Бухгалтердик отчёттуулук
Бухгалтердик отчёттуулук — чарба каражаттары, алардын булактарынын жана ишкананын (уюм, мекеме, фирма) жумуш жыйынтыгынын ал-абалын аныктоочу көрсөткүчтөр тутуму.
Ал ишкананын, уюмдун, мекеменин чарбалык эсебинин негизинде түзүлөт. Бухгалтериялык отчёттуулук мезгилдүү, айлык, чейректик жана жылдык болуп ажырайт. Мезгилдүү жана жылдык отчёттуулук көлөмүн жана формасын жыл сайын борбордук статистика башкармасы бекитет. Бухгалтериялык отчёттуулук жогорку жетекчи уюмдарга, насыялоочу, каржылоочу, мамлекеттик банк уюмдарына, борбордук статистика башкармасына, анын жергиликтүү уюмуна, жергиликтүү каржы органдарына тапшырылат. Каржы органдары отчёт маалыматтарынын негизинде ишкананын чарба ишин анализдеп, эсептешүү абалын тактайт да, пайдаланылбай жаткан мүмкүнчүлүктөрдү аныктайт.
Каржылык отчеттуулуктун түзүлүш максаты
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Каржылык отчеттуулук окурмандар тарабынан «бизнес, экономикалык ишмердүүлүк жана бухгалтердик эсеп жаатында жетиштүү билими бар жана маалыматты кылдат изилдөөгө даяр» болуш үчүн түзүлөт.[1][2] Каржылык отчеттор колдонуучулар тарабынан ар кандай максаттарда колдонулушу мүмкүн:
- Ээлер жана менеджерлер компаниянын мындан аркы ишине таасир этүүчү маанилүү бизнес чечимдерин кабыл алуу үчүн каржылык отчеттуулукка муктаж.[3][4] Каржылык анализ бул отчеттордун негизинде жүргүзүлүп, жетекчиликке сандар боюнча толугураак көз караш берет.[5] Бул отчёттор акционерлер алдында жетекчиликтин жылдык отчетунун бир бөлүгү катары да колдонулат.
- Бул отчеттор ошондой эле профсоюздар болгон учурда жетекчилик менен коллективдик келишимдерди түзүү же маяналарды, кызматтык өсүүлөрдү жана рейтингдерди талкуулоо үчүн кызматкерлерге керек.
- Потенциалдуу инвесторлор ишкердүүлүккө инвестиция салуунун максатка ылайыктуулугун баалоо үчүн каржылык отчетторду колдонушат. Инвесторлор көп учурда инвестициялык чечимдерди кабыл алууга мүмкүндүк берүүчү, адистер (каржылык аналитиктер) тарабынан даярдалган каржылык анализди колдонушат.[6][7]
- Каржылык мекемелер (банктар жана башка кредит уюмдары) компанияга жаңы айланма капиталды же карыз баалуу кагаздарын (мисалы, узак мөөнөттүү банк кредити же облигациялар) бериш керекпи же жокпу чечүү үчүн колдонушат, компаниянын кеңейүүсүн каржылоо жана башка маанилүү чыгымдар үчүн.[8][9]
- Акционерлер мезгил-мезгили менен акционердик капитал кандай башкарылып жаткандыгы жөнүндө маалымат сурашы мүмкүн, бул каржылык отчеттор (же акциялардын кыймылы боюнча отчеттор) түрүндө берилиши мүмкүн, анткени акционерлердин каржылык кызыкчылыктарында акционердик капитал натыйжалуу жана сарамжалдуу түрдө колдонулушу керек экенине ынануу, талаптагыдай кароо менен.[10]
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- «Кыргызстан» улуттук энциклопедиясы: 2-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 9967-14-055 -4
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Financial Statements: List of Types and How to Read Them. www.investopedia.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Financial Statements. www.wallstreetmojo.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ What Is an Annual Report?. www.investopedia.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Understanding the Basics of Financial Statements for Non-Accountants. 786vcpa.ca. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Annual Report Analysis: Definition, Components, Example, How to Do, Uses. www.strike.money. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Investment Analysis. www.financestrategists.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Financial Analysis: Definition, Importance, Types, and Examples. www.investopedia.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Objectives of Financial Statements. www.wallstreetmojo.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Financial Statements for Banks. www.wallstreetoasis.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Accounting standards and value relevance of financial statements: An international analysis. www.sciencedirect.com. Текшерилген күнү 25 -декабрь (бештин айы) 2024.