Икебана

Икебана - (икэбана) япон жасалга-колдонмо искусствосунун түрү; гүл, өсүмдүктөрдөн турган композиция. Икебана искусствосу Японияга Түндүк Индиядан келген Шакьямуна Будданын сүрөтүн гүл менен кооздоодон келип чыккан. Японияда 15-кылымдын ортосунан баштап кеңири тараган. Икебананын өркүндөшүнө буддизмге синтоикалык ишеним жана эстетикалык-философиялык көз караш таасир берген. Мезгилге ылайык гүлдөр тандалып, окуяга (майрам, туулган күн, ж. б.) байланыштуу жана үй ээсинин көңүлүнө жараша жасалган. Негизинен икебана чай ичүүчү бөлмөнүн, үйдүн дубалдагы оюгуна (токонома) коюлган. 20-кылымда икебананын салттуу эстетикасын икебана искусствосунун чебери Унсин Охара кайрадан иштеп чыккан. Ал 1910-ж. башында морибан (иретсиз топтолгон гүлдөр) стилине негиз салган. Анда композиция тигинен узун, бийик эмес жалпак идиштерге жайгаштырылат. Өсүмдүктөрдү бекитиш үчүн металл тосмолуу цилиндр (сишю), кийинчерээк темир төөнөгүчтөр (кендзана) колдонулган. 1930-жылдарда дзэнэйбана (авангард стилиндеги гүлдөр) багыты өнүккөн. Анда солуган жана кургаган өсүмдүктөрдүн кооздугу ачылган; тропикалык өсүмдүктөр, куштун канаттары, темир, пластмасса, ийрилген жип, бактын бутактары, чырпыктары, жалбырактары ж. б. колдонула баштаган. 21-кылымдын башында Японияда икебананын 3 миңге жакын мектеби болгон. Заманбап икебана искусствосунда модерндик скульптуранын, авангарддык инсталляциянын, абстракциялык дизайндын таасири байкалат.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 3-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2011. 784 бет, илл. ISBN 978 9967-14-074 -5