Чөл

Википедия дан
Кумдуу чөл.
Чөл.
Дюнадар.

Чөлөсүмдүк өсүүгө шарты катаал аймактарда нымдын (кургакчыл чөл) же жылуулуктун жетишсиздигинен (суук чөл) пайда болгон ландшафттын тиби. Материктин ички бөлүгүндө жайгашкан континенттик чөлгө (мисалы: Гоби, Такла-Макан) жана материктердин батыш жээктеринде жайгашкан океан жээктик чөлгө (Атакама, Намиб) бөлүнөт. Субстратына жараша кумдуу, таштуу, чополуу, лёсстуу, шордуу ж.б. болуп ажыратылат. Рельефине тайпак тоолордун, дөбө дөңсөөлөрдүн, аралча тоолордун, структуралык дарыя өрөөндөрүнүн, көлдүн туюк ойдуңдарынын татаал айкалышы мүнөздүү. Климаты кескин континенттик, кургакчыл. Жаан-чачынын жылдык өлчөмү 100–200 мм жана андан да аз (бууланууга каайлана-тегереги, чети; мисалы: Ысык-көл чөлкөмү, шаар чөлкөмү ж.б. Кээде ойдуң, өрөөн, край, аймак маанисинде да айтыла берет.

Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]