Фрилансер
Фрилансер — бул сөз эң биринчи жазуучу Вальтер Скоттун «Айвенго» деген чыгармасында колдонулуп, анда бул «жалданып иштеген аскер» деген мааниде болгон. Кыргызчага сөзмө-сөз которгондо «эркин найзакер» дегенди түшүндүрөт.
Фрилансер – өз үйүнө отуруп алып, бир эле учурда бир нече ишканага иштей алган адам. Ал кайсы бир компаниянын штатына кирип, дайыма иштебейт. Жумушту адатта интернет аркылуу табат. Фрилансерлер көбүнчө журналистикада, архитектурада, дизайн, жарнама, фото-видео тартуу тармактарында иш алып барышат. Азырынча Европа, Орусия жана Кыргызстанда деле кеңири жайылууда.
Фриланс практикалары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Компенсация
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Өнөр жайга жараша фриланс ишинин практикасы ар кандай жана убакыттын өтүшү менен өзгөрүп турат.[1][2] Консалтинг сыяктуу кээ бир тармактарда фрилансерлер кардарлардан жазуу жүзүндөгү келишимдерге кол коюуну талап кылышы мүмкүн.[3][4] Журналистика же жазуучулук сыяктуу иш менен алектенгенде, фрилансерлер өз репутациясын же басылма менен мамилелерин бекемдөө үчүн акысыз иштей алышат же "заказ боюнча" ишти аткара алышат.[5][6]
Фриланс иши үчүн акы төлөө да өнөр жайдан, көндүмдөрдөн, тажрыйбадан жана жайгашкан жерден көз каранды. Фрилансерлер күнүнө, саатына, бөлүктүк төлөм же долбоор боюнча акы ала алышат.[7] Кээ бир фрилансерлер кардар үчүн жыйынтыктардын баалуулугуна негизделген баа коюу ыкмасын колдонушат, туруктуу ставка же гонорардын ордуна.[8] Тегерегиликке жараша төлөө алдын ала, белгилүү бир пайыздык чен менен же жумуш аяктагандан кийин жүргүзүлүшү мүмкүн. Кыйла татаал долбоорлор үчүн келишимде этаптарга же жыйынтыктарга жараша төлөм графиги көрсөтүлүшү мүмкүн. Фрилансердик иштөөнүн бир кемчилиги - бул кепилденген төлөмдүн жоктугу, жана иш өтө туруксуз болушу мүмкүн.[9] Төлөмдү камсыз кылуу үчүн көптөгөн фрилансерлер өздөрүн коргоо үчүн онлайн төлөм платформаларын колдонушат же жоопко тартууга мүмкүн болгон жергиликтүү кардарлар менен иштешет.
Автордук укуктар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Клиенттин атынан чыгарма түзүлгөн учурда анын ээлик кылынышы маселеси жаралат. Бул маселе өлкө боюнча айырмалары бар автордук укук мыйзамдары менен жөнгө салынат.[10] Кээ бир өлкөлөрдө, адатта, ээлик укугу кардарга таандык, ал эми башкаларында – фрилансер авторго.[11] Келишим аркылуу жалдоо менен түзүлгөн чыгарманы моралдык же экономикалык менчик укуктарынын өзгөртүлүшү өлкөгө карап айырмаланат.
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Remote workers are more likely to quit than those on-site. theamericangenius.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ Freelance Entry Level Jobs. infolearners.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ What is Freelancing: Pros, Cons, and Potential Fields. freelancingjournal.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ A Beginner’s Guide to Freelancing in 2024. www.careeraddict.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ How Much Do Freelance Journalists Make?. contra.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ What Is Freelance Journalism?. becomeawritertoday.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ How do freelancers charge?. www.twine.net. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ Freelance Pricing – How To Price Your Service For First Time Customers?. www.refrens.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ Freelancing vs. Independent Contractor vs. Temp: What's The Difference?. weareindy.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ Independent Contractor in China. msadvisory.com. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.
- ↑ How freelancers can protect their copyright. ruul.io. Текшерилген күнү 29 -январь (үчтүн айы) 2025.