюсери, андан соң журналист болуп иштеген. [2]
2020-жылы 5-июлда Бишкекте оорунун айынан каза болду. [3]

Негизги ишине айкалыштыруу менен педагогдук иш-аракети[түзөтүү | булагын түзөтүү]

1985–1986 –окуу жылы КМУнун чакырылган окутуучусу болгон.
1989–1992 –окуу жылдары КУУнун чакырылган окутуучусу болгон.
1993–1995-жж. Чүй областтык «Сары-Өзөн»телерадиокомпаниясынын экономикалык баяндамачысы болгон.
2001–2003–окуу жылдары КУУнун жана БГУнун доцентинин милдетин аткаруучу болгон.
2006–2007–окуу жылы КУУнун «Телевидение жана радиожурналистика» кафедрасынын доценти болгон.
2011–2012–окуу жылы – БГУнун журналистика кафедрасынын доценти болгон.
2011–2018–окуу жылдары БГУнун журналистика кафедрасынын доценти болуп иштеди.

Коомдук ишмердиги[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • Эл аралык Айтматовдук Коомдук Академиянын журналистика боюнча академиги (1994-жылдан бери).
  • 2005–2006-жж. БУУӨП (ПРООНдун) Кыргызстандагы радио боюнча эксперти.
  • 2015-жылдын 3-декабрынан 2017-жылдын апрелине чейин КТРКнын Байкоочу кеңешинин мүчөсү болгон (Кыргызстандын Жогорку Кеңеши тарабынан шайланган). [4]
  • 2015-жылы “Эмгек” партиясынын жигердүү тарапкери катары Жогорку Кеңешке депутаттыкка ат салышкан.

Үй-бүлөсү[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Үй-бүлөлүү, 3 кыз жана 1 уулдун апасы. Өмүрлүк жолдошу – Абдыкалык (Калык) Туйбаев.

Эмгектери[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • “Т.Айтматов” аттуу китептин түзүүчүсү (1993-жыл).
  • “Кыргызстандагы ММКлар: саясий-укуктук аспект” аттуу илимий монографиянын (2008-жыл).
  • Б.Досалиева 15тен ашуун илимий макаланын автору.
  • “Энелер жөнүндө баллада” аттуу коомдук-популярдуу китептин автору (2013-жыл).

Сыйлыктары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • Кыргыз ССРинин ЛКЖС БКсынын Ардак Грамотасы (1987-ж.);
  • Казак ССРинин Мамлекеттик телерадиокомитетинин Ардак Грамотасы (1989-ж.)
  • КР Өкмөтүнүн сыйлыгынын Лауреаты (1998-ж.);
  • КР Жогорку Кеңешинин 2002-,2003-, 2004–жылдардагы сыйлыктарынын Лауреаты;
  • КР Президентинин “Алтын калем” сыйлыгынын Лауреаты (2003-ж.);
  • “Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмери” ардак наамы ыйгарылган (2005-ж.);
  • Журналисттик ишмердиги үчүн «КР ИИМине 80 жыл» юбилейлик төш белгиси менен сыйланган (2008-ж.);
  • Парламенттин ишмердигин чагылдыруу боюнча Еврокомиссия менен КРнын Жогорку Кеңешинин конкурсунун Лауреаты (биринчи орун, 2009-ж.);
  • БИ-БИ-СИ корпорациясы менен Евробиримдиктин конкурсунун Лауреаты (“Үй безерлер” аттуу фильмди тарткандыгы үчүн экинчи орун,2009-ж.);
  • Адам укуктарын коргоодогу ишмердиги үчүн КР Акыйкатчысынын «Акыйкат» төш белгиси менен сыйланган (2010-ж.);
  • КР Президентинин Жарлыгына ылайык Президенттин сааты менен сыйланган (2011-ж.);
  • «Ала Тоо айымдары» коомдук бирикмесинин төш белгиси менен сыйланган (2015-ж.);
  • КРнын Экологиялык, техникалык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспециясынын Ардак грамотасы менен сыйланган(2017-ж.).

Стажировкалар жана тренингдер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1993-ж.- ММК кызматкерлери үчүн семинар-тренинг, Анкара, Турция.
  • 1995 –ж.- АКШнын университеттеринде стажировка. Уюштуруучу ЮСАИД.
  • 1999,2001, 2003,2005 -жж. - “Азаттык”-“Эркин Европа” радиосунун редакторлору семинар-тренингдер, Прага, Чехия.
  • 2003-ж.- “Журналисттик иликтөө” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу IWPR, Алматы, Казакстан.
  • 2004-ж.- НАТОнун Борбор Азия жана Казакстандын журналисттери үчүн семинары. Уюштуруучу НАТО, Брюссель, Бельгия.
  • 2006 -ж.- Борбор Азия журналисттери үчүн семинар – тренинг, Уюштуруучу “Азаттык”-“Эркин Европа” радиосу, Бишкек, Кыргызстан.
  • 2013-ж,февраль – “Уюмду өнүктүрүүнүн учурдагы ыкмалары жана методдору. Моббинг и аутплейсмент”деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID.
  • 2013-ж.апрель – “Эл алдында сүйлөө” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
  • 2013-ж.,май – “Коомчулук менен байланыштын учурдагы ыкмалары” деген темада семинар-тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
  • 2013-ж., декабрь- С.Давлатовдун “Тайм менеджмент”деген темада семинары.
  • 2014-ж.май- “Лидерликти өнүктүрүү” деген темада семинар –тренинг. Уюштуруучу ЮСАИД жана DFID, Бишкек.
  • 2014-ж.,июнь- “Гендердик маселе жана саясат” деген темада семинар –тренинг. Уюштуруучулар “Граждандык укуктук бирикме” уюму, Эл аралык Республикалык институт.
  • 2014-ж.,октябрь- “Аялдын жашоосу коомдун күзгүсү” аттуу Республикалык Форум. Уюштуруучулар “Граждандык укуктук бирикме” уюму, Эл аралык Республикалык институт.

Б.Досалиеванын макала, маектери, алып барган берүүлөрү[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Интернеттеги шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ички шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  1. http://who.ca-news.org/people:2022
  2. https://www.azattyk.org/a/azattyk_bubukan-dosalieva/30708375.html
  3. https://www.azattyk.org/a/kyrgyz_media_bubukan-dosalieva_2020_obituary_tch/30708956.html
  4. Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин токтому.