Джинсы
Джи́нсы - калың кебез кездемеден, чөнтөктөрүндө тигиштери бар шым. Биринчи жолу алар 17-кылымда сүзүүчү бардык өлкөлөрдө дээрлик бир убакта сынган парустардын калдыктарынан матростор тарабынан массалык түрдө чыгарылган. Башында алар боёксуз, көбүнчө ак, индиго түсү эң арзан боёк болуп калгандан кийин, алар көк болуп калган. Биринчи жолу 1853-жылы Леви Штраус тарабынан фермерлер үчүн жумушчу кийим катары тигилген[1].
Башында джинсы англиялык же америкалык өндүрүштүн кара куурай кенепинен жасалган, ал парустук флоттун азайышынан улам арзандаган. Дал ушул материалдын аркасында джинсы өзгөчө бышык кийим катары атак-даңкка ээ болду. Кийинчерээк кара куурай пахта менен алмаштырылып, дүйнөлүк модадагы "жынсы революциясынын" башталышында (1960-жылдары) кара куурай кездеме алардын өндүрүшүндө кеңири колдонулбай калган.
Этимология
[түзөтүү | булагын түзөтүү]"Джинсы" деген сөз американизмдин джинсы шымына негизделген орус формациясы. Артка 16-кылымда, джинсы, генуезиялык бумазеянын өзгөчө түрү, Европада диагоналдык токуу менен белгилүү болгон. Италиялык "генден" "jane" сөзү эски француз тилинде пайда болуп, ошол жерден англис тилине өткөн.
Материалдын аталышы Генуя топониминен түзүлгөн. Кездеменин өзү Францияда, Нимес шаарында (де Ним) өндүрүлгөн, Генуя боёкту - индиго менен камсыз кылган.
Бул сөз орус тилине 20-кылымдын экинчи жарымында кирген.
Тарыхы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Тарыхчылар джинсы шымдардын келип чыгышын көптөн бери алардын англис тилиндеги аталыштарынан байкашкан: джинсы жана джинсы. Биринчиси Франциянын бышык кездемелери менен атактуу болгон Ним шаарына, экинчиси - текстиль фабрикалары менен италиялык Генуяга багытталган.
Алгачкы джинсы шымдарды америкалык көчүрүүчүлөр алып келишкен. 5 чөнтөк, ар кандай нерселер үчүн 4 чөнтөк, 5-кичинекейинде чөнтөк сааты, же зажигалка, ошондой эле курал-жарактар үчүн праймерлер же алтын челектери сыяктуу майда нерселер болгон. Археологиялык изилдөөлөр азырынча эч нерсе бере элек; 17-кылымдын орто ченинде Генуядан Түндүк Европага (өзгөчө Англияга) бул түрдөгү арзан кездемелер жеткирилгендиги тууралуу жазма булактарда фрагменттүү маалыматтар гана сакталып калган. Сүрөттөр болжолдуу жынсы кийимдер (жынсы юбка кийген аял жана жынсы куртка кийген бала, тешиктери аркылуу жарык астарлары көрүнүп турат) искусство тарыхчылары тарабынан 17-кылымдын орто чениндеги белгисиз италиялык чебердин сүрөттөрүнөн табылган. шарттуу түрдө “көк джинсы чебери” деп аталат.
Кийинчерээк "жынсы" деп аталып калган кездеме Улуу Британияга Генуядан алынып келинип, шым тигилип, бүт Европага "джейн" же "жин" деген ат менен сатылган.
1750-жылы Джон Холкер "Франциянын текстиль өнөр жайынын үлгүлөр китебин" жараткан, анда заманбап джинсыга окшош шымдардын сегиз модели сүрөттөлүп, сүрөттөлгөн.
Болжол менен 1300 AD д. Франциянын Ним шаарында серж де Нимс тарабынан полотно жасалган. 150 жылдан кийин бул кездемеден джинсы тигилген "деним". Болжол менен 1492-жылы Христофор Колумбдун экспедициясы Индияга жаңы жол издеп жөнөйт. Кораблдердеги парустар да серж де Нимс кездемеден тигилген.
1597 - Генуя шаарынан италиялык моряктар кенеп шым кийип алышкан. Убакыттын өтүшү менен кенеп шым "гендер" же америкалык ыкма менен "жынсы" деп атала баштаган.
19-кылымдын орто ченинде ковбойлор жана алтын издегендер үчүн комбинезон катары пайда болгон, бүгүнкү күндө практикалык джинсы бүт дүйнөнү багындырды.
Чех тарыхчысы Петр Андрле белгилегендей, биринчи жынсы кийимди чех-моравиялык өнөр жайчы Густав Марбург Брунтал шаарында токуптур. Ал бул кездемени кенепти даярдоо технологиясындагы катадан улам кокусунан алган. Материалдар көп болгондуктан, 1876-жылы Венадагы көргөзмөдө сатууну чечкен. Ал жерден аны америкалык соодагер сатып алып, аны Леви Страусс жашаган шаарга алып барган.
