Толубай сынчы
| Толубай сынчы | |
| Туулган жери | |
|---|---|
| Жашаган доору |
XIV - XV кылым |
| Каармандын мүнөздөмөсү | |
| Жынысы |
Эркек |
| Жумуш тармагы | |
| Багыты |
Оң каарман |
| Адабиятта жана Маданиятта | |
| Адабиятта |
Алыкул Осмонов Поэма «Толубай сынчы» |
| Маданиятта |
Сагынбек Ишенов «Толубай сынчы» мултьфильм |
| Касиеттери | |
|
Жаныбарлардын өзгөчө жылкынын сынчысы | |
| Байланышкан каармандар | |
Толубай сынчы — кыргыз уламыштарынын каарманы. Элдик уламыштар боюнча XIV - XV кылымда жашаган кыргыз сынчысы жана акылман-ойчулу. Толубай сынчы жаратылыштын жана коомдук турмуштун маселелерин таанып-билүүдө алысты көрө билген адам болгондугу айтылат. Ал Жаныбек хандын тушунда жашап, өз заманында жаныбарлардын касиетине, өзгөчө жылкылардын күлүктүгүн, тулпар чыга тургандыгын алдын ала баамдай алгандагы, көрөгөчтүгү, сынчылыгы менен даңазаланган мыкты саяпкер болгон. Толубай сынчы эл арасында чечендиги, акылмандыгы, ойчулдугу менен да таанымал болуп, ханга да тайманбай сөз кайрыган, элди ынтымакка чакырган инсан катары айтылат. Бир уламыш боюнча Толубай сынчынын сынчылыгын уккан Жаныбек хан аны чакырып, өз жылкысынан тулпар таап бер деп кыйнайт. Толубай сынчы хандын тулпар аттыкан аттарынан бирден айып таап, кырк жеринде жоору бар, мүдүрүлүп баса албаган бир чаар атты тулпар деп көрсөтөт. Хандын буга ачуусу келип, Толубай сынчынын эки көзүн ойдуруп салат. Сынчынын айтканы туура келип чаар ат чынында эле тулпар болуп чыгат. Элдик уламыштардын негизинде кыргыздын белгилүү акыны Алыкул Осмонов “Толубай сынчы” поэмасын жазган.
Заман кандай кары, кандай керең,
Закымдап учкан сайын түбү терең...
Ошондой унутулган бир күндөрдө,-
Кыргыздан Толубай сынчы өткөн экен.
Алыкул Осмонов.
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз тарыхы энциклопедия. 2003-ж.
- А. Осмонов. Толубай сынчы Archived 2017-10-20 at the Wayback Machine