Жөнөкөй сан
Жөнөкөй сан — өзүнө жана бирге гана бөлүнүүчү бирден чоң оң бүтүн сан: 2, 3, 5, 7, 11, 13. Бир жөнөкөй санга да жана курама санга да кирбейт. Абдан чоң . жөнөкөй сан Мерсенн саны, ал 211213 -1 санына барабар. жөнөкөй сан. чексиз жана натуралдык сандардын бөлүнүүчүлүгүн чыгаруудагы негизги түшүнүк. Алсак сандардын бөлүнүүчүлүк теориясынын теоремасы боюнча бирден бөлөк каалагандай оң бүтүн сан жалгыз түрдө жөнөкөй сандардын көбөйтүндүсүнө ажырайт. жөнөкөй сан чексиз көп экендиги байыркы грек математиктерине эле белгилүү болгон. Анын далилдениши Евклиддин «Негиздер» аттуу жыйнагында берилген. груп жөнөкөй сан паларды үйрөнүүдө чоң мааниге ээ. 1837-жылы немис математиги П. Дирихле a+bx ариф. жөнөкөй сан прогрессиясында (мында x = 1, 2, ..., a, b өз ара жөнөкөй сандар) чексиз көп. бар экендигин далилдеген. Бул багытта алгачкы натыйжаны орус илимпозу П. Л. Чебышев алган. ошондой эле жөнөкөй сан. боюнча изилдөө иштерин жүргүзгөн илимпоздор: францУзундугу математик жөнөкөй сан Адамар (1896), белгиялык математик Ш. Ла Валле Пуссен (1896), 1937-жылы орус математиги И. М. Виноградов.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 3-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2011. 784 бет, илл. ISBN 978 9967-14-074 -5