Каттама
 Каттама
| |
 | |
| Тамактын улуттук ашканасы: | |
|---|---|
|
Кыргыз ашканасы | |
| Пайда болгон өлкөсү |
Казак жана Түрк ашканасы |
| Курамы | |
| Негизги курамы: |
Ун |
| Кошумча курамы: |
Суу жана туз |
| Katmer (bread) | |
Каттама – жука жайылган камырдын бетине сары май же каймак сүйкөлүп, бир нече катталып бышырылган нан. Каттаманын негизги курамына: ун, суу жана туз кирип, Казак жана Түрк ашканасында көп кездешет.
Жасалыш ыкмасы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Каттама ачыбаган жаңы камырдан жасалат. Анын пияздуу каттама (камыры пияз чыкка жуурулат), жыттуу каттама (камыры сүткө жуурулуп, зире, сейдене кошулат) жана башка түрү бар. Катуу жуурулган камыр тыныккан соң, бөлүктөлүп, бетине каймак же май сүйкөлүп, жумурулап катталып, төгөрөктөп оролуп, кайрадан жука жайылат. Каттаманын кабаты көп болуусу үчүн жогорку ыкма дагы 2–3 ирет кайталанат. Казанга (кээде көмөч казанга) азыраак сары май куюп, кызыганда камырды салып, адегенде наркы бетин, анан берки бетине оодарып, кызарганча бышырат. Чети жабышып кетпес үчүн улам кашыктап май куят. Каттаманын кабаты канчалык көп болсо, ал ошончолук даамдуу болуп, жегиликтүү келет.
Бул ачыткы камырынан жасалган нан, көмөч казанга көп сары май же каймак - майлуу каймак. Көбүнчө пияз толтурулган каттама бар. Аларды даярдоо абдан оңой, ошондуктан көп үй-бүлөдө кадимки нанды алмаштырышат. Аларда жаңы жашыл пияздын болушу да адаттан тыш даамды кошот: кууруу учурунда ал бир аз жумшак болуп калат, бирок жалпысынан табигый даамын сактап калат.
Ачытманы ысытылган сууга суюлтулуп, туз кошуп, коюу камыр жууруп, ачытуу үчүн жылуу жерге 3-4 саатка коёт. Ачытуу процессинде камыр эки жолу жуурулат. Даяр болгон кычкыл камырды булочка кылып кесип, жайып, кесме сыяктуу, майдаланган сары май менен куурулган көк пиязды тегиз катмар кылып салып, тоголоктоп, 3-4 жолу шар түрүндө бүктөйбүз. Андан кийин кайра 1 см калыңдыктагы тегерек торт түрүндө жайылып, казанга азыраак майга куурулат. Сорпо өзүнчө берилет.
Мындай торттор бардык эт тамактарына жана жашылчаларга да жарайт. Сырты кытырак, ичи жумшак текстура каттаманын негизги өзгөчөлүгү болуп саналат.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104 -9