Ла Газет
Падышалык патент алган биринчи француз гезити 1631-жылдын 30-майында негизделген La Gazette болгон. Бул дата француз журналистикасынын шарттуу туулган күнү болуп эсептелет. Апта сайын чыгуучу La Gazette расмий маалыматтын ишенимдүү жана таасирдүү булагы болгон. Француз революциясына чейин ал Францияда саясий мазмундагы үлгү гезит болуп эсептелген.
1631-жылы Рено "Падышалыктын ичинде жана анын тышында болуп жаткан жана болуп жаткан бардык окуялардын жаңылыктарын жана эсептерин басып чыгарууга жана сатууга" падышанын уруксатын алат. La Gazette кош монополияга ээ болду: расмий саясий жаңылыктарды жана кулактандырууларды жарыялоо.
Мазмуну[түзөтүү | булагын түзөтүү]
La Gazette биринчи саны падышага ыраазычылык менен ачылды, андан кийин бир жума мурун Рим менен Атверпенден кабарлар чыкты. Кийинчерээк гезиттин негизги мазмунун расмий булактардан алынган эл аралык кабарлар түзгөн. Маалымат берүүчү кардинал Ришелье өзү болгон.
Көп өтпөй эл аралык жаңылыктар француздардын аскерий жеңиштери жөнүндөгү кабарлар, соттун жашоосундагы жаңылыктар, дипломатиялык билдирүүлөрдүн кыскача баяндамасы жана бир аз экономикалык маалыматтар менен толукталды. Франциянын ички иштери женундегу кабарлар акыркы бетте басылган. La Gazette редакциялык жаңылыктарды басып чыгарган жок; Ришелье комментарий берүүдөн баш тартты. La Gazette бийликтин органы жана расмий кабарлардын тизмеси эле.
Алгач La Gazette чакан китеп форматындагы 4 беттик басылышы болчу. Беттеги биринчи баш тамга кооздолгон. Четтерге рубрикалар коюлган. Бөлүмдөрдүн аталыштары азырынча жок. Белгилүү бир өлкөдөн келген маалыматтын башында окуя болгон жер жана дата көрсөтүлгөн. 1634-жылдан тарта «Өзгөчө кабарлар» деген тартипсиз тиркеме чыгып, алар айрым өзгөчө жагдайларга байланыштуу басылып чыккан. 1740-жылдары гезиттин көлөмү 12 бетке чейин өсүп, тиражы 300дөн 800 нускага чейин өзгөргөн.
Популярдуулугу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
La Gazette окурмандар менен чоң ийгиликке ээ болду: ал жөнүндө сотто да, Париждин секулярдык салондорунда да, адабий салондордо да сөз болгон. Мындай ийгилик атаандаштарды жана көрө албас адамдарды ыраазы кыла алган жок, интригалар Ренодо каршы башталды. Бирок Людовик XIII менен Ришельенин үнсүз камкордугу гезитти сактап калган.
Тарыхта[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Ренодо өлгөндөн кийин, бизнес анын уулдарынын колуна өтүп, алар La Gazette расмий мүнөзүн сактап калган. Жаңы король Людовик XIV тушунда расмий басма сөз органы катары La Gazette позициясы бекемделген. Людовик XIV мыйзамсыз жана оппозициялык басма сөзгө карата саясатты катуулаткан, бул La Gazette монополиясынын күчөшүнө өбөлгө түзгөн.
18-кылымдын аягында La Gazette 1915-жылга чейин 285 жыл бою күнүмдүк басылма болуп турган.
Шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Исторические особенности возникновения и развития французских газет. «Ла Газетт» - средство просвещения и пропаганды.[1]