«Вена» барагынын кодун көрүү

{{Адаштырба|Вена системасы}}
{{ОЖ 
 |макамы                    = Австриянын борбор шаары жана федералдык жери
 |кыргызча аталышы           = Вена
 |расмий аталышы             = {{lang-de|Wien}}<br>[[Баварлар|бав]]. Wean
 |баш ийгени                 = 
|сүрөт = Reichsbrücke Wien at night 2022-08-08 02.jpg
|сүрөт ачыктамасы = Рейхсбрүкке, Вена, Австрия.
 |өлкө                       = {{Желек|Австрия}} [[Австрия]]
 |герб                       = Wien 3 Wappen.svg
 |желек                      = Flag of Wien.svg{{!}}border
 |гербдин туурасы            = 
 |желектин туурасы           =
  |lat_dir =N |lat_deg =48 |lat_min =13 |lat_sec = 
  |lon_dir =E |lon_deg =16 |lon_min =22 |lon_sec =24 
  |CoordAddon= type:city(1631000)_region:AT
  |CoordScale=
 |ЯндексКарта=
 |өлкөнүн картасынын өлчөмү  = 0 
 |областын картасынын өлчөмү = 
 |аймактын картасынын өлчөмү = 
 |областын түрү              = 
 |област                     =  
 |таблицадагы област         = 
 |аймактын түрү              = 
 |аймак                      = 
 |ички бөлүнүшү              = 
 |башчысынын түрү            = Мэр жана Губернатор
 |башчысы                    = Михаил Лүдвик
 |негизделген күнү           = 1884
 |биринчи белгиленген        = 
 |мурунку аталышы            = 
 |берилген статусу           = 881
 |аймагы                     = 414,78
 |бийиктиги                  = 151 метр
 |ОЖ борборунун бийиктиги    = 151—542
 |климаты                    = 
 |расмий тили                = [[Немис тили]]
 |расмий тили2              = 
  |калкы                     = 2.002.821
  |элди каттоо жылы          = 2024
  |жыштыгы                   = 4326.1
  |агломерация               = 
  |улуттук курамы            = 
  |диний курамы              = 
  |этнохороним               = веналык
 |убакыт аралыгы             = +1
 |телефон коду               = + 43 1
 |почта индекси              = 1010—1239, 1400, 1450
 |Commons түрмөгүндө         = Vienna
 |сайты                      = http://www.wien.gv.at/
 |сайтынын тили              = de
 |сайтынын тили 2            = en
}}

'''Вена''' ({{lang-de|Wien}} {{IPA|[ˈviːn]}}, {{lang-bar|Wean}}, {{lang-la|Vindobona}}) – [[Австрия|Австриянын]] [[Федерация|федералдык]] [[Борбор шаар|борбору]]. Өлкөнүн башкы экономикалык, маданий жана илимий борбору; өзүнчө административдик бирдикти түзөт (федерация жери статусуна ээ). Калкы 1,6 млн (2006; шаар агломерациясында 2,1 млн). [[Дунай]] дарыясынын боюнда, Вена Токою тоо массивинин этегинде жайгашкан. Өлкөнүн башкы жолдор тоому. Шаар айланта магистралдар (анын ичинде автобандар) жана темир жол тармактары салынган. Эл аралык транзиттик мааниге ээ магистралдар: Франкфурт-наМайне В. Будапешт Стамбул, Варшава В. Милан, Берлин Прага В. Загреб. Ири жүк ташуучу авиаборбор. Эл аралык Вена-Швехат аэропорту, метрополитен бар. Деңиз порту.

== тарыхы ==
Байыркы кельттердин тургун жайы; б. з. 1-кылымынан римдик Виндобона (же Виенна) аскер лагери. 1221-жылдан шаар. 16-кылымда императорлор резиденциясы, бирок иш жүзүндө Габсбургдар мамлекетинин, 1804-жылдан Австрия империясынын (1867-1918-ж. Австрия-Венгриянын) борбору болгон. 18-кылымдын 1-жарымында Вена европалык маданияттын, айрыкча музыканын өнүккөн жери. 1848-49-ж. Австриядагы революциячыл күрөштүн очогу. 1918-жылдан Австрия Республикасынын борбору. Венага өлкөнүн жалпы өнөр жай өндүрүшүнүн <sup>1</sup>/<sub>3</sub> инен ашыгы туура келет. Машина куруу (транспорт, радиоэлектроника, электр-техника, станок, прибор куруу, айыл чарба машиналары), полиграфия, химиялык-фармацевтика, тигүү, текстиль, тамак-аш өнөр жай ишканалары иштеп, аялдардын модалуу кийимдери, трикотаж, шляпа, кооз эмеректер, музыкалык аспаптар чыгарылат. Шаарда Австриядагы эң ири нефть ажыратуучу завод иштейт. Ыйык Стефан собору (шаардын символу), роман, готика стилиндеги чиркөөлөр, ратуша, парк фонтандары менен сарайлар, Бельведер, вилла сакталган. Шаардын борбордук бөлүгүндө соода үйлөрү, газометрлер курулуп, эстеликтер (император Иосиф Пге, В. А. Моцартка Бурггартенде, И. Штрауска, Ф. Шубертке) тургузулган. Венанын тарыхый борбору жана Шёнбрунн сарайы Бүткүл дүйнөлүк мурастын тизмесине кирген. ИА, 100дөн ашык илимий-изилдөө институттар, илимий коомдор, университеттер, асем искусство академиясы, 53 ири китепкана (анын ичинде парламенттин, улуттук ж. б.), музейлер (анын ичинде табигый-тарыхый ж. б.), Альбертина, сүрөт галереясы, гравюра кабинети, мемориалдык музейлер (Й. Гайдн, В. А. Моцарт, Л. ван Бетховен, Ф. Шуберт, И. Штраус уулунун), З. Фрейддин үй-музейи, театрлар иштейт. Эки жылда бир бий, заманбап музыка, жыл сайын опера фестивалдары, 1982-жылдан «Бельведер» эл аралык вокалисттер конкурсу ж. б. өткөрүлөт. Дүйнөдөгү эң ири музыка басмасы «U niversal Edition» (1901) иштейт. 

<br><gallery>
Wien-Albertina-18-Erzherzog-Albrecht-Denkmal-2009-gje.jpg|Albertina
Wien-Burgtheater-004-1979-gje.jpg|Burgtheater
Wien-Fiaker-20-Michaelerplatz-2013-gje.jpg|Fiaker
Wien-Museumsquartier-26-Leopold-Museum-2009-gje.jpg|Museumsquartier
Wien-Stephansdom-132-innen-2007-gje.jpg|Stephansdom
Wien-Parlament-106-Fiaker-1979-gje.jpg|Austrian Parliament
Wien-Zentralfriedhof-02-Borromaeus-Kirche-Allee-2008-gje.jpg|Zentralfriedhof
Wien-Prater-12-Riesenrad-2007-gje.jpg|Prater
</gallery>

== Колдонулган адабияттар ==
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 2-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 9967-14-055-4

{{Европа өлкөлөрүнүн борборлору}}
[[Категория:Вена| ]]