Текст

Текст (лат. textus — кездеме, бирикме) — басылган, жазылган же оозеки формадагы сөз (чыгарма); адабият, фольклор жана жазуунун бардык түрү;

2) тил эрежесине ылайык курулган сүйлөмдөрдүн ырааттуу катары. Тексттеги сүйлөмдөрдүн байланышы грамматикалык каражаттар (аралаш сүйлөмдөрдө этиштин чактары же ыңгайлары ээрчишип келет ж. б.), маанилик катыш (ар бир сүйлөм өзүнөн мурунку сүйлөмдөгү маанилик кабарды колдонот) аркылуу ишке ашат.

Сүйлөмдө сөздөр менен интонациялар Тексттеги ролуна жараша жайгашат. Текст куруунун тилдик нормаларын 20-кылымдын 60–70-жылдарынан тартып өнүккөн тил илиминин «металингвистика», транслингвистика, Текст лингвистикасы же сөз анализи деген тармактарды изилдейт. Кең мааниде Текст – тил илиминде ар бир тилдин өз өзгөчөлүктөрүнө ылайык курулган бардык эле сүйлөмдүн иреттүү катары;

3) түшүндүрмөсүз жана тиркемесиз жазылган автордук чыгарма;

4) басма сөз чыгармаларынын иллюстрациядан башка бөлүгү;

5) кегли (өлчөмү) 20 пунктка (7,52 мм) барабар басмаканалык арип.

Текстин түзүлү курамы

Тексттин ар кандай маанидеги түзүлүү составдары калыптанган: 1) басылган, жазылган же оозеки формадагы сөз (чыгарма); адабият, фольклор жана жазуунун бардык чыгармасы (текстология). 2) Тил илиминде – тил эрежесине ылайык курулган сүйлөмдөрдүн ырааттуу катары. Тексттеги сүйлөмдөрдүн байланышы грамматикалык каражаттар (аралаш сүйлөмдөрдө этиштин чактары же ыңгайлары ээрчишип келет) маанилик катыш (ар бир сүйлөм өзүнөн мурдагы сүйлөмдөгү маанилик кабарды колдонот) аркылуу ишке ашат. Сүйлөмдө сөздөр менен интонациялар бүт Тексттеги ролуна жараша жайгашат.

Текстин өнүгүшү

Текст куруунун тилдик ченемдерин 20-кылымдын 60–70-жылдарынан тартып өнүккөн тил илиминин «металингвистика», «транслингвистика», «Текст лингвистикасы» же «сөз анализи» деген тармактары изилдейт. Кең мааниде Текст тил илиминде ар бир тилдин өз өзгөчөлүгүнө ылайык курулган бардык эле сүйлөмүнүн иреттүү курамы; 3) Түшүндүрмөсүз жана тиркемесиз жазылган автордук чыгарма; 4) Басма сөз чыгармаларынын иллюстрациядан башка бөлүгү; 5) өлчөмү 20 пунктка барабар басмаканалык арип.

Булактар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 6-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. 816 бет, илл. ISBN 978 9967-14-117 -9
• Философия: энциклопедиялык окуу куралы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору.-Б.: 2004, ISBN 9967-14-020-8