Ибибио

	Ибибио
	; Ибибио салттуу кийимде ;
Мамлекеттер жана аймактар
	Бардыгы: 11 млн; Нигерия — 10 млн; Камерун ; Гана; 🇬🇶 Экватордук Гвинея; АКШ; Улуу Британия
Тили	ибибио
Дини	христиандар,; жергиликтүү салттуу ишенимдери
Расалык тиби	негроид
Тууган элдер	бенуэ-конго элдери

Ибибио (агбишера) – эл. Нигериянын түштүк-чыгышында (Кросс-Ривер жана Аква-Ибом штаттарында), ошондой эле Камерунда жана Экватордук Гвинеяда жашайт^[1].

Жалпы саны 11 миллиондон ашык адам. Басымдуу көпчүлүгү Нигерияда жашайт.

Тил[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ибибио тилинде жана анын эфик диалектисинде сүйлөшөт. Көпчүлүк англис тилин билет.

Дин[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Көпчүлүгү христиандар, бирок салттуу ишенимдердин жактоочулары да бар. Салттуу культтар – жаратылыштын рухтары (ндем), ата-бабалар, эң жогорку жаратуучу кудай Абасси.

Чарбалык иштер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кол менен иштетилген айыл чарбасы өнүккөн. Күрүч, ямс, маниок, жүгөрү, банан, какао, каучук, жержаңгак, кокос өстүрүлөт. Ошондой эле мал чарбасы (чочко, үй канаттуулар) жана балык уулоо да маанилүү.

Кол өнөрчүлүк[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Көркөм кол өнөрчүлүк: токуу, жыгачтан оюу, шуру менен тигүү, геометриялык формадагы томпок жана "чачтуу" маскаларын чыгаруу.

Турак жай[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Турак жай тик бурчтуу, өрүлгөн дубалдын сырты жана ичи чопо менен капталган^[2].

Коом[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Коомдук уюм тукумдардан жана чоң үй-бүлө жааматырынан турат. Салттуу эркектер жана аялдардын союздары сакталып калган. Эгиздөө системасы кеңири таралган.
Нигериянын саясий жана бизнес элитасынын арасында ибибио элинин көптөгөн өкүлдөрү бар.

Уруу топтору[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ибибио уруу топторуна жана өзүнчө урууларга бөлүнөт:

Чыгыш (ибибио өздөрү) — 25 уруу;

Батыш (ананг) — 14 уруу;

Түндүк (эньонг) — 2 уруу: нкалу жана окун;

Түштүк (экет) — 2 уруу: окобо жана орон;

Дельта (андони-ибено) — ибино;

Дарыялык (эфик).

Тарых[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Азыркы ибибио топтору ар кандай миграциялардын жана ассимиляциялардын натыйжасында түзүлгөн. 15-кылымдан баштап деңиз жээгиндеги уруулар европалыктар менен байланышып, кул соодасында ортомчуларга айланган, анын эң маанилүү борборлорунун бири Калабар шаары болгон.