«Эстебес Турсуналиев» барагынын кодун көрүү

{{Жазуучу
 |Ысымы                = Эстебес Турсуналиев
 |Расмий ысымы         = 
 |Сүрөт                =
 |Туурасы              = 
 |Сүрөттүн аталышы     = Эстебес Турсуналиев
 |Туулгандагы ысымы    = 
 |Кайман аты           = 
 |Туулган күнү         = 1931-жыл, 5-май
 |Туулган жери         = Арал айылы
 |Каза болгон күнү     = 2005-жыл, 11-октябрь
 |Каза болгон жери     = [[Бишкек (шаар)|Бишкек]], [[Кыргызстан]]
 |Жарандыгы            = СССР, Кыргызстан
 |Букаралык            =
 |Ишмердүүлүгү         = [[Төкмөчүлүк өнөрү|төкмө акын]], [[Акын|акын]], комузчу
 |Чыгармачылык жылдары = 
 |Багыты               = 
 |Жанр                 = 
 |Чыгарманын тилдери   = 
 |Дебют                = 
 |Премиялары           = 
 |Сыйлыктары           = «Ардак белгиси» ордени,«1941–1945-жылдардагы Улуу Ата Ме-кендик согуштагы каарман эмгеги үчүн», В.И.Лениндин туулган күнүнүн 100 жылдыгынын урматына «Каарман эмгеги үчүн» медалы, Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин Ардак грамоталары.
 |Кол тамгасы          = 
 |Bizdin.kg            = 
 |Сайты                = 
 |Уикитека             = 
 |Уикицитата           = 
 |Уикиказына           = 
}}
'''Эстебес Турсуналиев''' (5-май, 1931-жыл, [[Кара-Арча корукчасы|Кара-Арча айылы]] ([[Талас областы|Талас облусу]]) — 11-октябрь, 2005-жыл, [[Бишкек (шаар)|Бишкек]]) — белгилүү [[акын]], төкмө акын, комузчу. СССРдин эл артисти (1988-ж.)

== Өмүр баяны ==
Эстебес Турсуналиев — 1931-жылы 5-майда [[Талас областы|Талас облусунун]] [[Манас району|Манас районуна]] караштуу [[Кара-Арча корукчасы|Кара-Арча айылында]] туулган. Анын атасы Турсуналы [[Комуз|комузду]] жакшы черткен. Энеси Арпаян оозеки чыгармаларды мыкты билген [[жомокчу]], кошокчу болгон. Эстебес 9 жашында комуз чертүүнү үйрөнүп, 12 жашынан баштап өздүк-көркөм чыгармачылык ийримдерине, райондук, областтык жана республикалык кароолорго жигердүү катышып келген.

Ал кыргыздын [[Төкмөчүлүк өнөрү|төкмөлүк өнөрүн]], айтыштык салтты өнүктүрүп, [[Манасчы|манасчылык]] жөндөмүн [[Жапония]], [[Америка Кошмо Штаттары (АКШ)|АКШ]], [[Германия]], [[Түркия Республикасы|Түркия]], [[Орусия]], [[Канада]], [[Франция]], [[Румыния]], [[Венгрия]], [[Финляндия]], [[Швеция]], [[Швейцария]], [[Дания]], [[Тунис]], [[Алжир]], [[Сирия]], [[Йемен]], [[Вьетнам]], [[Лаос|Лаосто]] да көрсөтө алган.

Э.Турсуналиев кыргыз элинин фольклордук ырларын аткаруучу солист катарында Т.Сатылганов атындагы Кыргыз мамлекеттик филармониясында эмгектенип, фольклордук топ менен бирге Индияда, Бельгияда, Швецияда, Францияда, Японияда ж.б. өлкөлөрдө гастролдордо болгон.

Эстебес Турсуналиев филармониядагы 60 жылга чукул чыгармачылык өмүрүндө төкмөлүк өнөр менен айкалыштырып, "Акындын үнү", "Айтыштар", "Заман жарчысы", "Эскерүүлөр", "Ыр өмүрүм”, "Кайыңды" аттуу китептери жарыкка чыгарган.

Ага Кыргыз Мамлекеттик кон-серваториясынын фольклор бөлүмүнүн профессору деген наам ыйгарыл-ган.<br>
«Ардак белгиси» ордени, «1941–1945-жылдардагы Улуу Ата Мекендик согуштагы каарман эмгеги үчүн», В.И.Лениндин туулган күнүнүн 100 жылдыгынын урматына «Каарман эмгеги үчүн» медалы, Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин Ардак грамоталары менен сыйланган.<br>

Ал 2005-жылы 11-октябрда кан басым оорусунан 74 жаш курагында дүйнө салган. 

