Линда Лингл

Википедия дан

Линда Лингл, кыз кезинде Каттер (англ. Linda Lingle (Cutter); 4 июнда 1953, Сент-Луис, Миссури төрөлгөн) — америкалык саясатчы, АКШ Республикалык партиянын өкүлү. 2002 жылдан 2010 жылка чейин Гавайи штатынын губернатору. Жогорку кызматта биринчи аял жана биринчи жөөт болгон.

Жаш кези, билими жана алгачкы карьерасы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Линда Каттер 1953-жылы Сент-Луисте (Миссури штаты) Милдред менен Ричард Каттердин[1] үй-бүлөсүндө үч баланын ортосунда туулган. Линда орто мектепте окуп жатканда Каттерлер Түштүк Калифорнияга көчүп кетишкен жана көп өтпөй ата-энеси ажырашып кетишкен[2]. Ал убакта кыз 12 жашта эле. Андан кийин бир нече убакыт бою ал чоң ата жана чоң энеси менен, жана андан кийин уунадүкөн[1] башкарган байкеси Джеральд Каттер менен жашаган.

1971-жылы «Шерман Оукс» орто мектебин аяктагандан кийин Линда Нортридждеги Калифорния Мамлекеттик Университетинин бөлүмүнө[1] кирип, 1975-жылы журналистика факультетин артыкчылык диплому менен аяктаган. Окуу учурунда ал биринчи күйөөсү[2] болгон Чарльз Линдл менен таанышкан. Бир жылдан кийин ажырашышат, бирок Линда күйөөсүнүн фамилиясын сактап калган[1]. Ал учурга, анын атасы, мурдагы фармацевт, бир тууганынын унаа бизнесине кошулуп, Гавайиге барып, ал жерде фирманын филиалын ачкан. Линда анын артынан Гавайиге жөнөйт. Алгач Гонолулуда жүк ташуучу айдоочулардын жана мейманканалардын жумушчулар профсоюзунун коомчулук менен байланыш бөлүмүнүн кызматкери болуп иштеген, андан кийин Молокайга көчүп барып, жергиликтүү Molokai Free Press гезитин негиздеген[2].

Жергиликтүү саясаты[түзөтүү | булагын түзөтүү]

1980-жылы Лингл саясат жүргүзүү үчүн журналистика карьерасынан баш тартат. Ал Молокай тарабынан Мауи округдук кеңешине шайланып, он жыл бою ошол органда улам-улам Республикалык партиянын жалгыз өкүлү болгон. 1985-жылы ал кайрадан үйлөнгөн - өзүнөн 26 жаш улуу юрист Уильям Крокетке. Бул нике он жылдан кийин ажырашуу менен аяктаган[1]. Мурунку никедегидей эле, бул никеде балдары болгон эмес[2].

1990-жылы Мауинин республикалык мэри Ганнибал Табарес эки мөөнөт иштегенден кийин бул кызматтан кеткен. Линда Мауинин мурунку мэри жана Гавайинин Өкүлдөр палатасынын спикери Элмер Карвальо Лингле менен кызмат үчүн күрөштө күтүүсүз жеңишке жетип, Мауи округунун эң жаш мэри жана 37 жашында ушул кызматты ээлеген биринчи аял болду[3]. 1994-жылы Лингл демократиялык партиянын талапкери жана райондук кеңештин мүчөсү Горо Окаманы[4] жеңип алып, мэрдин кызмат ордуна шайланган. Мэр катары ал туризм тармагында олуттуу өсүшкө жетишип, жумушсуздуктун деңгээлин төмөндөткөн, бул мамлекеттин экономикасы токтоп турган шартта "Мауинин укмушу" деп аталып калган[1].

Штат саясаты[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Линглдин Мауинин мэрлигиндеги экинчи жана акыркы мөөнөтү 1998-жылы аяктаган. Эки жыл мурун, ал Гавайинин губернатору кызматына киришүү үчүн шайлоо өнөктүгүн баштаган. Ага учурдагы губернатор, демократ Бен Кейтано каршы болуп, өзүнүн позициясын 5 миң добуш (1 пайыз[2]) айырмасы менен коргогон. Шайлоодон бир нече ай өткөндөн кийин, Лингл расмий түрдө Гавайидагы Республикалык партиянын лидери болду, ал эми 2000-жылы анын партиясы Мамлекеттик Өкүлдөр Палатасында депутаттардын санын 12ден 19го чейин көбөйттү[1] - Гавайи мамлекеттик статуска ээ болгондон берки партиядагы эң ири фракция. Штаттын ичинде партиянын мүчөлөрүнүн саны 4 миңге көбөйгөн[3].

