Налу (эл)
Налу́ — Гвинеядагы (12 миң адам) жана Гвинея-Бисаудагы (5 миң адам) эл.
Жалпы саны 17 миң адам.
Тил
Налу тили Нигер-конго макробүлөсүнүн Батыш атлантикалык уясына кирет.
19-кылымдын аяк ченинен бери коңшу мандинго элдери, өзгөчө сусу тарабынан налулардын активдүү тилдик ассимиляциясы байкалган.
Дин
Көпчүлүк жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар жана жаратылыш күчтөрүнүн культтары) карманышат. Ошондой эле христиандар жана мусулмандар бар.
Чарбалык иштер
Негизги кесиби — кол менен иштетилген жер чарба (батат, маниок, жүгөрү, жер жаңгак, жашылчалар, кант тростниги ж.б.).
Узундугу 2,5 мге чейин универсалдуу күрөк түрүндөгү аспап колдонулат.
Жыйноочулук (кокос жана май пальмаларынын жемиштери, кола жаңгактары) жакшы өнүккөн.
Жээгинде — балык уулоо.
Саздуу жээк аймактарында кургак мезгилде деңиз суусунан бууланып тузду алуу чоң мааниге ээ болгон.
Кол өнөрчүлүк
Жыгач иштетүү, өзгөчө ритуалдык беткаптарды жасоо (айрымдарынын салмагы 60 кг жакын жана Африкадагы эң ирилеринин бири), темир устачылык, карапачылык, токуучулук өнүккөн.
Турак жай
Налу турак жайлары — бул саман жана жалбырактан жасалган конус түрүндөгү чатыры бар кичинекей тегерек алачыктар.
Тамак-аш
Ботколор, коюу сорполор, пюре, балык.
Салттуу кийим
Салттуу кийим — бул өсүмдүк буласынан жасалган белдемчи жана юбка.
Коом
Үй-бүлө чоң, патриархалдык, көбүнчө көп аялдуу. Кээде бир нече айыл башчы («падыша») башкарган союз түзүшөт. Налу элинде эркектердин жашыруун бирикмелери (Поро, Матиоли ж. б.) бар, алар 20-кылымдын биринчи жарымында коомдук жана саясий турмушка таасирин тийгизген.
Маданият
Маданият жактан налу элине бага, ландума, ммани, кисси, лимба, темне, буллом этностору жакын.
Салттуу искусстводо жаныбарлардын (өзгөчө крокодил, хамелеон ж. б.) сүрөттөрү кеңири таралган.
Тарых
Налу бир нече кылым мурун сусу жана фулбе тарабынан азыркы жашаган аймакка сүрүлүп келген.
Жээкти бойлой башкарган башчылар континенттин түпкүрүнөн соода жолдорунун аяк пунктун көзөмөлдөп турушкан. 16-19-кылымда алар европалык соодагерлер менен ички аймактын калкынын ортосундагы соодада негизги ортомчулар болушкан.
Алар Фута-Жалон тоолуу аймактарынын мусулман башкаруучуларына көз каранды болгон.