20-май 1873-жылы Америкага 20 жыл мурун көчүп келген еврей соодагердин уулу Леви Страусс "бычак чөнтөгү, акчасы жана тыйындары бар кайышсыз жумушчу комбинезонду" жасагандыгы үчүн АКШнын Патент жана соода маркасы боюнча бюросунун №139121 патентин алган. Ал кезде Штраус Нью-Йоркто кездемелерди ийгиликтүү соодалап, Калифорнияга “алтындын” туу чокусунда көчүп барган: ал англиялык кенептен шым тигип, кенчилерге сатам деп күткөн. Шымдар суроо-талапка ээ болуп чыкты – калың, булгаарыдан эмес, пахтадан тигилген, жууганга жарай тургандай, үч чоң чөнтөгү бар, экөөсү алдында, бири артында, бири кичинекейи. Бул чөнтөк 1873-жылы Levi's джинсы шымында пайда болгон жана чөнтөк сааттары үчүн арналган. Левинин каталогдорунда ал дагы эле "саат чөнтөгү" деп аталат. Боёк катары ошол кездеги эң туруктуу индиго (кара көк) тандалган. Алгачкы джинсы 1,46 доллар турат. 21-кылымда аз бойлуу джинсылар популярдуу болуп баратат.
Классификация
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Ар бир өндүрүүчүсү джинсы өзүнүн маркалоо жана классификация бар болсо да, жалпы түрлөрү бар:
Джинсы түрлөрү
| Аты | Сүрөттөмө | |
|---|---|---|
| Slim Fit | Slim - сымбаттуу, толук ылайыктуу джинсы, бир аз бийик бел | |
| Regular Fit | Классикалык беш чөнтөктүү джинсы, үзгүлтүксүз жарактуу, классикалык түз буттуу джинсы шым, же ылдый жагында конус болушу мүмкүн | |
| Relaxed Fit | Бошоң туура | |
| Loose Fit | Wide джинсы - "түтүктөр", бүт узундугу боюнча эркин, өзгөчө түбүнө карай. | |
| Skinny | Арык, арык джинсы | |
| Easy Fit | Чоң жынсы, буту бир аз ичкерилген, бели жапыз | |
| Straight Fit | Түз туура. бүт узундугу боюнча дээрлик бирдей туурасы менен джинсы. Тар түз сызыктар да, эркин сызыктар да болушу мүмкүн. | |
| Low Waist | Төмөн бел | |
| Demi-denims | Деми-жынсы кийимдер котлетка да, тар джинсы шымга да ылайыктуу болуп кесилген. Биринчи жолу бул модель 2016-жылдын жазында Ксения Шнайдердин коллекциясында көрсөтүлгөн. | |
| Boot Cut | Узун жынсы шым, жамбашты тар, шымдын буту томугуна чейин кеңейет, бел сызыгы бааланбайт. Буттар тизеден ылдый бир аз кеңейип, өтүктү эки манжа менен жабыңыз | |
| Baggy | Багги стилиндеги джинсы шым (негизинен рэперлер кийет), абдан кенен, айрыкча белде | |
| Capris | Балтырдын ортосуна жеткен шым | |
| Галифе | Орнотулган шыйрактары жана жамбаштары катуу жалбыртталган | |
| Джегинсы | Абдан тар, джинсы менен леггинстердин ортосунда | |
| Basic | Классикалык ылайыктуу, беш чөнтөк, түбү бир аз ичкерилген, өтүктүн ичине кыстарылган же үстүнө (Батышты караңыз) |
Бут түрлөрү
| Аты | Сүрөттөмө | |
|---|---|---|
| 3D Leg | 3D кесилген бут | |
| Slim Leg | Буттун таманга туура келиши | |
| Straight Leg | Бут, бүт жол | |
| Tapered leg | Төмөн жагына ичкерилген шым |
Коддун түрлөрү
| Аты | Сүрөттөмө | |
|---|---|---|
| Zip Fly | Металл сыдырма | |
| Button Fly | Чычкан баскычы ("Болттордо") |
Денимдин түрлөрү
Жынсы кийимге мүнөздүү көрүнүш берген өзгөчөлүгү кездеменин боёосунда. Эреже катары, бардык кездеме боёлбойт, ийрүүнүн алдында жиптердин системаларынын бири, узунунан, негизгиси гана боёлот. туурасынан өтүүчү жип системасы боёлгон эмес. Ошондуктан, туура эмес жагынан кездеме алдыңкы жагына караганда кубарып кетиши мүмкүн.
- Джинс эң кымбат кездеме, орой, жуугандан кийин жумшак болуп калат.
- Chambris жынсы бир түрү болуп саналат.
- Сынган саркеч.
