Калемсап

Калемсап - бул бетке (көбүнчө кагаз) сыя из калтыра турган жазуу куралы.

Калемсап

Классификациясы

Калемдердин төмөнкү түрлөрү бар:

• фонтандык калемдер,
• шариктүү калемдер,
• капиллярдык калемдер,
• гель калемдер,
• ролик калемдер,
• биополимер сыясы бар калемдер. Шариктүү калемдер кээде "өчүрүлүүчү" сыяны колдонушат.

Термини жана тарыхы

Жазуу калемдери байыркы замандан бери, болжол менен биздин заманга чейинки 3000-жылдардан бери белгилүү, камыш сабагынан кесилген. Англис тилиндеги “pen” (калем, куштун жүнү) деген сөз латын тилинен “penna” (канаттуулардын жүнү) деген сөздөн келип чыккан, анткени тамыры курчуган каздын жүнү кеңири тараган. Биздин заманга чейинки VI кылымдан баштап. канаттуулар көптөгөн цивилизациялар тарабынан миң жылдан ашык убакыттан бери колдонулуп келген. Эң мыкты үлгүлөр канаттарынын эң чоң жүнүнө ээ болгон ак куулардын, үндүктөрдүн жана каздардын жүнүнөн жасалган. Помпейдин урандыларынан табылган археологиялык табылгалар жүнү колодон жасалган версияларды камтыйт, бирок алар 18-кылымдын аягына чейин кеңири тараган эмес. Бир кылымдан кийин, фонтан калемдери пайда болуп, алар үчүн капиллярдык системаны Нью-Йорктун статсионери Л.Э.Уотерман ойлоп тапкан.

Болжол менен 1944-жылы венгриялык Ласло Биро машиналар жана курал-жарактар ​​үчүн шариктүү подшипниктерди жасоонун эң акыркы ыкмаларына таянып, капиллярдык каналга шар механизмин кошуп, дүйнөгө шариктүү калемди киргизген.

Орусча «калем» термини (кол деген сөздөн келип чыккан) алгач калем кармагычты гана билдирген [1] - жазуу түзүлүшүнүн чыныгы жазуу бирдигинин (алмаштылуучу металл калемдин) туткасы катары колдонулган бөлүгү. "калем" деген сөз - "кол же кол менен кармоого ылайыкталган кандайдыр бир нерсенин же бир бөлүгү. Андан кийин "калем" деген сөз толугу менен ар кандай дизайндагы жазуу түзүлүшүнө колдонула баштады, бирок алмаштырыла турган калем буга чейин колдонулбай калган.

Жазуу куралдарынын эволюциясы

6000 жылдан бир аз ашкан, технологияларды жана жазуу ыкмаларын өзгөрткөн этаптар менен белгиленген жана кыскача айтканда, мындай көрүнөт:

• Биздин заманга чейинки 4000-3000-жж. - адам нымдуу чопо таблетканы коло же сөөк таякчасы менен тырмап алса.
• Болжол менен 3000-ж. б.з.ч. - Мисирдиктер өз чыгармаларында образдарды колдоно башташат. Папирус түрмөгүндөгү жазуулар ичке камыш щеткалары же калемпирлери менен түшүрүлгөн.
• 1300-ж. б.з.ч. Римдиктер жука мом жана стилус менен капталган жыгач плитканы колдонушат. Жазуу стилустун жалпак же тегеректелген арткы учу менен өчүрүлөт.
• 600-1800 – европалыктар курч калемди колдонуу жазуу стилин (кол жазма) өзгөрткөнүн аныкташкан. Алгач алар чоң тамгаларды гана колдонушса, кийинчерээк жазуу ылдамдыгын жогорулатуу үчүн кичине тамгалар кошулат. Биринчи жолу Испаниянын Севилья шаарында пайда болгон фонтан калеми (калем калеми) биздин замандын 600-жылдан 1800-жылга чейин жазуу куралы катары колдонулган.
• 1790-жылдар - Slate карандаш Франция менен Австралияда өз алдынча ойлоп табылган.
• 1800-1850 - металл фонтан калем 1803-жылы патенттелген, бирок патент коммерциялык максатта колдонулган эмес. Болот учтары 1830-жылдары коомдук колдонууга киргизилген. 19-кылымда металл калемдер калем калемдерди толугу менен алмаштырган. 1850-жылдары иридий, родий, осмий кошулган оор эритмелерден учтар жасоо жолу менен болот калемдердин сапаты жакшыртылганда каздын учтарын колдонуу кескин төмөндөгөн.
• 1884 - Камсыздандыруу агенти Льюис Эдсон Уотерман биринчи чыныгы фонтан калемин ойлоп тапкан.
• 1888-1916 - шариктүү калем принцибинин ойлоп табуу расмий түрдө 19-кылымдын акырына таандык. 1888-жылы Джон Лоуд патент алган, 1904-жылдын 3-майында - Джордж Паркер, 1916-жылы - Ван Вехтен Райсберг. Башка патенттерден айырмаланып, алар коммерциялык максатта колдонулган.
• 1940-жылдар - заманбап шариктүү калемдин ойлоп табуусу Жозеф Ласло жана Джордж Бирого таандык (жогоруда кара). 1943-жылы жайында биринчи өнөр жай нускалары жасалган. Патентке болгон укуктарды Британ парламенти сатып алган. Шариктүү ручка фонтанга караганда ыңгайлуу жана бышык болгондуктан, экинчи дүйнөлүк согуш учурунда аскер кызматкерлери тарабынан колдонулган.
• 1945-жыл – АКШ рыногуна шариктүү калем (патент берилгенден 57 жыл өткөндөн кийин) 12,50 долларга чыкты.Калем “суу астында жазган биринчи калем” катары сатылган. Ийгилик баш айланткан. Нью-Йорктогу универмаг 1945-жылдын 29-октябрында түшкү тамак учурунда 10 000ден ашык калем саткан.
• 1953 - Биринчи арзан шариктүү калемдер BIC Co компаниясынын негиздөөчүсү, шариктүү калем өндүрүүчү француз Барон Бич өндүрүш процессин өркүндөтүү аркылуу өндүрүштүк чыгымдарды олуттуу кыскартууга жетишкенде пайда болгон.
• 1962 - Японияда фломастер ойлоп табылган (жогоруда кара). 1960-жылдары фломастер Американын рыногуна кирип, аны басып алган. Калемдердин өндүрүшү фломастерлердин ар кандай модификацияларын, анын ичинде маркерлерди чыгаруу боюнча бөлүмдөр менен толуп кетти.
• 1963-жыл – биринчи ролик калеми япониялык Ohto Co тарабынан иштелип чыккан. 80-жылдардын аягында - 90-жылдардын башында технологиялык прогресс бардык жагынан роликтерди бир кыйла жакшыртты.
• 1984 - Гель калемдерди дагы бир жапон компаниясы, Sakura Color Products Corp ойлоп тапкан.
• 1990-жылдар - туткадагы басымды азайтуучу резиналанган беттери бар туткалар коомчулуктун жактыруусуна ээ.

