Асперде Чот уулу
 |
Бул бүтүрүлбөгөн, Макаланын даярдамы макала. Сиз, муну оңдоп жана толуктап Уикипедияга долбоорго жардам бере аласыз. |
Асперде Чот уулу – кыргыздардан чыккан таасирдүү мамлекеттик ишмер, саруу уруусунун бийи.
Фергана өрөөнүндөгү мектепте, Кокондун медреселеринен билим алган. Асперде датка көп жылдар бою Фергана өрөөнүндө аскер кызматында, жогорку даражалуу орундарда иштеген. 1797-жылы Нарбото бийдин буйругу менен Маргалаңга бек болгон, 1800-жылы Алим хандын буйругу менен башкы вазир болуп дайындалган. 1806–07-жылдары Алим хан менен болгон пикир келишпестиктердин натыйжасында ханга каршы тарапка өткөн. 1810-жылдан саруу уруусунун бийи, 1819–20-жылдары Меккеге, Мединага зыяратка барып, ажы болуп кайткан. 1826-жылы Мадалы хан (Кокон ханы) тарабынан датка наамын ыйгарылып, Талас өрөөнүнү башкаруу укугун алат. Ошондон баштап эл арасында «Ажы бий», «Ажы бек», «Ажы датка» аталат. 1842-жылдагы элдик көтөрүлүштө, бир тууган жээни Шераалыны хан көтөрүүгө чоң салым кошкон.
Асперде датка өмүрүнүн акырына чейин Талас өрөөнүндөгү Кара-Буура суусунун жээгинде жашаган. Кокон хандыгы мнен кыргыз элинин ортосундагы карым-катнашты чыңдоого аракетин жумшаган. Динди бекем туткан.
Колдонулган адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Кыргызстан тарыхы энциклопедия