- Жан – арзан, тегиз боёлгон кездеме, жынсы кийимдин бир түрү, жиптери кыйгач чырмалышкан. Stretch (en) - эластан же ликра менен пахта.
- Табигый стрейч - рами (кытай чалкан), 45-55%, пахта менен.
- Экру (фр. écru) - боёлбогон пахта кездеме, табигый джинсы шым.
- Археологдор Перуда 6200 жылдык индиго боегу менен боёлгон кездеме табышты, ал азыр көк джинсы шымдарды жасоодо колдонулат.
СССРдеги джинсылар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Биринчи жолу джинсы СССРге 1957-жылы жаштардын жана студенттердин бүткүл дүйнөлүк фестивалында келген.
Баарыдан мурда москвалык жана ленинграддык жашоочулар джинсы шым менен таанышты, анда чет элдик туристтер жана студенттер баарынан мурда чыга башташты. Бул эки борбордон делегациялар чет өлкөгө көбүрөөк чыгып турган. Ошондуктан, батыш нерселер биринчи бул шаарлардын тургундарынын арасында пайда болгон жана порттордун бир катар - Одесса, Калининград, Владивосток. Ошондой эле, дал ушул шаарларда Beryozka дүкөндөрү биринчи жолу 1964-жылы ачыла баштаган, ал жерде джинсы да ассортиментте болгон.
Ошол эле жылдары джинсы орус жазуучуларынын жана акындарынын чыгармаларында айтыла баштаган: Василий Аксенов, Евгений Евтушенко. 1963-жылы Хрущев менен чыгармачыл интеллигенциянын атактуу жолугушуусунда Никита Сергеевич Андрей Вознесенскийди жолугушууга джинсы шым кийип келгени үчүн жемелеп айткан.
1961-жылы шылуундар Ян Рокотов менен Владислав Файбишенко валюталык операциялар боюнча атылып кеткен. Айыптардын бири катары джинсы шымдарды сатуу пайда болгон (Rokotov-Faibishenko-Yakovlev иши). 2013-жылы Нью-Йоркто продюсер Виталий Ализер тарабынан негизделген Rokotoff компаниясы советтик кара маркетчилердин элесине Rokotov жана Fainberg бренди менен джинсы шымдарын чыгарган.
Өндүрүш процесси
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кездеме сактоо
- Автоматтык кездеме кесуучу машиналар
- Боёк
- Джинсы колдонулгандай көрүнүш үчүн 3D элементтерин жана бүктөмөлөрдү кошуу
- Туруктуу бырыштарды колдонуу
- Джинсы кол кыргыч
- үзүндү
- Стилдөө (жогорку стресс чөйрөсүндө күч кошот)
- Кир жуу
- Жуу жана кургатуу
- Базарга джинсы шымдарды даярдоонун акыркы кадамдары
- Жандуу моделде шайкештикти текшерүү
- Сапатты текшерүү
- Салондо даяр джинсы шым
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Буровик К.А. Джинсы // Популярдуу нерселердин энциклопедиясы. Тарыхый дүкөн. - М.: Дрофа-Плюс, 2004. - С. 14-15. — 192 б. - 5000 нуска. — ISBN 5-9555-0279-3.
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Тышкы шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Эмне үчүн сизге джинсы кичи чөнтөк керек? aif.ru (14-октябрь, 2016-жыл). Текшерилген күнү 5-октябры, 2021-жыл. Түпнускасынан архивделген, 2021-жылдын 5-октябрында.
- Эски сүрөт джинсы шымдардын келип чыгышы боюнча сырдын пардасын көтөрдү Архивделген 23-сентябрь, 2010-жылы Wayback Machine сайтында
- Мода тарыхындагы революция: джинсы 17-кылымдагы Италиядан экени белгилүү болду, 2012-жылдын 12-февралындагы Wayback Machine сайтындагы архивдик көчүрмө
- Твилл (лат. sericus - жибек) - жиптердин диагональ менен өрүлгөн пахта, жибек же жасалма кездеме; Ал негизинен бир түстүү жана басылып чыгарылат.
- Je džínovina z Bruntálu?, URL: http://www.bruntal.net/2004111601-historik-je-dzinovina-z-bruntalu (жеткиликсиз шилтеме)
- Жынсы шымдын кичинекей чөнтөгү эмне үчүн? thequestion.ru. Текшерилген күнү 15 август 2019. Түпнускасынан архивделген 15 август 2019.
- Перуда 6000 жылдык «жынсы шым» табылды Infox.ru (16-сентябрь, 2016-жыл). Кирүү датасы: 2016-жылдын 21-сентябры. Түп нускасынан архивделген, 2016-жылдын 24-сентябры.
- Олег Сулкин. Атылган темир усталар бренд болуп тирилген. "Америка үнү" (9-июнь, 2014-жыл). Текшерилген күнү 3-апрель, 2018-жыл. Түп нускасынан архивделген, 3-апрель, 2018-жыл.