Магнит талаасынын чыңалышы

Магнит талаасынын чыңалышы – магнит талаасын сан жагынан мүнөздөөчү вектордук чоңдук ([[Image:]]). Магнит талаасынын чыңалышы чөйрөнүн жана талаада жайгашкан заттардын магниттик касиеттеринен көз каранды эмес. Вакуумда Магнит талаасынын чыңалышы магнит индукциясы менен дал келет жана СГС бирдиктер системасында [[Image:]]=[[Image:]], Эл аралык бирдиктер системасында (СИ)[[Image:]][[Image:]]=[[Image:]] – магнит турактуулугу. Чөйрөдөгү магнит талаасынын чыңалышы [[Image:]] (СГСте) же [[Image:]]– J (СИде), J – чөйрөнүн магниттелиши. Эгер чөйрөнүн магниттик өткөрүмдүүлүгү [[Image:]]ну киргизсек, анда изотроптуу чөйрө үчүн [[Image:]]=[[Image:]], Магнит талаасынын чыңалышынын СИдеги бирдиги – А/м, ал эми СГСде – эрстед (Э); 1Э. Магнит талаасынын чыңалышынын өткөргүчтөгү I ток күчүнө жана өткөргүчтүн формасынан көз каранды: I тогу бар түз өткөргүчтүн магнит талаасынын чыңалыш [[Image:]], а – борбордон өткөргүчкө чейинки аралык; тегерек токтун борборунда [[Image:]] (R – тегеректин радиусу); соленоиддин огунун борборунда [[Image:]] (n – соленоиддин узундук бирдигиндеги оромолордун саны). Бир чөйрөдөн экинчи чөйрөгө өткөндө магнит талаасынын чыңалышы тангенстик түзүүчүсү [[Image:]] өзгөрбөйт.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7