Дүйнөлүк Түрк Курултайы

Дүйнөлүк Түрк Курултайы (Düýnölük Türk Kurultaýy, دۉينۅلۉک تۉرک قۇرۇلتاي; каз. Дүниежүзілік Түркі Құрылтайы, Du'ni'eju'zilik Tu'rki Quryltai'y, دٷنٸەجٷزٸلٸک تٷرکٸ قۇرىلتايى; орус. Всемирный Тюркский Курултай, англ. World Turks Qurultai; түрк. Dünya Türk Kurultayı; ошондой эле Дүйнөлүк Түрктөрдүн Курултайы, Дүйнөлүк Түрк Курултайы жана Дүйнөлүк Түркий Курултайы деп которулган) түрк элдеринин эл аралык уюму.^[1] Дүйнөлүк Түрк Курултайы өзүн "бардык түрк элдерин маданий жана руханий интеграциялоо үчүн бириктирүүгө багытталган эл аралык саясий эмес платформа" деп мүнөздөдү. ^[2] Биринчи Дүйнөлүк Түрк Курултайы 2017-жылдын июль айында өткөрүлгөн. .^[2]

Максаттары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Дүйнөлүк Түрк Курултайынын максаттары уюштуруу комитети тарабынан биринчи жолугушуунун алдында айтылган.^[3]

Жалпы прогресс үчүн түрк элдеринин руханий жана маданий консолидациясы.
Түрк элдеринин өнүгүүсүнө жардам берүү.
Түрк элдеринин маданиятын сактоо жана калыбына келтирүү, алардын ортосунда туруктуу маданий байланыштарды түзүү.
"Дүйнөлүк Түрк Курултайын" үзгүлтүксүз эл аралык иш-чара катары бекитүү.
"Дүйнөлүк Түрк Курултайын" үзгүлтүксүз өткөрүүнү камсыз кылуу.

Дүйнөлүк Түрк Курултайы 2017[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Биринчи Дүйнөлүк Түрк Курултайын 2017-жылдын июль айында Кыргызстандын тоолорундагы Чолпон-Ата шаарында өткөрүү пландалган. Бардык түрк элдеринин өкүлдөрү, анын ичинде коомдук уюмдардын жетекчилери жана өкүлдөрү, илимпоздор жана искусство кызматкерлери чакырылган.^[3]

Ага 20 түрк элдеринен 160тан ашуун делегаттар, анын ичинде Кипрдик түрк жана Якутия жана Тыва республикаларынын өкүлдөрү катышты.^[4]

Казакстанга көчүү[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кыргызстандын Чолпон-Ата шаарында өткөн алгачкы жолугушуу жөнүндө отчеттордо, жолугушуу Казакстандын Алматы шаарына көчүп кеткенин билдирген.^[1]

Декларация биринчи Дүйнөлүк Түрк Курултайындагы делегаттардын ортосундагы сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы болгон жана төмөнкү декларацияларды камтыган:^[2]

Жогорку Эксперттик Кеңеш туруктуу негизде иш алып барган Дүйнөлүк Түрк Курултайынын аткаруучу агенттиги деп таанылуу;
Жалпы иш-аракеттердин багытын аныктоочу документ катары Курултайдын материалдарынын мазмунун эске алынуу ;
To promote the creation of a World Nomadic Culture Center on the territory of Kazakhstan (Astana), from each of the Turk peoples to provide thematic filling of its ethnic sections;
Дүйнөлүк Түрк Оюндарын дүйнөнүн ар кайсы өлкөлөрүндө туруктуу негизде өткөрүп турууну демилгелөө;
Бирдиктүү түрк алфавитин түзүү демилгесин мамлекеттердин Биринчи адамдарынын деңгээлинде көтөрүү;
Улуттук маданиятты жана баалуулуктарды сактоодо жана өнүктүрүүдө чакан түрк этникалык топторун колдоо чараларын көрүү. Айрыкча жоголуп бараткан түрк элдеринин тагдырына, тактап айтканда, шориялыктар менен тофаларга көңүл буруу;
Жаш муундар арасында түрк дүйнөсүн жандандыруу идеяларын жайылтуу максатында, Дүйнөлүк Түрк Курултайынын алкагында прогрессивдүү жаштардын Кеңешин түзүү.
Дүйнөлүк түрктөрдүн Курултайын жыл сайын өткөрүү;
Жогорудагы милдеттердин натыйжалуу аткарылышын камсыз кылуу үчүн, Мамлекеттин Биринчи инсанынын деңгээлинде оидер керек. Түрк элдерине көрсөткөн кызматы үчүн Дүйнөлүк Түрк Курултайынын көптөгөн катышуучуларынын “Түрк Эл Ата” статусун берүү жөнүндө бир нече жолу айткан демилгелерин колдоо сунуш кылынды.