Корсикалык тили
Корсикалык тили (Corsu, Corso, Corse, Corsi) — италян тилинин диалектиси. Корсика аралында жана Сардиниянын түндүгүндө таралган.
| Расмий аталышы: |
Corsu, Corso, Corse, Corsi |
|---|---|
| Өлкөлөр: | |
| Аймактар: |
Корсика |
| Колдонгондордун жалпы саны: |
100 000 |
| Классификациясы | |
| Түрмөгү: |
Евразия тилдери |
| |
| Жазылышы: | |
| Тилдер коду | |
| ISO 639-1: |
— |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: |
— |
Корсикалыктардын эне тили. Узак убакыт бою аралда жалгыз тил болгон. 1768-жылы арал Франция тарабынан аннексиялангандан кийин француз тилинин позициясы күчөгөн. 1990-жылы корсикалыктардын болжол менен 50% корсикалык тилинде сүйлөп, калктын 10% гана аны негизги тил катары колдонушкан.
Колдонуу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Корсикалык тилин башталгыч мектепте жумасына белгилүү бир саат бою үйрөнсө болот, бирок орто мектепте ал милдеттүү предмет болуп саналбайт жана факультатив катары окуса болот. Ошол эле учурда Корсика университетинде талап кылынат жана сотто жана административдик максаттарда колдонулушу мүмкүн. Корсика ассамблеясынын Маданий кеңеши тилди колдонууну, мисалы, көрнөк-жарнактарда колдойт. Белгисиз корсикалык улутчулдар эки тилдүү жол белгилерине французча ысымдарды чийип салышканы да белгилүү. Корсикалык тили Корсиканын маданиятынын маанилүү бөлүгү бойдон калууда.
Структура[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Корсикалык тили флекциялык-аналитикалык типке кирет. Аты-жөнү жыныстык жана сан категориялары бар, флективдүү түрдө. Этиш системасы италиян тилине жакын. Туугандык аттардагы ээлик атоочтордун постпозициясы кеңири таралган. Сөз байлыгы элдик латын тилине кайтып келип, аймактык өзгөрмөлүүлүгү менен мүнөздөлөт. Корсика жана Сардиния үчүн жалпы римдикке чейинки субстраттык сөздөр жана италия тилинде жоголгон архаизмдер бар. Көптөгөн галлицизмдер француз тилинен келген
Лексика мисалдары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- l’acqua — суу (итал. l’acqua)
- a terra/a tarra — жер (итал. la terra)
- l’omu — адам, эркек (итал. l’uomo)
- a donna — аял (итал. la donna)
- u ghjornu — күн (итал. il giorno)
- u celu/u celi — асман (итал. il cielo)
- notte/notti — түн (итал. notte)
- spidale/spedale/uspidali — оорукана (итал. ospedale)