== Билими ==
* 1939-1946-жж. – Арал орто мектеби, 5-классынан баштап көркөмс 5-го класса өздүк-көркөм чыгармачылыгына катышкан;
* 1946-ж. – он беш жашар баланы Алымкул Үсөнбаев Эстебестин жөндөмдүүлүгүн байкап, Фрунзеге алып келген.
* 1947-ж. – 1946-жылы республикалык өздүк-көркөм чыгармачылыгынын олимпиадасынан улуу акын [[Алымкул Үсөнбаев]] анын өнөрүнө баа берип, Токтогул Сатылганов атындагы Кыргыз мамлекеттик филармониясына алып келген. Ошол жылы кыргыздын белгилүү [[Төкмөчүлүк өнөрү|төкмө акындары]] жана музыканттары – Алымкул Үсөнбаев, [[Карамолдо Орозов]], [[Туманов, Ыбырай|Ыбрай Туманов]], [[Атай Огонбаев, Талас району|Атай Огонбаев]], [[Калык Акиев]], [[Ысмайыл Борончиев]] жана башкалардын окуучусу болуп калган.

== Үй-бүлөсү ==
Аялы– Райгүл жана сегиз баласы бар: Съездбек, Насыпбек, Эркинбек, Таалайбек, Толкуна, Нурдин, Айнура, Нурлан.  

== Чыгармачылыгы ==
Анын чыгармалары 1950-жылдан баштап басма сөздө жарык көрө баштаган. 1952-жылдан өнөктөшү [[Тыныбеков Токтосун|Т.Тыныбеков]] менен комуздун коштоосундагы айтыш ырларын жаза баштаган. Биринчи поэтикалык жыйнагы «Акындын үнү» деген ат менен 1960-жылы басылып чыккан. Бир катар [[Ыр|ырлар]] жана [[Айтыш|айтыштар]] жыйнактарынын автору. Сегиз китептин автору.

== Сыйлыктары жана наамдары ==
* «1941–1945-жылдардагы Улуу Ата Ме-кендик согуштагы каарман эмгеги үчүн»;
* СССР Жазуучулар союзунун мүчөсү (1967);
* 1973–1975-жж. Э.Турсуналиев тарабынан даярдалган программалардын циклы Кыргыз ССРинин Токтогул Сатылганов атындагы Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болгон;
* Кыргыз ССРинин Эл артисти (1976);
* СССР Эл артисти (1988-ж.); 
* Кыргыз Республикасынын Эл депутаты (1990-ж.);
* Казак Республикасынын Эл артисти (1994); 
* Эл Аралык Руханият ассоциациясынын лауреаты (1999-ж.);
* Кыргыз Мамлекеттик консерваториясынын фольклор бөлүмүнүн профессору деген наамынын ээси.
* «Ардак белгиси» ордени;
* [[Ленин (Ульянов), Владимир Ильич|В.И.Лениндин]] туулган күнүнүн 100 жылдыгынын урматына «Каарман эмгеги үчүн» медалы;
* Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин Ардак грамоталары.
== Жарык көргөн китептери ==
=== Кыргыз тилинде ===
* Акындын үнү: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1960. – 55 б. 
* Заман жарчысы: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1972. – 125 б. 
* Эскерүүлөр. – Ф.: Кыргызстан, 1975. – 156 б. 
* Ыр – өмүрүм: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1978. – 226 б. 
* Кайыңды: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1981. – 104 б. 
* Ак таңдай: Ырлар жана эскерүүлөр. – Ф.: Адабият, 1991. – 159 б. 
* Айтыштар: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1973. 

== Шилтемелер ==
Актандайлар. Бишкек-2004.<br>
Манас району. Энциклопедия. Бишкек -2006.

==Колдонулган адабияттар==
* [[Кыргыз Республикасынын жазуучулары]]/Кыргызпатент.Түз.: М. Ааматов, А.Чекиров, Ө.Калыева. – Б.: 2011 ISBN   978-9967-26-379-6
* [http://www.knews.kg/ru/people/356/ Турсуналиев Эстебес] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6GtkmmVFh?url=http://www.knews.kg/ru/people/356/ |date=2013-05-26 }}
* [http://www.azattyk.org/content/kyrgyzstan_culture_estebes_poet/24090345.html Эл ырчысы Эстебес 80 жашка чыкмак]

[[Категория:Кыргыз Республикасынын жазуучулары]]
[[Категория:Инсандар]]
[[Категория:СССР эл артисти]]
[[Категория:Кыргыз маданияты]]
[[Категория:Кыргыз акындары]]
[[Категория:Акындар]]