Виртуалдуу аныктык
Виртуалдуу аныктык (virtual reality (VR)-виртуальная реальность). Мультимедианын башка колдонмолоруна виртуалдуу аныктык кошулат, анда компьютер жасалма чөйрө түзөт жана интерактивдүү режимде айлана-чөйрөнү изилдеп, аны өзгөр¬тө алат. VR програмдык жабдыгынын эң жөнөкөй түрү жердин, ландшафт же имарат сыяктуулардын көлөмдүк көрүнүштөрүн чыгарып берет. Бул програмдык жабдыкты архитекторлор сунуш кылган конструкциясын көрсө¬түүдө колдонушат. VR програмдык жабдыктарынын кийинки түрлөрү жасалма чөйрөдө тажрыйба аткаруу үчүн атайын баш кийим, костюм жана колкап кийип алат. Баш кийим жасалма чөйрөнү көздүн алдына алып келип көрсөтөт. Костюм жана колкап виртуалдуу айлана-чөйрөдө буюмдарды кармоого жана тандоого мүмкүндүк берет. Эксперттердин айтуусуна караганда, келечекте костюм жытты да сездирүү менен контакты туюндуртат жана виртуалдуу дүйнөнү сездиртет. VR көлөмдүү электрондук оюндарды сунуш кылат. Мындай оюндарда атайын видео издегичтер машинеде генерацияланган айлана-чөйрөнү көрүүнү уюштурат. Электрондук оюн ландшафтын ичинде аткарылат, машине оюнунда датчиктер кыймылды жазып турат жана тиешелүү түрдө алдыга жүргөндө ландшафты өзгөртөт. Компаниялар VR ди коммерциялуу колдонуштар үчүн колдоно башташты. Мисалы, офистик эмеректер менен соода кылган компанияларда виртуалдык көргөзмө залдары болот. Анда коюлган эмеректерди кардарлар карап, керек болсо аларды жылдыруу менен бөлмөдөгү жайгашуусун көрө алат. Автомобиль жана учак куруучулар жаңы моделдерин текшерүү үчүн виртуалдуу прототиптерди колдонушат жана алар долбоорлоо убактысын кыскартышат. Ошондой эле компьютердин VR колдонмолору кызматкерлерди окутууда колдонулат. Тармактык VR үч өлчөм¬дүү сүрөттөлүштөрдү көрсө¬түүдө колдонулат, аларды интерактивдүү режимде иликтөөгө жана манипуляциялоого болот. Көпчүлүк тармакка негизделген VR колдонмолору VRML ди (виртуалдуу аныктыкты моделдөөчү тил) пайдаланып иштелип чыгат. VRML эмеректүү бөлмө сыяктуу үч өлчөмдүү сүрөттөлүштөрдү иштеп чыгууга мүмкүндүк берет. Чычканды кыймылдатуу менен VR бөлмөнүн ичинде басып жүрүүгө болот. Көп учурда VR оюндарда колдонулат, ошондой эле анын көп сандагы практикалык колдонмолору бар. Архитекторлор имарат жана бөлмөлөр¬дүн VR моделдерин түзүп, аларды клиенттерине курулуш аяктаганда имарат же бөлмө кандай көрүнө турганын көрсөтө алат.
Тиркемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Социалдык илимдерде жана психологияда виртуалдык чындык башкарылуучу чөйрөдө өз ара аракеттенүүлөрдү изилдөө жана кайра жаратуу үчүн экономикалык натыйжалуу куралды сунуш кылат.[1] Аны терапиялык кийлигишүү түрүндө колдонсо болот.[2] Мисалы, виртуалдык чындык экспозиция терапиясы (VRET) бар, бул экспозиция терапиясынын формасы, посттравматикалык стресс бузулуу (ПТСР) жана фобия сыяктуу тынчсыздануу бузулууларын дарылоодо колдонулат.[3] Мектеп окуучулары арасында тынчсыздануу бузулууларын дарылоодо видео көз айнек колдонуу менен VR-технологиясын колдонуунун изилдөөлөрү жүрүп жатат.[4]
Виртуалдык чындык эң көп көңүл ачуучу тиркемелерде, мисалы, видео оюндарда, 3D кинотеатрларда, тематикалык парктардагы, анын ичинде караңгы аттракциондордо, жана социалдык виртуалдык дүйнөлөрдө колдонулат.[5] Алгачкы кардарларга арналган виртуалдык чындыктын гарнитуралары видеоигр компаниялары тарабынан 1990-жылдардын башында-ортосунда чыгарылган. 2010-жылдардан баштап, Oculus (Rift), HTC (Vive) жана Sony (PlayStation VR) кийинки муундагы коммерциялык гарнитураларды чыгарышты, бул тиркемелерди өнүктүрүүнүн жаңы толкунунун башталышын билдирди.[6] Спорттук иш-чаралар, порнография, көркөм өнөр, музыкалык клиптер жана кыска метраждуу фильмдер үчүн 3D кинотеатр колдонулган. 2015-жылдан бери роликтүү чиркегичтер жана тематикалык парктар визуалдык эффекттерди тактилдик кайтарым байланыш менен айкалыштыруу үчүн виртуалдык чындыкты колдонуп келүүдө.
Психоз жана агорафобия менен ооруган адамдарга айлана-чөйрөдөн качууга жардам берүү үчүн виртуалдык терапия иштелип чыккан. Терапия учурунда колдонуучу гарнитура киет жана виртуалдык каарман ага психологиялык кеңештерди берет жана моделденген чөйрөнү изилдегенде аны жетектейт.
Медицинада виртуалдык хирургиялык чөйрө биринчи жолу 1990-жылдары иштелип чыккан.[7][8] Эксперттердин жетекчилиги менен виртуалдык чындык натыйжалуу жана кайра жаралуучу окутууну камсыз кылат.
Кошумча маалымат
[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Компьютер жана интернет: Энциклопедиялык окуу куралы. У.Н. Бримкулов, А.С. Өмүралиев, В.Ф. Бабак.-2004. ISBN 9967-14-014-3
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ X3D Graphics and VR. www.web3d.org. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ WebVR API. developer.mozilla.org. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Seven Myths on Crowding and Peripheral Vision. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Cyberpsychology And Schools: A Feasibility Study Using Virtual Reality With School Children. www.lavendercounselling.com. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ What Is Augmented Reality And Virtual Reality. fullonzen.com. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Wie Virtual-Reality-Brillen die Arbeit verändern. www.wiwo.de. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Medical virtual reality. The current status of the future. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ A haptic interface for virtual simulation of endoscopic surgery. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 18 -декабрь (бештин айы) 2024.