Брегель, Юрий Энохович
Юрий Энохович Брегель (англисче: Yuri Bregel; 13.11.1925, Москва, РСФСР, СССР — 7.8.2016, Белмонт, Массачусетс, АКШ), советтик жана америкалык тарыхчы, чыгыш таануучу, иранист, түрколог, тарых илимдеринин кандидаты (1961).
Кыскача өмүр таржымакалы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Ю.Брегель 1925-жылы 13-ноябрда СССРдин борбору Москва шаарында туулган.
Улуу Ата Мекендик согуштун катышуучусу (1944–45-жж.).
Ю.Брегель МГУнун студенти кезинде, 1949––1954-жж. жалган жалаа менен камакка алынып, репрессияланган. Ал Орусиянын Пермь облусундагы “КизелЛаг” деп аталган сталиндик лагерде кармалган.
1954-жылы толук акталып, бошотулган.
1956-ж. МГУнун тарых факультетин аяктаган.
1957—1962-жж. ал Москвадагы “Чыгыш адабияты басмасында” котормочу, бир бөлүмдө редакция башчысы болуп иштеген.
1956–57-жж. жана 1962–1973-жж. ал СССР ИАсынын Чыгыш таануу институтунда Чыгыштын кол жазмаларын сактоо жана жарыялоо бөлүмүндө илимий кызматкер болуп иштеген.
1973-ж. “штаттык кызмат орду кыскартылгандыгына” байланыштуу иштен бошотулган соң, ал Израилге бозгунга (эмиграция) кеткен. [1]
Андан ары ал АКШга көчкөн.
Ю.Брегель 1979-ж. тартып АКШнын Блүмингтон университетинде (Индиана штаты) профессор болуп эмгектенген.
2016-жылы 7-августта ал Белмонт шаарында (АКШнын Массачусетс штаты) дүйнөдөн кайткан.
Илимий ишмердиги[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Ю.Брегель түркмөндөрдүн (Хорезм түркмөндөрү) этностук тарыхы, этногенез маселелери, социалдык курамы, абалы боюнча изилдөөлөрдү жүргүзгөн. Каракалпактардын тарыхынын фарсы тилдүү булактарда чагылдырылышы тууралуу изилдөөлөр жазган.
Ал фарсы тилиндеги жазма булактарды изилдеген ири илимпоз болгон. СССРде академик В.В.Бартольддун чыгармалар жыйнагын чыгарууга зор салым кошкон.
Ю.Брегель бир катар көрүнүктүү советтик жана америкалык чыгыш таануучуларга устаттык көиөк көрсөткөн.
Эмгектери:[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Землевладение у туркмен в Хивинском ханстве в XIX в. // СВ. – 1957. – № 3. – С. 123-137.
- Расселение туркмен в Хивинском ханстве в XIX в.: (По материалам архива хивинских ханов) // СНВ. – 1959. – Вып. 1. – С. 242-256.
- Племя сакар в Хивинском ханстве: (По документам архива хивинских ханов и хронике Баяни) // КСИВ. – 1960. – Вып. 38. – С. 59-68.
- Документ по истории туркмен из архива хивинских ханов // ПрВ. – 1960. – № 1. – С. 168-172.
- Сочинение Баяни "Шаджара-йи хорезмшахи" как источник по истории туркмен // КСИНА. 1961. – Вып. 44. – С. 125-157.
- Хорезмские туркмены в XIX в. – М., 1961.
- Архив хивинских ханов: (Предварительный обзор новых документов) // НАА. – 1966. – № 1. – С. 67-76.
- Некоторые итоги нашей дискуссии // Общее и особенное в историческом развитии стран Востока. – М., 1966. – С. 222–224.
- Документы архива хивинских ханов по истории и этнографии каракалпаков. – М., 1967.
- Новая рукопись сочинения Му'ин ад-Дана Натанзи // НАА. – 1968. – № 4. – С. 164-165.
- Термин вилайет в хивинских документах // ППВ. – 1968. – М., 1970. – С. 32-39.
- О создании биобиблиографического свода истории персидско-таджикской литературы // НАА. – 1970. – № 3. – С. 104-119 (совм. с Ю. Е. Борщевским).
- К изучению земельных отношений в Хивинском ханстве: (Источники и их использование) // ППВ. 1969. – М., 1972. – С. 28-103.
- Восточные рукописи в Казани // Там же. – С. 355-373.
- Стори Ч. А. Персидская литература / Пер. с англ., перераб. и доп. Ю. Э. Брегель. – Т. 1-3. –– М., 1972.
- An Historical Atlas of Central Asia (Leiden: Brill) 2003.
- Tribal Tradition and Dynastic History: The Early Rulers of the Qongrats According to Munis // Asian and African Studies. – 16/3 (1982).
- Turko-Mongol Influences in Central Asia // Turco-Persia in Historical Perspective / Ed. R. Canfield. – Cambridge University Press, 1991.
- Notes on the Study of Central Asia // Papers on Inner Asia. – 28, 1996.
- The Administration of Bukhara under the Manghits and Some Tashkent Manuscripts // Papers on Inner Asia. – 34, 2000.
Ал тууралуу адабият:[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Милибанд С.Д. Востоковеды России, XX — начало XXI века = Russian orientalists of the 20th and Early 21st Centuries: биобиблиографический словарь: в 2 кн. / С. Д. Милибанд. — М.: Восточная литература, 2008. –– ISBN 978-5-02-036364-9. –– Кн. 1: А — М. — 2008. — 968, [1] с. –– ISBN 978-5-02-036364-9. – С. 193.
- Петросян Ю. А. О. К. Дрейер и российское классическое востоковедение // ПВ. – 1998. – Вып. 9. – С. 549.