2002-жылы кезектеги губернатордук шайлоодо Лингл өзүнүн демократиялык атаандашы Мэйзи Хироного караганда кыйла ийгиликтүү өнөктүк жүргүзүп, 17000 добуш айырмасы менен жеңишке жетип, ошол штаттын губернатору кызматында биринчи аял жана Америка Кошмо Штаттарынын бүткүл тарыхында экинчи жөөт-губернатору болот. Линглдин үгүт өнөктүгүндө экономикалык өсүш жана коррупцияга каршы күрөшүү темалары камтылган. Анын кызматтагы эң дымактуу долбоору, элдик билим берүү тутумун реформалоо программасы, демократтар көзөмөлдөгөн мыйзам чыгаруу органынын каршылыгынан толугу менен ишке ашпай калат[2]. Лингл архипелагдын аралдарын бириктирип турган паром линиясын орнотуу жөнүндөгү мыйзамдын кабыл алынышында да чоң роль ойногон; бул долбоор Гавайинин экологиясына терс таасир тийгизүүдөн чочулаган көптөгөн каршылаштарга ээ болгон, бирок губернатор паром үчүн күрөш учурунда көптөгөн көйгөйлөрдү чече алды[5].

Жалпысынан, Лингл биринчи губернатордук мөөнөтүндө Гавайиде чоң популярдуулукка ээ болгон жана 2006-жылы өткөн губернатордук шайлоодо 63% добуш менен ири айырма менен жеңип чыккан. Бул ага 2010-жылга чейин губернаторлук кызматты аркалоого мүмкүнчүлүк берди. 2008-жылы Республикалык партиянын Улуттук курултайында ал Сара Пейлинди колдоп, кийинчерээк демократтардын саясий чабуулдарына шылтоо болгон. Экинчи мөөнөтүнүн аягында Гавайидеги коомдук пикирди сурамжылоодо анын рейтинги төмөн болгон[6].

Андан аркы карьерасы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

2010-жылы экинчи губернатордук мөөнөтүн аяктагап кеткенден кийин, 2011-жылы Лингл Гавайи штатынын АКШ Сенатындагы бош орунуна кандидатурасын көрсөтөт[6]. Демократиялык партиянын атынан, 10 жыл мурун губернатордук шайлоодогудай эле, ага Хироно каршы болот жана бул жолу президент Барак Обама колдогон демократиялык талапкер жеңишке жетишип, өз штатынан чыккан биринчи аял сенатор болуп калат[7].

2015-жылдын башында Лингл Иллинойс штатынын губернатору Брюс Раунердин[8] башкы кеңешчиси болуп дайындалып, 2016-жылдын июль айына чейин ушул кызмат орунда иштейт[9]. 2017-жылдын июнь айында мурунку губернатор Гавайи университетинин Камкорчулар кеңешине кирген[10].

Эскертүүлөр[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Dan Boylan. Governor Linda Lingle (англисче). Текшерилген күнү 19 -май (бугу) 2020. Түп булактан архивделген күнү 3 -март (жалган куран) 2016.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Robert D. Johnson. The Encyclopedia of Jewish Women: Linda Lingle. Текшерилген күнү 19 -май (бугу) 2020.
  3. ↑ 3.0 3.1 Lynda Arakawa. Linda Lingle: 4 years perfecting her pitch (англисче). Текшерилген күнү 10 -июль (теке) 2020. Түп булактан архивделген күнү 11 -июль (теке) 2020.
  4. ↑ Gary T. Kubota. Maui honors councilman’s legacy (англисче). Honolulu Star-Bulletin (29 May 2004). Текшерилген күнү 19 -май (бугу) 2020.
  5. ↑ Michael Stein. 10 Most Intriguing People. Linda Lingle (англисче). Maui No Ka 'Oi Magazine(жеткиликсиз шилтеме — 'тарыхы) (May-June 2008). Түп булактан архивделген күнү 7 -июль (теке) 2012.
  6. ↑ 6.0 6.1 Aaron Blake. Former governor Linda Lingle to run for Senate in Hawaii (англисче). The Washington Post (11 October 2011). Текшерилген күнү 11 -июль (теке) 2020.
  7. ↑ Mazie Hirono becomes Hawaii's first female Senator (англисче). USA Today (6 November 2012). Текшерилген күнү 11 -июль (теке) 2020.
  8. ↑ Rauner Imports Former Hawaii Governor To Be Top Aide (22 -январь (үчтүн айы) 2015). Текшерилген күнү 10 -июль (теке) 2020.
  9. ↑ Ex-Hawaii Gov. Linda Lingle says aloha to Rauner administration (англисче) (1 July 2016). Текшерилген күнү 11 -июль (теке) 2020.
  10. ↑ Hawai'i Pacific University Board of Trustees Announces Chairman of the Board and New Board Member (англисче) (7 June 2016). Текшерилген күнү 11 -июль (теке) 2020. Түп булактан архивделген күнү 11 -июль (теке) 2020.

Шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

"https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Линда_Лингл&oldid=418265" булагынан алынды