Хамелеондор
.jpg)
Хамелеондор (лат. Chamaeleonidae) - кескелдириктер түркүмүнүн тукуму (кээде өзүнчө түркүмчө).
Дене уз. 60 смге жетет. Тулкусу капталынан кысыңкы, мойну кыска, куйругу узун, даракка оролууга ы=гайланган. Көп түрлөрүнүн башында мүйүз жана тери өсүндүсү (жал, дөңчөлөр, учтуу мүйүз сымал) болот. Буту узун беш манжалуу. Тили жабышкак узун болгондуктан, курт-кумурскаларды кармап жейт. Ошондой эле майда омурткасыздар, ирилери майда курттар, кескелдириктер менен азыктанат. Көздөрүчоң, ар бири өз алдынча кыймылдайт. Чөйрөгө жараша түсүн бат өзгөртөт (аты ошондон). 4 уруусу, 90дөй түрү Африкада, Мадагаскар а-да, Батыш жана Түштүк Азияда, 1 түрү Түштүк Европада кездешет. Көбүнчө даракта, бадалда, куйругу, буту менен бутакты кармап, узакка отурат. Көпчүлүгү жумуртка (35ке чейин), айрымдары жумуртка-тирүү тууйт.
Классификация[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1986-жылы Chamaeleonidae үй-бүлөсү эки подсемействага бөлүнгөн: Brookesiinae жана Chamaeleoninae.[1] Бул классификация боюнча, Brookesiinae роддоруна Brookesia жана Rhampholeon кирген, ошондой эле алардан кийин ажыратылган роддор (Palleon жана Rieppeleon) кирген, ал эми Chamaeleoninae роддоруна Bradypodion, Calumma, Chamaeleo, Furcifer жана Trioceros кирген, ошондой эле алардан кийин ажыратылган роддор (Archaius, Надзикамбия жана Киньонгия) кирген. Бирок, ошол учурдан бери бул подсемействанын мааниси көптөгөн талаш-тартыштардын предмети болуп келген,[2] бирок көптөгөн филогенетикалык изилдөөлөр Brookesiinae подсемействасынын карлик хамелеондору монофилетикалык топ эмес экендиги идеясын тастыктайт.[3][4]
Үй жаныбарлары катары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Хамелеондор - популярдуу үй жаныбарлары-рептилиялар, негизинен Африка өлкөлөрүнөн, андай Мадагаскар, Танзания жана Того өлкөлөрүнөн алынып келинген. Соодада көп кездешкен хамелеондорго сенегалдык хамелеон (Chamaeleo senegalensis), йемендик же вуалевый хамелеон (Chamaeleo calyptratus), пантера хамелеон (Furcifer pardalis) жана Джексон хамелеону (Trioceros jacksonii) кирет.[5]
Табигый чөйрөнү туураган үчүн, хамелеондорду кармоочу вольер — адатта, туура вентиляция үчүн торчо жасалган клетка — бийик жана көптөгөн бутактар жана жалбырактар менен жабдылган болушу керек, анда алар чыга алышат жана жашыра алышат.[6] Шишке аквариумдар сунушталбайт, анткени алардын аба вентиляциясы начар болгондуктан, дем алуу көйгөйлөрүнө алып келиши мүмкүн.[7]
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4
Шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- ↑ Phylogeny and classification of the Chamaeleonidae (Sauria) with special reference to hemipenis morphology. www.biodiversitylibrary.org. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ Chameleons of Africa: An Atlas : Including the Chameleons of Europe, the Middle East and Asia. books.google.com. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ Molecular Phylogenetics and Mitochondrial Genomic Evolution in the Chamaeleonidae (Reptilia, Squamata). www.sciencedirect.com. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ Eastward from Africa: palaeocurrent-mediated chameleon dispersal to the Seychelles islands. www.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ The dynamics of the global trade in chameleons. www.sciencedirect.com. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ Caring for Your Chameleon: A Colorful Journey. cleverrabbits.com. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.
- ↑ Terrariums Vs. Aquariums For A Chameleon. animals.mom.com. Текшерилген күнү 26 Апрель 2024.