Марк Твен
| Марк Твен | |
 | |
| Туулгандагы ысымы: |
Сэмюэл Ленгхорн Клеменс |
|---|---|
| Кайман аты: |
Марк Твен, сьер Луи де Конт, Томас Джефферсон Снодграсс |
| Туулган жери: |
АКШ, Миссури штаты, Флорида |
| Жарандыгы: | |
| Ишмердүүлүгү: |
прозаик, журналист, публицист |
| Чыгармачылык жылдары: |
1864—1910 |
| Жанр: |
критикалык реализм |
| Дебют: |
Калаверастан чыккан атактуу бака |
| Кол тамгасы: |
|
| Чыгармалары Уикитекада. | |
Сэмүэл Лэңхорн Клеменс (англ. Samuel Langhorne Clemens; 1835-жыл 30-ноябрь — 1910-жыл 21-апрель) — өзүнүн Марк Твен каймана аты менен таанылган америкалык жазуучу, юморист, ишкер, басмаканачы жана окутуучу болгон. Анын романдарынын арасында "Том Сойердин укмуштуу окуялары" (англ. The Adventures of Tom Sawyer, 1876) жана анын уландысы "Хеклберри Финндин жоруктары" (англ. Adventures of Huckleberry Finn, 1885) бар. Акыркы аталган чыгарма "Американын улуу романы" деп аталат.
Твен Миссуринин Ганнибал жергесинде чоңоюп, бул жер анын "Том Сойер" жана "Хеклберри Финн" чыгармалары үчүн чөйрө түзүп берген. Ал принтерде үйрөнчүк катары кызмат кылып, андан кийин агасы Орион Клеменстин гезитине макалаларды жазуу боюнча кол кабыш кылып, тамга тергич болуп иштеген. Батышта Невадада Орионго кошулганга чейин ал кийинчерээк Миссисипи дарыясында кеме айдоочусу болгон. Ал кен казуу багытында ийгиликке жете албай калганына тамашалуу шылтоо кылып Виржиния шаарынын Territorial Enterprise гезитинде иштөө үчүн журналистикага багыт алган. Анын "Калавера аймагынын атактуу секирген бакасы" (англ. The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County) аттуу күлкүлүү аңгемеси 1865-жылы жарыкка чыккан. Китеп Калифорниянын Энжелс жергесиндеги Angels мейманканасында уккан окуясына негизделип жазылган. Ал жерде Твен бир аз убакыт кенчи болуп иштеп калган. Кыскача аңгемеге эл аралык деңгээлде көңүл бурулуп, ал тургай китеп классикалык грек тилине которулган. Анын прозадагы жана сүйлөгөн сөздөрүндөгү укумчулдугу менен сатирасы сынчылар менен курдаштарынын мактоосуна татып, ал президенттер, сүрөтчүлөр, өнөр жайчылар жана Европадагы падышалыктар менен дос болгон.
Твен өз эмгектери жана лекциялары менен ири суммадагы акчаларды иштеп тапканы менен бирок ал каражатын жоготууга учураган ишканага салган. Өзгөчө татаалдыгынан жана так эместигинен улам ийгиликсиз болгон механикалык жазгыч "Пейждин тамга тергичин" атоого болот. Ал ошол каржы көйгөйлөрүнө байланыштуу банкрот болгонун билдирип, бирок Генри Хаттлстон Рожерстин жардамы менен бара-бара экономикалык кыйынчылыктардан арылган. Ал эч кандай укуктук жоопкерчилик тартпаса да банкрот болгонго чейинки карыздарын толугу менен төлөп берүүнү чечкен.
Твен Галлея куйруктуу жылдызы пайда болгондон кийин көп өтпөй эле төрөлгөн. Ошондуктан ал "аны менен чогуу кетем" деп болжолдогон; ал куйруктуу жылдыз кайтып келгенден кийин көз жумган. Ал "өз доорундагы Американын эң улуу юмористи" деп даңазаланган жана Уилям Фолкнер аны "Америка адабиятынын атасы" деп атаган.
Өмүр таржымалы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Чыгармалары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 6-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. 816 бет, илл. ISBN 978 9967-14-117-9
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Том Сойердин жоруктары (Кыргызчага которгон Турусбек Мадылбай)