Өребру
| Өребру | |
| швед. Örebro | |
 | |
| Өлкө |
Швеция |
|---|---|
| Тарыхы жана Географиясы | |
| Негизделген күнү |
1200 |
| Калкы | |
| Калкынын саны |
126604 (2020) |
| Жыштыгы |
2947,02 адам/км2 |
| Сандык идентификаторлор | |
Өребру (швед. Örebro) — Швециядагы шаар, Өребру ленинин административдик борбору жана Өребру коммунасы. Тарыхый Нерке провинциясында, Хьелмарен көлүнүн батыш четинде жайгашкан. Калкы - 126,604 (2020). 1200-жылы негизделген, шаар статусун 1404-жылы алган.
Аталышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Шаардын аталышы "тыйын" (öre) деген сөздөн келип чыккан жана 1240-жылы шаардын бир аз кийинчерээк курулган Эребру сепили менен тыгыз байланышта. Сепилдин биринчи варианты тегерек формадагы таштардан курулган, аларды жергиликтүү куруучулар Пенни деп аташкан. Мындай таштардан тургузулган көпүрөнү тыйын (örebron) деп атап, кийинчерээк көпүрөнүн атынан шаардын аты чыккан.
Тарыхы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Өребру өзүнүн Падышалык Уставын жана шаардык артыкчылыктарын 1404-жылдан кечиктирбестен алган.
Бул жер Скандинавиянын орто кылымдарында сооданын табигый борбору болуп калган жана 13-кылымда басылып чыккан. Байыркы имараттар шаардык чиркөөнүн пайдубалын камтыйт, бул имарат бир нече жолу өзгөртүлгөн. Шаардын табигый борбору-Өребру сепили, Свортандын аралчасында жайгашкан жана шаарды Түндүк жана түштүк бөлүгүнө бөлөт. Бул сепил 13-кылымдын аягында Биргер Жарлдын башкаруусу учурунда курулган, андан кийин 1560-жылдары Король Густав Вазанын тушунда өзгөртүлүп, кеңейтилген.
Өребрунун тарыхындагы көрүнүктүү окуялар 1810-жылы Өребруда өткөн улуттук парламенттик жыйында Жан-Батист Бернадот Швециянын мураскер ханзаадасы болуп шайланган[1][2]
Өребру соода шаары болсо да, 19-кылымдын экинчи жарымына чейин кичинекей бойдон калган.
Ажайып жайлары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Эребру сепили, 1240-жылы жарл Биргер негиздеген
- Сент-Николай роман-готика чиркөөсү (кылымдын 2-жарымысат)
- Жер таануу мурасканасы
- Svampen суу мунарасы.
Белгилүү тургундары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Йенс Бергенстен (1979) — программист, Майнкрафт жана башка оюндарды иштеп чыгуучу
- Ялмар Бергман (1883-1931) — прозаик жана драматург
- Стиг Бломквист (1946) — жарыш айдоочу, 1984-жылдагы ралли боюнча дүйнө чемпиону
- Йенс Бюгмарк (1985) — 1985-жыл-тоо чаңгычы, дүйнөнүн эки жолку вице-чемпиону
- Даниел, Вестерготланд герцогу (1973) — мураскер Принцесса Викториянын күйөөсү
- Торстен Кумфельдт (1886-1966) — ватерполист жана сууда сүзүүчү, Олимпиада медалынын ээси
- Бертил Линдблад (1895-1965) — астроном, Швециянын Королдук илимдер академиясынын президенти
- Ларс Петерссон (1499-1573) — реформациянын ишмери, Швециядагы биринчи евангелиялык лютерандык архиепископ
- Бернгард Элис Малмстрөм (1816-1865) — Акын, адабият тарыхчысы.
- Олаус Петри (1493-1552) — реформациянын ишмери, жазуучу
- Ронни Петерсон (1944-1978) — Формула-1 классынын жарыш айдоочусу, 1971 жана 1978-ж.дүйнө чемпиону.
- Юхан Рөйлер (уруу). 1981) — коньки тебүүчү, өспүрүмдөр арасында дүйнө чемпиону
- Карл Манне Георг Сигбан (1886-1978) — физик, Нобель сыйлыгынын лауреаты
- Йеспер Флоре (1990) — футболист
Белгилер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- ↑ Jean Baptiste Bernadotte blev svensk kronprins i Örebro (sv), Sveriges Radio (22 Апрель 2013).
- ↑ HermanLindqvist Jean Baptiste Bernadottes väg till makten (швед.) (21 August 2009).