Гола
| Гола | |
 Гола аялдары | |
| Мамлекеттер жана аймактар | |
|---|---|
|
Бардыгы: 260 миң адам | |
| Тили | |
| Дини |
жергиликтүү салттуу ишенимдери |
| Расалык тиби | |
Гола (гула) — эл.
Либерия (түндүк-батыш) — 150 миң адам;
Сьерра-Леоне (чыгыш) — 10 миң адам.
Токойлуу жерде жашашат.
Гобла, денг, конгбаа, сене, теге топторго бөлүнүшөт.
Материалдык жана рухий маданияты боюнча менде элине жакын.
Тил[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Гола тилинде сүйлөшөт. Көпчүлүк англис тилин билет.
Дин[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Жергиликтүү салттуу ишенимдерди карманышат (жаратылыш күчтөрүнүн, ата-бабалардын культу).
Чарбачылык[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Негизги кесиби – кол менен иштетилген (кыю жана күйгүзү жол менен жерди бошотуу) жер чарбасы (күрүч, жер жаңгак, маниок, жүгөрү, батат, ямс). Мал багышат.
Социум[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Гола салттуу түрдө башчылар жетектеген чакан жамааттарга уюштурулган. Жашыруун союздар маанилүү роль ойнойт ("Поро" эркектер союзу ж.б.). Салт боюнча ар бир адамдын руханий шериги (neme) болушу керек.
Турак жай[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Алар чоң кыштактарда жана чакан сезондук коңуштарда жашашат. Турак жай тегерек (кээде тик бурчтуу), бийик конус түрүндөгү чатыры пальма жалбырактарынан жана самандан жасалган, токулган дубалдары чопо менен капталган.
Салтуу кийим[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Салттуу кийим — жамбашка оролгон кездеме.
Тамак-аш[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Негизги тамак-аш — күрүч жана жүгөрүдөн ботко, фонио, банан, жашылчалар, балык.
Маданият[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Музыкалык фольклор, анын ичинде бий өнүккөн.
Гола элинин белгилүү инсандары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Тейлор, Чарльз (энеси жактан) — Либериянын президенти (1997—2003).
- Джонсон-Серлиф, Элен — Либериянын президенти (2006—2018).
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Андрианов Б.В. Гола // Народы и религии мира/ Глав. ред. В.А.Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С. 136
- Vogel S., People of Wood: Baule Figure Sculpture // "Art Journal", Vol. 33, No. 1 (Autumn, 1973), pp. 23–26
- Warren L. D'Azevedo, Common Principles of Variant Kinship Structures among the Gola of Western Liberia, American Anthropologist, New Series, Vol. 64, No. 3, Part 1 (Jun., 1962), pp. 504–520
- Warren L. d'Azevedo, Uses of the past in Gola Discourse // "The Journal of African History", Vol. 3, No. 1(1962), p. 12