Шариктүү калем

Венгриялык журналист Ласло Биро ойлоп тапкан. Журналист көп жылдар бою жашаган Аргентинанын шаарында мындай калемчелер анын атынан «биром» деп аталат, «биро» деген ат менен Европада да кеңири таралган.

Ал башында Улуу Британиянын Королдук Аскердик Аба күчтөрүнө арналган, анткени кадимки фонтандар бийиктикте учактарда иштечү эмес.

Шарик калемдердин эки түрү бар - бир жолу колдонулуучу жана кайра толтурула турган.

Жөнөкөйлүгүнө карабастан, шариктүү калем маанилүү окуяларга (туулган күн, жумушта көтөрүлүү, көңүл буруу белгиси ж.б.) белек катары популярдуулукка ээ болду. Ошондой эле, калем коомдун айрым чөйрөлөрүндө социалдык абалдын көрсөткүчү болуп калды. Мындай калемдер баалуу металлдардан жасалып, ар кандай асыл таштар менен толтурулат.

Маданият

• 1960-жылдардан бери Фишер нөлдүк атмосфералык басымда, нөлдүк гравитацияда жана экстремалдык температурада иштей ала турган Космос калемдерин иштеп чыкты. Иштеп чыкканга чейин, америкалык NASA аэрокосмостук агенттиги Айдагы программасы үчүн карандаштарды колдонгон, бирок акыркысы көбүнчө сынып, астронавт үчүн коркунуч туудурган (чиптер анын көзүнө кирип кетиши мүмкүн). Мындан тышкары, дарак кычкылтек атмосферасында өрт коркунучун көрсөткөн. Белгилей кетчү нерсе, бул калемдер космосто колдонула турган жалгыз калемдер эмес, кадимки шариктүү калемдер да жакшы иштейт ([1], астронавт Педро Дук).
• Кызыктуу анекдот легендасы дагы бар, ага ылайык НАСА салмаксыздык үчүн атайын шариктүү калемди иштеп чыгууга миллион доллар сарптаган, ал эми орустар карандашты космосто колдонушкан. Бул "исал" адатта маселени чечүүдө рационалдуу мамиленин иллюстрациясы катары келтирилет. Анын эч кандай реалдуу негиздери жок [2].
• Тескери учу менен өз сыяңызды өчүрө турган калемдер 1980-жылдардын башынан 1990-жылдардын башына чейин "атка" айланган. Көк, кара жана кызыл сыя менен өндүрүлгөн. Сыянын сапаты начар болгондуктан, кепилденбеген “өчүрүү” жана конкреттүү колдонуунун жоктугунан калемдер дээрлик колдонулбай калды.
• Японияда[3] пайда болгон жана бүткүл дүйнөгө тараган абдан популярдуу хобби бар - калем айлануу, же "калемди буроо". Бул манипуляциянын бир түрү, анда негизги ролду калем жана манжалардын эпчилдиги ойнойт.
• 21-кылымдын башында «тактикалык калемдер» кеңири тараган. Негизи, капкагы бар жөнөкөй калемдер, бирок алюминийден, титандан же дат баспас болоттон жасалган. Алар корпустун дубалдарынын олуттуу калыңдыгы, ар кандай жүктөргө максималдуу туруштук берүүсү менен айырмаланат, бул аларды жез буттары-явара катары колдонууга мүмкүндүк берет.
• Көбүнчө аудио кассеталар магнитофондун магнитофондук механизми иштебей калган учурда шариктүү калемдер менен кайра оролгон.

Калем киргизүү менен компьютер

Калемге окшош атайын манипулятор компьютерге кол менен жазылган маалыматтарды киргизүүгө мүмкүндүк берет. Андан тышкары, киргизилген сүрөттөр оптикалык белгилерди таануу системасы аркылуу чечмелениши мүмкүн.

Эскертүүлөр

1. М. Д. Феллер. Как рождаются и живут слова. — М.: Просвещение, 1964. — 194 с.
2. ↑ Чем пишут в космосе?. Дата обращения: 9 августа 2012. Архивировано 2 сентября 2012 года.
3. ↑ О пенспиннинге. Дата обращения: 22 января 2014. Архивировано 2 февраля 2014 года.

Шилтемелер

История инструментов для письма, Екатерина Кох, «Наука и техника», n-t.ru